NBA 23 november 2018

Reflectie op de Accountantsdag

De Accountantsdag 2018 was memorabel en zeker niet alleen vanwege het recordaantal bezoekers. Minister Hoekstra van Financiën gebruikte dit podium om ons streng toe te spreken. De hervormingen in de controlepraktijk gaan te langzaam en niet ver genoeg, zei hij.

Reden voor de instelling van een nieuwe, onafhankelijke Commissie Toekomst Accountancysector. Een commissie die onderzoekt hoe de kwaliteit van controles duurzaam kan worden verbeterd en of aanvullende maatregelen nodig zijn om deze kwaliteit te verbeteren. Daarbij zijn er geen heilige huisjes, ook complexe thema's als het partner- en verdienmodel worden tegen het licht gehouden als dat nodig is. De minister kreeg hulp van toezichthouder AFM, die gelijktijdig een rapport publiceerde waarin de kwetsbaarheden in de structuur van onze sector worden verkend. 

Het beroep is het initiatief kwijt, zo valt daags na deze boodschap in de media te lezen. Dat is wat ons betreft te kort door de bocht, al moeten we de aankondiging van de minister niet lichtvaardig opnemen en laat hij met zijn boodschap aan de politiek zien de regie te nemen. Als beroep hebben we sinds de presentatie van ons verbeterplan In het publiek belang veel maatregelen doorgevoerd en onze cultuur veranderd. De NBA-monitor laat zien dat de oob-accountantsorganisaties, maar ook veel niet-oob-kantoren, volgens planning bezig zijn met de implementatie. Daar bovenop hebben kantoren nog meer maatregelen getroffen. We zien ook allemaal in de praktijk voorbeelden dat er een grote verandering gaande is. Internationale klanten worden geweigerd als een UBO of geldstromen niet duidelijk zijn, deadlines worden uitgesteld, we identificeren fraudes en doen meer Wwft-meldingen dan ooit. Vanuit buitenlandse collega's is er erkenning - wat niet altijd wil zeggen waardering - dat we een gidsland zijn, waarin kwaliteit en publiek belang centraal staan. Het raakt me persoonlijk dat dergelijke feiten nog te weinig bekend zijn. Het dashboard dat we vanuit de Veranderagenda Audit vanaf januari 2019 publiceren moet daarin helpen.
Anderzijds, de bevindingen van zowel de AFM als de door onszelf ingestelde Monitoringcommissie Accountancy zijn ondubbelzinnig: we zijn er nog niet. Het oplossen van complexe problemen in een internationale omgeving kost tijd, maar vergt bovenal de betrokkenheid van andere partijen zoals ondernemingen, aandeelhouders, toezichthouders en de wetgever. Ook daarom is het begrijpelijk dat de minister ervoor kiest om zelf regie te voeren. In onze reactie gaf ik al aan dat de NBA voorstander is van een brede maatschappelijke discussie over de toekomst van ons beroep. We gaan dus graag met de nieuwe commissie het gesprek aan.

Op de Accountantsdag hebben we vele interessante sprekers mogen ontvangen, die ons hebben meegenomen in relevante thema's zoals de wirwar van data en geldstromen. Met de sterke groei van de hoeveelheid data en transacties neemt de complexiteit alsmaar toe. Hoe houdt de accountant grip? Hoe herken je patronen van bedrog? Thema's die relevant zijn voor ons allemaal. Van de zestienhonderd deelnemers aan de Accountantsdag komt een beperkt deel uit de controlepraktijk. De NBA is van en voor alle accountants; ook de duizenden in uiteenlopende financiële functies, ook de hardwerkende collega's in de mkb-praktijk, ook de interne en de overheidsaccountants. Juist deze leden waren, net als in eerdere jaren, stevig vertegenwoordigd in de RAI.

Het zijn ook thema's die aansluiten bij de speerpunten uit onze Vernieuwingsagenda: relevantie, kwaliteit, innovatie, het zijn van een lerend beroep en het uitdragen van een sterk merk. Belangrijke thema's, waarbij we zelf de regie in handen hebben. Thema's waarmee we de toekomst van ons vak tegemoet treden.

Die Vernieuwingsagenda wordt ook doorvertaald naar de inrichting van de beroepsorganisatie zelf. Momenteel maken we een rondgang langs afdelingen, ledengroepen en commissies, om onze ideeën over die inrichting te toetsen bij onze leden. Die inrichting gaat fors veranderen. Minder centraal en gericht op procedures, meer gericht op de inhoud van het beroep, met meer ruimte voor de leden. Op de komende ledenvergadering vertellen we er meer over.