Verslag uit Duitsland: contributie
In mijn dagelijkse praktijk zijn splitsingen (carve-outs) mijn specialisatie. Daarbij help ik bedrijven zich te concentreren op hun kernactiviteiten en begeleid hen in dit splitsingsproces. De vraag die daarbij centraal staat is: waarvoor is de organisatie op aarde? Dit principe geldt niet alleen voor bedrijven, maar kan op bijna alles worden losgelaten: de overheid, goede doelen. En zelfs op, jawel, …de beroepsorganisatie van accountants(?).
Een Nederlandse basiszorgverzekering kost circa € 1.392 per jaar en geeft toegang tot één van de beste zorgsystemen ter wereld. Een jaar lang als openbaar accountant verplicht lid zijn van de NBA kost € 1.308 en geeft toegang tot waarschijnlijk één van de duurste beroepsorganisaties van accountants*.
In Duitsland houdt men van duidelijkheid. Zo is er een duidelijk verschil tussen de openbare taken en de private taken van de beroepsorganisatie voor accountants. Voorbeelden van de openbare taken zijn in Duitsland: het bijhouden van het accountantsregister, het afnemen van het examen, het klachtenproces, het adviseren van accountants bij consultaties en het inrichten van een systeem voor permanente educatie. De publieke taken zijn een plicht, ondergebracht in een Körperschaft des öffentlichen Rechts de Wirtschaftsprüferkammer; zij verzorgt een wettelijke taak, net als de koninklijke NBA.
Voorbeelden van private activiteiten zijn het verzorgen van opleidingen, het beroep promoten en de belangen van accountants behartigen. De private taken worden in Duitsland door verschillende instituten waargenomen, meestal in rechtsvorm van een vereniging. De grootste is het Institut der Wirtschaftsprüfer in Deutschland e.V. (IDW)in Düsseldorf. Voor mkb-accountants is er de vereniging WP.net e.V. in München. Het IDW heeft een geweldig cursusaanbod voor een faire prijs, biedt gratis video’s met vaktechnische updates en interessante podcasts voor haar leden aan. Daarnaast heeft het IDW via belangenbehartiging bereikt dat accountants geen bedrijfsbelasting betalen (Gewerbesteuer, circa vijftien procent afhankelijk van de gemeente) en een eigen Versorgungswerk voor arbeidsongeschiktheid en pensioen hebben. Daardoor hoeven zij niet aan de algemene pensioenregeling, die door middel van een omslagstelsel werkt, mee te betalen. Accountants verzekeren zich daardoor als beroepsgroep gemeenschappelijk voor pensioen en arbeidsongeschiktheid, zonder dat er een commerciële verzekeraar aan te pas hoeft te komen. Naar mijn waarneming erg efficiënt en voordelig voor de beroepsbeoefenaars en daarmee ook een indirect voordeel voor het maatschappelijk verkeer.
Het lidmaatschap van de WPK en het Versorgungswerk zijn wettelijk verplicht, het lidmaatschap van het IDW of WP-net is een keuze. De NBA vervult echter ook privaatrechtelijke taken en het lidmaatschap is geen keuze.
Het openbare orgaan (WPK) en de privaatrechtelijke vereniging (IDW) hebben ook hele andere contributies. Zo is de contributie voor de Wirtschaftsprüferkammer momenteel € 468 per jaar en die van het IDW voor accountants in loondienst € 150 per jaar. Blijft de vraag: hoe kan het verschil van € 690 per jaar (€ 1.308 - € 468 - € 150) in contributie tussen de Duitse en Nederlandse beroepsorganisatie worden verklaard?
Een korte analyse leert me dat een belangrijk verschil in de personeelskosten van de beroepsorganisatie ligt. Zo geeft de NBA circa € 15 miljoen aan personeelskosten uit voor 121 Fte en daarmee zijn de gemiddelde personeelskosten circa € 124k. Ter vergelijking: in 2017 lag het gemiddelde brutosalaris voor een partner/ vennoot-RA volgens het jaarlijkse beloningsonderzoek van de NBA op € 137k. Bij de WPK liggen de personeelskosten per FTE op slechts € 88k per jaar.
De accountant vervult een belangrijke maatschappelijke dienst. De contributies aan een beroepsorganisatie worden in de uurtarieven aan het maatschappelijk verkeer doorberekend. De Nederlandse accountant moet echter € 690 per jaar meer doorberekenen dan zijn Duitse collega. Daarom is een efficiënte beroepsorganisatie, die zich concentreert op de wettelijk verankerde kerntaken, in het maatschappelijk belang. Dat de gemiddelde personeelskosten bij de NBA zo hoog liggen als het gemiddelde van een partner/vennootsalaris-RA, komt me toch wel erg hoog voor. Al helemaal omdat de medewerkers van de NBA geen ondernemersrisico dragen. Daarbij is de vraag of de NBA-medewerkers ook de 8,3 overuren van de partner/vennoot-RA’s per week maken (gemiddelde bij de grote kantoren).
Toegegeven: de Duitse beroepsorganisatie heeft niet zo'n mooie nieuwssite als Accountant.nl met een professionele redactie en circa vier miljoen paginaweergaven per jaar. Er bestaat ook geen Young Profs-organisatie bij de WPK, waar bij het IDW sinds kort een Jung-WP Forum begonnen is. Begrijp me niet verkeerd, ik ben absoluut bereid de prijs voor een kwalitatief hoogstaande beroepsorganisatie te betalen (zo ben ik ook overtuigd lid van het IDW geworden), maar de bijdrage aan de privaatrechtelijke activiteiten moet wel een keuze zijn. Ik verheug me al op de reacties.
Noot
* De jaarrekening van de Belgische beroepsorganisatie is, voor zover ik het kon vaststellen, achter een ledenportaal verstopt. Het lidmaatschap 2017 van de ICAEW kost £ 355 per jaar.