Opinie 06 december 2019

Ik wil het niet weten!

In de week dat Kees Vendrik ons de volledig nieuwe serviceline Duurzaamheid op een zilveren schaaltje aanreikt, moet me toch iets van het hart.

Ook ik heb de verplichte training frauderisicofactoren gevolgd. Technisch ben ik accountant in business, maar ik vond de cursus voor de openbaar accountant beter bij mij passen. Zo gezegd, zo gedaan. Hotelzaaltje vol met chagrijnige accountants (m/v), waarvan sommigen bij het begin ook maar gelijk verkondigden dat het allemaal onzin was en dat ze "hier niet hoefden te zijn". Hartverwarmend om te zien dat zoveel collega's hun vak al tot in perfectie verstaan.

Toen de casussen tevoorschijn kwamen, werd iedereen ineens een stuk enthousiaster. We mochten brainstormen! Frauderisico's bij een hypothetisch autobedrijf. Enige instructie: zoveel mogelijk risico's bedenken. Dan duurt het niet lang of de meest dwaze suggesties vliegen voorbij. Zwarte opbrengsten uit hennepkwekerij (want Brabant). Oplichting met reparaties (want garagebedrijven sjoemelen altijd). Buitenechtelijke relatie van de directie (geen fraude, maar we mochten elkaar niet tegenspreken dus door met de brainstorm)… En voor je het weet heeft elke groep een lijst van 25 risico's, inclusief natuurlijk het obligate 'kasverkeer'.

Grosso modo had elke groep wel dezelfde risico's gedefinieerd. Voorzichtig heb ik maar eens gevraagd waarom zo'n lijstje met frauderisico's niet gewoon al bestond. Een vriendelijke vorm van kennisdeling, misschien wel op basis van keiharde praktijkervaring met fraudecasussen?

De initiële reactie was instemmend. Dat moeten we hebben! Het spreadsheet was al bijna gemaakt toen de realiteit keihard binnenkwam. Stel dat ik zo'n mooi, collectief gemaakt lijstje met risico's in mijn dossier heb, dan moet ik er ook iets mee. Weet je wel hoeveel werk het is om van alle risico's te beargumenteren waarom ze niet relevant zijn?

Polderen is nog nooit zo snel gegaan. Consensus (mijn interpretatie): we kiezen liever een beperkte, zelf bedachte lijst met frauderisico's, dan een volledige lijst waar we de meest relevante risico's uit halen. Met als argument dat we alle niet-relevante risico's 'af moeten documenteren'. Want dat is zinloos en te kostbaar (ik zou hier een heel verhaal op kunnen hangen over de negatieve uitwassen van de 'niet gedocumenteerd = niet gedaan' tegeltjeswijsheid, maar dat zal ik de lezer besparen). Een buitenstaander zal concluderen dat we het 'liever niet willen weten'. Ook objectief gezien volgens mij een belachelijke reden, maar kennelijk acceptabel voor onze beroepsgroep.  

Het kan ook anders. Stel je voor dat je een webapplicatie voor accountants bouwt. De eerste vraag die je krijgt is hoe veilig die software dan is. Kan die niet gehackt worden? Ook een soort fraude toch? Dan google je gewoon het OWASP project en voor je het weet heb je de tien belangrijkste risico's op een lijstje. En geen hypothetische risico's, maar op basis van praktijkervaring. Gewogen naar impact en complexiteit. En nog wat tips om die risico's te mitigeren. Perfecte bron van informatie, alles open source dus voor iedereen gratis te gebruiken!

Nou wil ik niet verkondigen dat we als accountants ook gelijk een wereldwijde ngo op moeten zetten om frauderisico’s bij autodealers in kaart te brengen. Maar als we ons serieus op de borst kloppen met maatschappelijke verantwoordelijkheid, moeten we absoluut meer gaan doen met 'open kennis'. Iedereen zelf het wiel uit laten vinden is kostbaar en leidt tot minder kwaliteit.

Dus als we straks aan de slag gaan met duurzaamheid, laten we dan als beroepsgroep alsjeblieft zorgen dat we onze kennisdeling goed geregeld hebben!