Opinie

Beste Wopke,

Dat is de opening van een brief die ik schreef aan de minister van Financiën. Deze brief heb ik op donderdag 7 maart 2019 overhandigd en besproken op het ministerie.

Er is de laatste tijd veel geschreven over fraude. Samen met mijn collega-ondernemer en accountant Endymion Struijs organiseer ik debatten via StudioAms. Tijdens het laatste debat was de tekenend accountant van Vestia aanwezig. Na dit debat ben ik op een andere manier gaan kijken naar je rol als accountant en de risico's die je loopt. En mijn conclusie is: accountant zijn is gevaarlijk!

In de maanden volgend op het debat deelde ik mijn visie, ervaringen en opgebouwde mening met een groter publiek; van bestuursvoorzitters van accountantsorganisaties en leden van raden van commissarissen tot aan externe betrokken, zoals tuchtrechtadvocaten en journalisten. In mijn optiek heerst er een vorm van 'pijnlijke emotie' binnen de beroepsgroep. Je kunt het ook omschrijven als 'angst'. Het heeft een verlammende werking, die een gezonde toekomst voor accountants in de weg staat. Vandaar ook de titel van de brief aan minister Hoekstra: 'Gezond toekomstperspectief wordt bedreigd door een weeffout in de accountancy.'

In de essentie gaat het mij om het onderstaande (ook te lezen in het slotakkoord van de brief):

  • Ik vind de menselijke waardigheid belangrijk. Op basis van professionaliteit kun je het oneens zijn met elkaar, kun je heftige debatten voeren, haal je het uiterste in elkaar naar boven. Maar uiteindelijk gaat het om respect naar elkaar en om het behouden van menselijke waardigheid. En die staat door angst onder druk.
  • Als de marktwerking in de sector verdwijnt, als het toezicht verhard en als partijen elkaar niet meer begrijpen, dan ondermijnt dat het leiderschap en ondernemerschap.
  • Als wetenschappelijk en onafhankelijk onderzoek niet de basis is voor de juiste besluitvorming, dan loopt de beroepsgroep gevaar.
  • Als mijn mensen vragen om (economische) bescherming en ik kan die niet geven, doet dat iets met mij als werkgever.
  • Als ik een gezin heb en dat gezin loopt (economisch gezien) gevaar door de keuzes die ik maak als moeder en als accountant, dan kan ik mijn vak niet meer met volle overgave uitoefenen.
  • Als het plezier en de veiligheid verdwijnen uit een sector en je als accountant in de moeilijkste periode alleen komt te staan, dan is accountant zijn gevaarlijk!

Ik neem waar dat er vanuit de beroepsgroep een behoefte is om meer gezamenlijk op te trekken als het gaat om de toekomst van ons vak. Zoals ik in de brief ook heb geschreven: laat het een start zijn van een verdergaande beweging om een gezond toekomstperspectief voor een jonge generatie accountants op te bouwen. En laten we dat vooral samen doen.

Op 22 maart 2019 gaan we hierover bij StudioAms in debat.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Antoinette Dijkhuizen RA is oprichtster van 4you accountancy. Daarvoor werkte ze bij verschillende grote accountantskantoren, waaronder KPMG en Ernst & Young. Zij is ook lid van het Ledengroepbestuur Openbaar Accountants (LOA).

Gerelateerd

10 reacties

Martijn De Kuiper

Pffffff

Ik ga de brief nog wel eens lezen hoor, maar alsjeblieft. Angst? Echt? Weet je wat ik een beetje hoor in dit stuk, Antoinette? 'Willen jullie alsjeblieft niet zo gemeen tegen ons doen? Want dan worden we bang en kunnen we ons werk niet goed doen'.

Ik ben bij de bijeenkomst geweest met de Vestia accountant. Bijzondere ervaring, erg integere man. Zoals er meer zouden moeten zijn. En zijn boodschap was wat mij betreft heel anders. Ja, hij voelde zich verlaten. Ja, het heeft een enorme impact gehad op zijn zakelijke en priveleven. Maar zijn teleurstelling kwam vooral voort door mate waardoor hij door de beroepsgroep en zijn collega's teleur is gesteld. Hij voelde zich vooral alleen en mikpunt, omdat hij de accountant ineens was ipv de accountantsorganisatie.

En zijn boodschap was ook => hou als beroepsgroep eens op met kniezen en ga je werk eens doen zoals het hoort.

Angst? Als de beroepsgroep zijn naam eer aan doet, dan hoeft er geen angst te zijn. Pas als je je in een slachtofferrol manouvreert, dan komen de wolven. Sta voor wat je doet, erken je fouten, doe je stinkende best en leg uit. En als je iets niet kan uitleggen, dan moet je misschien idd eens naar eea kijken.

Ik ben RA en ben om de dooie dood niet bang. Het is zeker geen angst die mij tegenhoudt om mijn werk zo goed mogelijk te doen, ook niet in mijn huidige rol. En ik vind het schrijnend dat er in een beroepsgroep waar hoogopgeleide, intelligente en goed verdienende mensen werken het begrip angst naar voren wordt geschoven.

Wim Nusselder

Beste Antoinette,

Je sprak aan het begin van het StudioAms-debat gisteren de hoop uit dat je brief ‘van ons allemaal’ zou worden.
Daarvoor was nodig geweest dat je feedback had gevraagd vóórdat je hem had verstuurd en vóórdat je er over in debat ging met kamerleden.
Dan haden we je kunnen helpen om hem korter en krachtiger te maken én constructiever.

Een constructievere brief had m.n. helder onderscheid gemaakt tussen probleemsignalering, probleemanalyse, oplossingsrichting en eventueel concrete oplossingsvoorstellen.
Je gaat in op Wopke’s suggestie tijdens het NBA-congres om problemen bij hem te signaleren en dat doe je goed: je signaleert angst en onveiligheid.
Je gaat de fout in door in titel en inleiding te pretenderen een ‘weeffout in het beroep’ gevonden te hebben.
Dat pretendeert dat je het probleem geanalyseerd hebt en een eenduidige oorzaak hebt gevonden.
Een eenduidige oorzaak impliceert een oplossingsrichting.

Ik vond in je brief echter nauwelijks probleemanalyse, geen eenduidige oorzaak en dus ook geen oplossingsrichting.
Mijn vraag wat die ‘weeffout’ was beantwoordde je niet.

Ik zal je mijn probleemanalyse en oplossingsrichting nu even besparen.
Waar het me om gaat is dat het StudioAms-debat helaas geen ruimte bood om daarover in gesprek te gaan.
Beter gezegd: de bijeenkomst droeg in mijn beleving te weinig bij aan het gesprek daarover, dat uiteraard al langer gaande is.
Angst en onveiligheid zijn slechts symptomen, er is inderdaad diepgaander gesprek nodig.
Ik draag graag bij aan bijeenkomsten waarin dat wél mogelijk is.

S. Bruinsma

In de zijlijn: als u wil weten hoe het brede publiek (het maatschappelijk verkeer) tegenwoordig over accountants denkt, dan kunnen de reacties onder dit recente nieuwsbericht oogopenend zijn: https://www.nu.nl/economie/5793216/ex-top-steinhoff-pleegde-miljardenfraude-door-winsten-op-te-blazen.html#coral_talk_wrapper

Antoinette Dijkhuizen

Beste Wim
Als eerste hartelijk dank voor je aanwezigheid en input. En natuurlijk sta ik open voor feedback, daar wordt t beter van.
Wat betreft jouw opmerking over een oplossingsrichting heb ik natuurlijk ideeën, maar dat zou geen recht doen aan de problematiek, zoals ik ook gezegd heb. Een ‘gevoel’ heeft de tijd nodig om te doorleven. En misschien is dat juist het probleem van de accountants. We willen te snel naar maatregelen en oplossingen zodat ‘het probleem’ is opgelost. En dat kan natuurlijk niet in een uur van het debat. Als we naar oplossingen willen dan zullen we diepgaander met elkaar het gesprek aan moeten gaan.
De winst van het debat was de getoonde bereidwilligheid van de kamerleden om mee te denken en werken aan het creëren van meer veiligheid.

Geniet nog van je weekeind. H.gr Antoinette

Wim Nusselder

Beste Antoinette,
Deze brief is een belangrijk signaal.
Dat signaal had korter en constructiever verwoord kunnen worden.
Zo wordt mij onvoldoende duidelijk wat volgens jou die ‘weeffout’ is.
Ja gaf ook geen antwoord op die vraag tijdens het debat.
In discussie gaan met kamerleden was m.i. voorbarig.
Het leek zo ten onrechte een aanklacht tegen hen.

anton ewoldt ra

Als accountants zullen we veel meer over onze controle aanpak met het betrokken maatschappelijk verkeer telkens weer en vaker met hen afstemmen wat en waarom we het zo en zo controleren. Mijn ervaring als 40 jaar accountant gaat de beroepsgroep er veel te veel van uit dat we het beter weten en het blijven zoeken om het maatschappelijk verkeer ons vakjargon aan te praten en soms denigrerend richting gecontroleerde handelen. Denk aan rede van Buuren die leer van het versterkte vertrouwen introduceert dat naast meer afstemming ook het controle-vak wetenschappelijker moet worden. Wanneer slagen wij erin ons werk echt goed over het voetlicht te brengen. Ook de vele variaties in de uitoefening van ons beroep werken eraan mee dat het merdendeel van het publiek niet meer weet wat een accountant is of doet. In mijn kenniskring,contacten en buurt wordt op de vraag van wat is een accountant het antwoord komt: "O dat is die club van het mkb en big 4 en het altijd beter weten !"
Benieuwd naar brief die morgen in Studio AMS wordt geopenbaard.

Hein Kloosterman

Waarom angst?
Controleer! Foute presentaties: positief controleren is de boodschap. Niks vastgelegd: verbandscontroles c.s. is de boodschap. Schattingen niet goed: betere koffiedik gebruiken. En: bij twijfel, b.v. door fraudesignalen, geen audit risk model toepassen (reduceer de hoeveelheid gegevensgerichte controles niet)!

Corneel Spil, voorzitter OvRAN

Beste mevr. Dijkhuizen, Uw conclusie is juist: "accountant zijn is gevaarlijk!". Er zit inderdaad een ernstige weeffout in het beroep. Maar dat hebben accountants goeddeels aan zichzelf te wijten door naar het publiek althans te suggereren dat een goedkeurende verklaring fraude en continuïteit afdekt. En de wetgever heeft daar vervolgens zijn zegen aan gegeven en deze onjuiste indruk versterkt op verzoek van de beroepsgroep. Daarmee trokken accountants een te grote broek
aan.

Want we weten allemaal dat ondernemingen complexe organismes zijn en dat het verdraaid lastig is om continuïteit en de afwezigheid van fraude te garanderen. Vandaar dat de beroepsgroep zich graag verschuilt achter regelgevingssjablonen en de "verwachtingskloof". Dat leverde immers meer geld en minder risico op.

Wat dus moet gebeuren is dat individuele accountants afstand kunnen nemen van de bestaande regelgevingssjablonen om continuïteit en de afwezigheid van fraude wel of niet te garanderen. Dat is de enige weg! Ik betwijfel alleen of grote belangen in de beroepsgroep die weg wel mogelijk willen maken.

Coen Visser

Wetenschappelijk en onafhankelijk onderzoek kan nooit de basis vormen voor besluitvorming, het vormt mede de basis maar kan het nooit alleen zijn. Dit omdat onafhankelijkheid niet bestaat en het ceteris paribus-beginsel. Voorts heeft de accountancy het aan zichzelf te danken de situatie waar het zich in bevindt, in plaats van naar de minister te schrijven, lijkt me een brief naar het NBA om de leiderschaps-impasse te doorbreken relevanter. Toezicht en wetgeving verhard omdat wij in de beroepsgroep niet doen wat we moeten doen, dan kan een wetgevingsfabriek (=overheid) niets anders doen dan komen met meer wetgeving en automatisch daaraan gekoppeld het toezicht daarop.

S. Bruinsma

Ik zie uit naar het Rode Loper debat, komende vrijdag in StudioAMS te Amsterdam (Beurs van Berlage), maar uiteraard vooral naar het verdere vervolg daarop.

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.