Een voedzame maaltijd
Soms heb je gewoon zin in een vette hap. Ik weet niet of u dat gevoel kent, maar ik heb dat weleens. Niet te moeilijk en snel klaar. Als het een beetje juicy en spicy is, dan smaakt het oké en de calorieën stillen voor even je trek. Helaas is de werking ervan kort en levert het weinig nuttige voedingsstoffen op.
Op andere momenten heb je behoefte aan een meer verfijnde, gezonde en voedzame maaltijd. Een maaltijd waar het voor-, hoofd- en nagerecht en de ingrediënten op elkaar zijn afgestemd. Een maaltijd die duurzaam is, gezonde voedingsstoffen levert, waarin zout en kruiden terughoudend zijn gebruikt, waar je goed op moet kauwen, maar waar je dan wel even mee vooruit kunt.
De Commissie Toekomst Accountancysector, bestaande uit drie wetenschappers, kreeg de opdracht om onafhankelijk en zorgvuldig te onderzoeken hoe de kwaliteit van de wettelijke controles duurzaam verbeterd kan worden. Deze commissie heeft zelf onderzoek gedaan en daarnaast deelonderzoeken laten uitvoeren door onafhankelijke onderzoekers van verscheidene universiteiten. Tja, dan krijg je geen makkelijk weg te happen juicy hamburger als uitkomst. Het door de CTA uitgebrachte consultatiedocument met tussentijdse bevindingen is genuanceerd, niet spicy, op onderdelen zouden fastfood liefhebbers het misschien wel zoutloos noemen. Maar flauw is het zeker niet: het brengt een verfijnde mix van op elkaar afgestemde ingrediënten bij elkaar, die in combinatie kunnen zorgen voor een voedzame maaltijd. Het besteedt aandacht aan de hele keten, van het voorgerecht tot het toetje.
Uit de reacties op het consultatiedocument kan worden opgemaakt dat niet iedereen zat te wachten op een voedzame maaltijd. Een simpele vette hap met snel effect, positief dan wel negatief, is wellicht makkelijker te duiden dan een verfijnde maaltijd. Vergelijkbaar met de Werkgroep Toekomst Accountantsberoep in 2014 lijkt de CTA er echter op uit te komen dat één drastische en stevig klinkende maatregel niet effectief zal zijn en een veel genuanceerdere combinatie van ingrediënten nodig is om duurzaam bij te dragen aan relevante en betrouwbare verslaggeving. En hoge kwaliteit van de accountantscontrole als onderdeel daarvan.
De commissie legt daarbij, in lijn met haar opdracht, de nadruk op de wettelijke controle van de financiële verslaggeving. Ze schrijft in haar tussentijdse bevindingen dat de rol van de accountant uitgebreid moet worden op het gebied van fraude en continuïteit, omdat ze een directe relatie hebben met de financiële verantwoording, maar dat zij geen reden ziet om de rol van de accountant bij niet-financiële informatie wettelijk te regelen. Op deze keuze is door een aantal respondenten kritisch gereageerd. Wordt de accountant en zijn bijdrage aan betrouwbare niet-financiële informatie door de CTA tekortgedaan? Ik denk dat dat meevalt. De CTA stelt niet dat niet-financiële informatie onbelangrijk is. De CTA stelt ook niet dat accountants zich daar niet mee moeten bemoeien. De CTA stelt wel dat ze geen reden ziet om controle van die informatie wettelijk te regelen. Ik deel die visie. Er zijn verschillende manieren waarop accountants kunnen bijdragen aan betere niet-financiële informatieverschaffing en veel accountants doen dat ook. Door standard setters van input te voorzien over het beter integreren van standaarden voor financiële en niet-financiële verslaggeving (zoals bijvoorbeeld Accountancy Europe doet), door best practices te delen, door hierover in gesprek te gaan met bestuurders van ondernemingen, door in het bestuursverslag een getrouw beeld te verlangen van de ontwikkelingen bij en prestaties van een organisatie, inclusief niet-financiële aspecten, en door afzonderlijk assurance te verschaffen bij niet-financiële informatie waar stakeholders van een organisatie dat verlangen en accountants die opdracht krijgen.
Daarnaast is het bijna ondenkbaar dat een grotere en meer herkenbare positie van het onderwerp continuïteit in de controle gerealiseerd kan worden zonder afdoende aandacht voor niet-financiële informatie. In lijn met de ketengedachte die doorklinkt in het CTA consultatiedocument en in lijn met het NBA white paper over continuïteit zou dat naar mijn mening betere verslaggeving over (niet-financiële) zaken die relevant zijn voor de continuïteit van een organisatie en vervolgens controle van die informatie vereisen.
Ik ervaar het consultatiedocument van de CTA dan ook niet als een beperking of miskenning van de rol die accountants vervullen op maatschappelijk relevante onderwerpen, maar als een uitdaging voor accountants om zelf te bewijzen dat ze op die onderwerpen een relevante bijdrage leveren. Relevant voor organisaties, relevant voor investeerders en relevant voor de maatschappij. Een uitdaging die de sector aan moet gaan, wat mij betreft.