Bankier van het verzet
'Instemmend' zo omschreef het FD de reactie van de sector op de 'voorlopige bevindingen' van de Commissie Toekomst Accountancysector (CTA). Om vervolgens in een redactioneel commentaar te waarschuwen voor de triomfantelijke reacties van accountants.
Hoogleraar-columnist Bob Hoogenboom ging nog een stapje verder. Commissie en minister Hoekstra deden hem denken aan de hilarische Koot en Bie-persiflage op het verzet in de Tweede Wereldoorlog: Do ist der Bahnhof.
Het is tekenend voor deze tijd: met het oproepen van enkele krachtige beelden en bijbehorende emoties het resultaat van maandenlang consciëntieus arbeiden naar de prullenbak verwijzen. Omdat het resultaat je niet bevalt.
Recentelijk zag ik de film Bankier van het verzet. Die film, over bankier Walraven van Hall en zijn broer Gijsbert die de financiering van het verzet verzorgden, geeft een heel ander beeld van het verzet dan Koot en Bie. Ik wil niet beweren dat dit beeld representatief is, maar de film toont aan dat het beeld van Koot en Bie evenmin exemplarisch is voor het Nederlandse verzet. Beeldvorming wordt in hoge mate bepaald door de beelden die we voorgeschoteld krijgen.
Bob Hoogenboom beperkt zich niet tot Koot en Bie. Hij citeert songteksten, haalt fragmenten uit documentaires en uitspraken van journalisten aan, verwijst naar onderzoeken van SCP en WRR en - last but not least - naar Piketty die de toenemende ongelijkheid in de wereld aan de kaak stelt. Een overweldigende en overtuigende hoeveelheid beelden, maar niet één argument dat de bevindingen van de commissie weerspreekt.
Datzelfde geldt ook voor het redactioneel commentaar van het FD. Echter, waar je bij journalisten niet verbaasd bent als ze onder de dagelijkse productiedruk snel conclusies trekken, zou je van een hoogleraar een meer doorwrochte argumentatie mogen verwachten. Hoogenbooms betoog doet ook geen recht aan de aanpak van de CTA, die - notabene bemenst door drie wetenschappers - gedurende hun onderzoek het adagium 'feiten, geen opinies' voorop stelden.
Hoog tijd dus om naar de feiten te kijken. De CTA heeft een enorme hoeveelheid documentatie verwerkt, met alle betrokken partijen gesproken en dialoogsessies georganiseerd. Ze baseren zich op wetenschappelijke bronnen, maar zijn daar kritisch in. Waar de bewijsvoering onvoldoende overtuigt leggen ze die bronnen terzijde. Om vervolgens te komen met - soms met voorbehoud geformuleerde - conclusies.
De NBA deelt veel van de conclusies, niet omdat ze ons goed uitkomen, maar omdat ook wij geen betere weten. Sinds 2014 hebben we keihard gewerkt aan de hervorming van de audit en ook wij hebben - met vallen en opstaan - ervaren wat wel werkt en wat niet werkt. Als duidelijk was dat audit only of de nationalisering van het beroep de oplossing was voor het kwaliteitsprobleem zouden we daarvoor vandaag nog kiezen. Maar helaas is dat niet zo duidelijk. En om dan op basis van buikgevoel radicale en kostbare maatregelen door te voeren is op zijn minst roekeloos. We gaan dus verder op het pad dat we zijn ingeslagen, met respect voor het werk van de partijen die ons daarbij kritisch volgen: AFM, CTA en MCA.
De komende weken werken we aan onze reactie op het CTA-rapport, die wij openbaar zullen plaatsen in het consultatieloket van de commissie.