Opinie 02 januari 2019

How to be gay?

Ik kijk niet veel televisie, maar de afgelopen weken zat ik op vrijdagavond wel voor de buis. Om te kijken naar Margriet van der Lindens serie 'How to be gay?' In dat programma reist Margriet naar zeven landen, waaronder de VS, het VK, China en Rusland, om uit te vinden tegen welke vraagstukken en uitdagingen andersgeaarden aanlopen.

Een onderwerp dat me interesseert, niet in de laatste plaats omdat één van mijn kinderen gay is. Dat was van jong af aan wel min of meer duidelijk. Dus de officiële aankondiging op zestienjarige leeftijd was geen verrassing, maar een bevestiging van wat we al wisten. En het is geen probleem voor ons. Maar het maakt je wel bezorgd als ouder, omdat je weet dat het leven als homoseksueel een extra moeilijkheidsgraad met zich meebrengt. Dat maakt het programma van Margriet heel duidelijk.

De verhalen in de serie zijn ontroerend en soms schokkend. Eén wil ik er hier uitlichten. Margriet reist in de laatste aflevering af naar het World  Economic Forum in Davos. Daar spreekt ze met Beth Brooke, global vice-chair public policy bij EY. Beth vertelt hoe ze opgroeide in een plaats waar homoseksualiteit niet bespreekbaar en niet acceptabel was. Ook niet voor haar zelf. Ze paste zich aan, trouwde met een man. Pas na 52 jaar verzamelde ze al haar moed en durfde openlijk voor haar homoseksualiteit uit te komen.

Dat deed ze in een afsluitende speech, bij een bijeenkomst van EY over inclusiveness met als thema It gets better. Daarin had ze de sleutelzin 'as a leader who is gay' opgenomen. Ze verwachtte kritiek uit de zaal dat ze zolang 'in de kast' was gebleven. Maar ze kreeg in plaats daarvan een vijf minuten durende staande ovatie. In het interview zegt ze: "Life  goes from black & white to life in full colour. I became a person in that instant. Like the colour turned on." Stel je dat eens voor.

Jezelf kunnen zijn, je nergens voor hoeven schamen. Geaccepteerd worden in je werkomgeving. Hoe zit dat bij accountantskantoren? In de loop van de afgelopen dertig jaar heb ik met honderden mensen gewerkt, maar ik heb maar een handjevol mensen leren kennen die openlijk homoseksueel waren. Dat zijn er maar weinig, te weinig als je het statistisch bekijkt. En werden zij geaccepteerd? Ja, maar naar mijn gevoel niet volledig. Niet volledig omdat er altijd wel mensen, of eigenlijk beter: mannen, waren die het bij tijd en wijle nodig vonden om flauwe grappen te maken over zijn of haar geaardheid, onder het mom van 'dat moet toch kunnen'.

Diversiteit is 'hot'. Grote bedrijven, waaronder de big four, hebben programma's om de diversiteit van hun organisaties te vergroten. Dan gaat het niet alleen om lgtb'ers, maar ook om vrouwen en mensen uit andere culturen. Doen wat moreel 'goed' is, maar tegelijkertijd (dat komt goed uit!) ook doen wat goed is voor de business. Het idee: diverse organisaties met diverse teams presteren beter omdat rekening gehouden wordt met meerdere perspectieven en oplossingen creatiever zijn.

Dat klinkt allemaal mooi en hoopgevend, maar werkt het ook echt?  Vanuit mijn eigen blikveld is er binnen de accountancy nog steeds sprake van een hardnekkige monocultuur. Zeker in de hogere functies bij kantoren en binnen het beroep zijn het witte, straight mannen die de dienst uitmaken. Hoe zou dat komen?  Is het partnermodel daar debet aan: partners die partners kiezen die op zichzelf lijken? Het zou interessant zijn als de Commissie Toekomst Accountancysector ook vanuit het perspectief van diversiteit en toekomstbestendigheid naar de toekomst van de sector gaat kijken!