Opinie 24 oktober 2019

Kwaliteit samenstellingspraktijk in de lift

Kwaliteit is nog steeds een belangrijk item in onze accountancywereld. En dat is natuurlijk volkomen terecht. De afgelopen periode hebben we vooral gelezen en gesproken over de voorlopige bevindingen van de Commissie Toekomst Accountancysector (CTA). Een lezenswaardig rapport met een goede wetenschappelijke onderbouwing. Maar wel beperkt tot de wettelijke controlepraktijk.

U zult begrijpen dat ik, als voorzitter van de Commissie MKB, ook ben geïnteresseerd in de kwaliteit van het samenstellingssegment. Laat nu gisteren het verslag van werkzaamheden van de Raad voor Toezicht over 2018 zijn verschenen. Een goede gelegenheid om de thermometer over de kwaliteit in dit segment eens af te lezen.

Ik heb dit jaarverslag met plezier gelezen. Allereerst omdat het zich weet te beperken tot vijf pagina's tekst. Vorig jaar had de raad nog 27 pagina's nodig. Terwijl ik toch de indruk krijg dat alle wezenlijke informatie in deze vijf pagina's is terug te vinden.

Maar belangrijker dan de omvang van het rapport is de inhoud. Ik zie een duidelijke vooruitgang. Bij eerste toetsing (zowel door de Raad voor Toezicht als door de SRA) is 83 procent voldoende getoetst (in 2017 en 2016 lag dit percentage rond de 75 procent).

Bij de hertoetsingen was ook een duidelijke verbetering te zien. 87 procent van de kantoren werd voldoende getoetst, terwijl dit percentage in 2017 en 2016 op respectievelijk 69 en 80 procent lag. Ook hier dus een duidelijke verbetering van de kwaliteit.

En natuurlijk, deze cijfers geven aan dat we er nog niet zijn. We hebben de 100 procent voldoendes nog niet gehaald. Dat is misschien wel wishful thinking, maar aan de andere kant: laten we er wel naar streven. In het jaarverslag van de RvT staat een aantal verbeterpunten voor kantoren.

Op basis hiervan geef ik een paar tips:

Tip 1

Vastleggen kwaliteitsbeleid en het invoeren of verbeteren van een kwaliteitshandboek. Nee, ik weet het: u hoeft geen kantoorhandboek te hebben. Maar de Commissie MKB heeft duidelijkheid gegeven aan kantoren over de kwaliteit. Dat is gebeurd in het 'Handboek samenstellingspraktijk'. De in dit handboek opgenomen basisregels vormen het (toetsings)kader waar kantoren aan moeten voldoen. Basisregels dus, meer mag altijd. Maar wanneer u zich houdt aan de basisregels, is uw kantoor compliant. Mijn tip aan te toetsen kantoren: gebruik dit handboek. Het is gratis te downloaden op de NBA-site. Hoe makkelijk wilt u het hebben?

Tip 2

De invulling van de waarneming. Ik zie dit punt nu al een aantal jaren terugkomen in de verslagen van de Raad voor Toezicht. Natuurlijk, we hopen dat het niet nodig is. En ik begrijp heel goed dat het best moeilijk is een concullega te vertrouwen wanneer u uw klantgegevens deelt. Maar als de nood aan de man (of vrouw) komt en u loopt onder de tram, dan wilt u toch dat de dienstverlening aan uw klanten ongestoord doorloopt? Zullen we afspreken dat we dit de komende maanden nog even regelen en dat dit punt niet meer terugkomt in de verslagen van de RvT?

Tip 3

Op dossierniveau is risicoanalyse en/of bepaling van materialiteit blijkbaar een probleem. Waarom? U kent toch de handvatten die NEMACC heeft gemaakt voor risicogericht samenstellen? En de rekentool Materialiteit vindt u hier.

Tip 4

Vastleggen van de bedrijfsverkenningen. Natuurlijk, u kent het bedrijf van uw klant door en door, u heeft alle informatie in uw hoofd zitten. Maar leg het nu ook vast, zodat uw collega’s, uw waarnemer of de toetser er kennis van kunnen nemen als het nodig is.

Tip 5

Tekst van de samenstellingsverklaring. Navraag bij de RvT leert dat hier bedoeld wordt dat niet altijd de laatste versie van de samenstellingsverklaring wordt afgegeven. Ik begrijp best dat ICT-updates niet altijd uitkomen, maar het zou toch uw eer te na moeten zijn om niet de up-to-date-versie van de ‘accountantsverklaring’ (zoals uw klant dit ervaart) te gebruiken.

Ik weet dat velen van u opzien tegen de komst van de toetsers. Ze leggen uw kantoor inderdaad langs de meetlat, maar ik zie toetsing (en regelgeving) niet als een last. Ook bij mijn kantoor komen de toetsers langs. Het helpt ons om onze klanten goed van dienst te zijn. Zodat ondernemers in het mkb kunnen vertrouwen op de kwaliteit.