Opinie 13 maart 2019

Combi werk en kinderen

In het kader van internationale vrouwendag stond er afgelopen zaterdag in het FD een interview met Monique van Dijken Eeuwijk, met als kop 'Ik zei tegen mijn dochters: waarom zouden mama's vaker thuis moeten zijn dan papa's?'

Monique is advocaat en voert de rechtszaken van PwC en EY tegen de AFM-zorgplichtboetes. In het interview vertelt zij dat haar twaalfjarige tweelingdochters een briefje op de keukentafel hadden achtergelaten met de tekst 'Regels voor mama'. Op het briefje stonden drie geboden: mama moet vaker thuis zijn, mama moet op tijd thuis zijn en mama moet minder snel boos worden. Monique zegt daarover: "Bij dat laatste punt dacht ik: ja, dat is spot-on. Maar bij de andere twee... dat kon ik gewoon niet beloven." De dochters begrepen dat helemaal, na een pedagogisch gesprek met hen.

Wat een statement, dacht ik toen ik het las. Het liet me niet meer los. Want wat heb ik geworsteld met de combinatie jonge kinderen en werken op niveau.  En wat ben ik blij dat mijn man en ik  het 'goed' hebben gedaan. Dat de kinderen zijn opgegroeid tot evenwichtige, zelfstandige mensen die hun weg in het leven weten te vinden. We hebben het af en toe over vroeger en hoe ze hun jeugd hebben ervaren. De enige klacht die terugkomt, is het overblijven op de basisschool. Een school waarop bijna geen kind moest overblijven en waar die anderhalf uur tussen de middag dus eindeloos kon duren. Nou ja, dat is dan nog te overzien.

Maar dat ik het moeilijk heb gevonden, dat is zeker. Want ik ben wel opgevoed met het idee dat een vader werkt en een moeder thuis is voor de kinderen. Mijn moeder moest stoppen met werken toen ze in 1960 met mijn vader trouwde. Dat hoorde zo. Pas twintig jaar later liep mijn moeder mee in een herscholingsprogramma en pakte ze met veel plezier haar oude vak als verpleegkundige weer op.

Maar ook het idee dat moeder zorgt voor de kinderen, niet alleen omdat het zo hoort, maar ook omdat kinderen in het bijzonder de zorg van moeders nodig hebben. Dat is biologisch zo geregeld. En daarbovenop nog een keer de belangrijkste: kinderen krijg je niet zomaar. In deze tijd kies je er heel bewust voor. Het is een grote gift als je kinderen kunt krijgen en de zorg en verantwoordelijkheid op je mag nemen voor zoiets bijzonders en kostbaars als een nieuw leven. Dat is een verantwoordelijkheid die je niet te licht mag nemen.  Het welzijn van je kinderen is belangrijker dan je eigen behoeften.

Dat waren zo van die denkbeelden in mijn hoofd. Maar aan de andere kant ook: als ik de hele dag alleen maar thuis ben met de kinderen, dan word ik gillend gek. Ik wil niet iedere dag op het schoolplein staan tutten met al die andere moeders. Ik wil niet iedere week de ramen zemen en iedere dag stofzuigen om maar iets  te doen te hebben. Ik hou van de dynamiek en de intellectuele uitdaging van mijn werk. Ik wil meedoen op het hoogste niveau en mijn eigen grenzen steeds weer een stukje verleggen. Nieuwe uitdagingen aangaan, mezelf verbazen.

Dat was een enorm dilemma, waar ik echt wakker van kon liggen. Want hoe doe je dat dan goed? Hoe ga je je leven zo organiseren dat een combinatie wel goed te maken is? Ik had geluk, de oplossing diende zich min of meer vanzelf aan. Het bedrijf waar mijn man werkte werd overgenomen door een Amerikaans bedrijf en ging verhuizen naar Rijsenhout. We hadden net een nieuw huis gekocht in Enkhuizen en we waren gesetteld in West-Friesland. Mijn man wilde toch al zijn eigen bedrijf beginnen en toen was de beslissing gauw gemaakt. Ik stapte over naar de AFM en zou fulltime vier dagen blijven werken en zorgen voor 'het geld'. Hij zou zijn bedrijf gaan opzetten vanuit huis, de kinderen uit het kinderdagverblijf en school halen en om drie uur thuis zijn. Want kinderopvang voor vier kinderen was simpelweg niet te betalen. Jarenlang heeft het zo gewerkt. Ik had een goed excuus voor mezelf om te blijven werken: het moest immers. En op woensdag en in de weekeinden was ik er ter compensatie honderd procent voor de kinderen.

Zo hebben we het samen opgelost, maar het balletje had ook anders kunnen rollen. Hoe je omgaat met de combinatie van werk en kinderen hangt af van je eigen denkbeelden over wat goed is. En die denkbeelden verander je niet zo maar. Die zijn persoonlijk, ingesleten en vaak meer emotioneel dan rationeel. En belangrijker: er is geen goed en fout. Het gaat niet om wat de buitenwereld vindt, maar om waar je jezelf goed bij voelt.  Dus hulde aan Monique van Dijken Eeuwijk, dat zij haar keuze zo helder neerzet en zich daarmee kwetsbaar opstelt.

Maar ook: een bevredigende combinatie moet wel te organiseren zijn en daar komen werkgevers en leidinggevenden weer in beeld. Dus: ga dat gesprek vaker aan om te horen of  vrouwen (maar ook mannen) de keuzes kunnen maken waar ze zich zelf goed bij voelen. En kijk wat je zelf kunt doen om de keuze voor de organisatie 'de goede kant op te laten vallen.'