Opinie

Een leven lang leren

Een goede accountant kan niet zonder lerend vermogen. Maar leren gaat niet zonder het maken van fouten. En laten we daar nu net niet zo van houden.

'Proberen is leren', leert mijn dochter op school. Sarah is vijf jaar en zit in groep 2. Voor mijn jongste, Ismael, is dat vanzelfsprekend. Ismael is nu bijna twee jaar oud en doet niets anders dan proberen. Zo heeft hij ook leren lopen; met vallen en opstaan. Schaamde hij zich wanneer hij viel, of twijfelde hij om het nogmaals te proberen? Ik denk het niet. Dat hij op het moment loopt alsof hij figureert in The Walking Dead, doet hem ook niks. Maar kinderen worden ouder en blijkbaar moeten we ze tegen de tijd dat ze naar de kleuterklas gaan opnieuw bijbrengen dat ze leren door te proberen. Zo te zien voelen kinderen al op jonge leeftijd aan dat het helemaal niet wenselijk is om fouten te maken.

Nu zal het nog even duren voordat mijn kinderen de werkvloer betreden, maar ik vraag me af hoeveel er tegen die tijd over is gebleven van het 'proberen is leren'-credo. Laten we eerlijk zijn, niemand staat te springen om fouten te maken. Er vervolgens nog eens open over zijn is dan helemaal een brug te ver. Dat is overigens geen raar verschijnsel. Het ligt in onze aard om een goede indruk achter te willen laten; impression management. Fouten maken staat over het algemeen niet gelijk aan het maken van een goede indruk.

Dat is toch jammer, want juist in het maken van fouten zit een enorm leerpotentieel. Wanneer we van mening zijn dat er fouten gemaakt mogen worden en dat we hiervan moeten leren, dan moeten we dit wel faciliteren. Dat is overigens geen nieuwe boodschap, maar het blijkt toch verdraaid lastig te implementeren.

De lerende accountant

Het lerend vermogen is ook voor accountants een uitdaging. Uit de Accountancy Cultuurmeter bleek dat we het moeilijk vinden om fouten en dilemma’s met elkaar te bespreken en er samen van te leren. Hoe zorgen we dan toch dat we vooruit komen?

Ik zie twee aanbevelingen. Enerzijds moeten wij zelf de verantwoordelijkheid voor onze ontwikkeling nemen en open staan voor onze fouten. Zoals kinderen uit eigen initiatief leren kruipen, lopen en praten, zit het ook in onze natuurlijke aanleg om te willen ontwikkelen. Anderzijds moeten we elkaar de ruimte gunnen om fouten te maken. Laten we elkaar er niet op afrekenen, maar er samen op reflecteren. Zo creëren wij samen de ruimte die nodig is om eens stralend te gaan falen.

Toegift: Mocht je meer interesse hebben in het maken van fouten in de audit? Op dit moment is er een onderzoek gaande naar de foutencultuur in de accountantssector: Moving audit teams forward – Designing firm environments for sustainable learning from errors.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Wendy Groot RA is manager bij PwC National Office in Amsterdam, bestuurster van nest accountants academie en PhD-kandidaat bij de Vrije Universiteit Amsterdam.

Gerelateerd

6 reacties

J.N . Weezenberg RA

Geachte Mevr. Groot,
In mijn actieve tijd hebben we er nog een slogan bij verzonnen en met succes toegepast bij het ontwerpen van informatiesystemen.
"Van je eigen fouten kun je heel veel leren, maar het kost nogal wat tijd.
Van andermans fouten leer je veel goedkoper en aanzienlijk sneller "

En in simpel Nederlands : Ik (een ezel..) stoot me niet aan stenen waar een andere ezel al over is gestruikeld.
Dat soort stenen hebben veelal een ruime publiciteit gehaald, inclusief accountants-schandalen.

Vriendelijke groet,
J.N. Weezenberg

Jan Wietsma

Einstein (toch niet de minste) merkte eens op: "Wie nog nooit een fout heeft gemaakt, heeft nooit iets nieuws geprobeerd." Dus wellicht moeten we onderscheid maken in het soort fouten dat er wordt gemaakt.

Gert-Jan Jordaan

Ik ben ook van mening dat er van accountants iets meer mag worden verwacht dan van opgroeiende kinderen. Als we fouten wijzigen is "dat had achteraf beter gekund" ben ik het wel eens met het stuk van Wendy. We moeten geen fouten maken, maar leren van situaties. En soms tot de conclusie komen dat we het beter hadden kunnen doen. Voor die reflectie moet altijd ruimte zijn.

Issey Tsuneta RA

Ik sluit mij aan bij de heer Bruinsma: er wordt hier een vergelijk gemaakt met opgroeiende kinderen. De accountant van vandaag heeft reeds vele jaren in de leer gezeten en vele jaren aan praktijkervaring opgedaan. Desondanks worden fouten gemaakt. De aard van de fout en de consequenties hieruit geven de eventuele ernst aan, en eventueel de gevolgen voor de betrokken accountant (tuchtrecht etc. etc.). Eens dat we moeten leren van onze fouten ongeacht de aard/omvang, maar daarmee moeten we niet instemmen met het (meer) geven van ruimte om fouten te maken. Dit verwacht de buitenwereld, hoe krom misschien ook, niet van onze beroepsgroep. Zie maar naar alle krantenkoppen van de laatste jaren en de hetze die hieruit soms is ontstaan.

Carel Verdiesen

Ik was altijd in de veronderstelling dat het noodzakelijk is om fouten te maken, deze met elkaar te bespreken en van elkaars fouten te leren. Ook nu nog heb ik niet de illusie dat ik feilloos ben, ik heb de fouten nodig om beter te worden. Zoals Wendy hier zegt.

Mijn eerste baas, een accountant zei mij eens:
"Als je veel werkt maak je veel fouten, Als je weinig werkt maak je weinig fouten, ik ken mensen die geen fouten maken"

Misschien moet de buitenwereld maar eens erkennen (in redelijkheid) dat er fouten gemaakt kunnen worden ook al maken zij zelf wellicht geen fouten.

Misschien heb je hier wel de essentie van onze discussies te pakken, Wendy.

S. Bruinsma

Goed artikel, lezenswaardig. Ik zou het er graag mee eens zijn, maar ben het uiteindelijk toch maar niet. WIJ vinden dat we -overzienbare- fouten mogen maken MITS we daar maar van leren. Maar accountants zijn geen jonge kinderen in de groei. De buitenwereld verwacht, juist op de momenten dat het ertoe doet, dat de accountant feilloos werk aflevert. Want juist in die situaties is er geen tijd en/of geld om van die fouten te leren en die te corrigeren. Juist in die situaties heeft een accountant bestaansreden, mijns inziens. Verwachtingskloof, weet je wel?

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.