NBA

Reflectie op de Accountantsdag

De Accountantsdag 2018 was memorabel en zeker niet alleen vanwege het recordaantal bezoekers. Minister Hoekstra van Financiën gebruikte dit podium om ons streng toe te spreken. De hervormingen in de controlepraktijk gaan te langzaam en niet ver genoeg, zei hij.

Reden voor de instelling van een nieuwe, onafhankelijke Commissie Toekomst Accountancysector. Een commissie die onderzoekt hoe de kwaliteit van controles duurzaam kan worden verbeterd en of aanvullende maatregelen nodig zijn om deze kwaliteit te verbeteren. Daarbij zijn er geen heilige huisjes, ook complexe thema's als het partner- en verdienmodel worden tegen het licht gehouden als dat nodig is. De minister kreeg hulp van toezichthouder AFM, die gelijktijdig een rapport publiceerde waarin de kwetsbaarheden in de structuur van onze sector worden verkend. 

Het beroep is het initiatief kwijt, zo valt daags na deze boodschap in de media te lezen. Dat is wat ons betreft te kort door de bocht, al moeten we de aankondiging van de minister niet lichtvaardig opnemen en laat hij met zijn boodschap aan de politiek zien de regie te nemen. Als beroep hebben we sinds de presentatie van ons verbeterplan In het publiek belang veel maatregelen doorgevoerd en onze cultuur veranderd. De NBA-monitor laat zien dat de oob-accountantsorganisaties, maar ook veel niet-oob-kantoren, volgens planning bezig zijn met de implementatie. Daar bovenop hebben kantoren nog meer maatregelen getroffen. We zien ook allemaal in de praktijk voorbeelden dat er een grote verandering gaande is. Internationale klanten worden geweigerd als een UBO of geldstromen niet duidelijk zijn, deadlines worden uitgesteld, we identificeren fraudes en doen meer Wwft-meldingen dan ooit. Vanuit buitenlandse collega's is er erkenning - wat niet altijd wil zeggen waardering - dat we een gidsland zijn, waarin kwaliteit en publiek belang centraal staan. Het raakt me persoonlijk dat dergelijke feiten nog te weinig bekend zijn. Het dashboard dat we vanuit de Veranderagenda Audit vanaf januari 2019 publiceren moet daarin helpen.
Anderzijds, de bevindingen van zowel de AFM als de door onszelf ingestelde Monitoringcommissie Accountancy zijn ondubbelzinnig: we zijn er nog niet. Het oplossen van complexe problemen in een internationale omgeving kost tijd, maar vergt bovenal de betrokkenheid van andere partijen zoals ondernemingen, aandeelhouders, toezichthouders en de wetgever. Ook daarom is het begrijpelijk dat de minister ervoor kiest om zelf regie te voeren. In onze reactie gaf ik al aan dat de NBA voorstander is van een brede maatschappelijke discussie over de toekomst van ons beroep. We gaan dus graag met de nieuwe commissie het gesprek aan.

Op de Accountantsdag hebben we vele interessante sprekers mogen ontvangen, die ons hebben meegenomen in relevante thema's zoals de wirwar van data en geldstromen. Met de sterke groei van de hoeveelheid data en transacties neemt de complexiteit alsmaar toe. Hoe houdt de accountant grip? Hoe herken je patronen van bedrog? Thema's die relevant zijn voor ons allemaal. Van de zestienhonderd deelnemers aan de Accountantsdag komt een beperkt deel uit de controlepraktijk. De NBA is van en voor alle accountants; ook de duizenden in uiteenlopende financiële functies, ook de hardwerkende collega's in de mkb-praktijk, ook de interne en de overheidsaccountants. Juist deze leden waren, net als in eerdere jaren, stevig vertegenwoordigd in de RAI.

Het zijn ook thema's die aansluiten bij de speerpunten uit onze Vernieuwingsagenda: relevantie, kwaliteit, innovatie, het zijn van een lerend beroep en het uitdragen van een sterk merk. Belangrijke thema's, waarbij we zelf de regie in handen hebben. Thema's waarmee we de toekomst van ons vak tegemoet treden.

Die Vernieuwingsagenda wordt ook doorvertaald naar de inrichting van de beroepsorganisatie zelf. Momenteel maken we een rondgang langs afdelingen, ledengroepen en commissies, om onze ideeën over die inrichting te toetsen bij onze leden. Die inrichting gaat fors veranderen. Minder centraal en gericht op procedures, meer gericht op de inhoud van het beroep, met meer ruimte voor de leden. Op de komende ledenvergadering vertellen we er meer over.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Marco van der Vegte is voorzitter van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) en senior partner audit bij Deloitte, gespecialiseerd in de controle van corporate cliënten en grote familiebedrijven.

Gerelateerd

15 reacties

anton ewoldt ra

Na lezing van onderstaande reacties ontgaat mij een beetje het plezier om naar de ledenvergadering te komen. Dat er nu een discussie losbarst over wie in fact of in appearance de voorzitter is, heeft weinig te maken met het nieuwe voorstel om de governance nieuw leven in te blazen. Ik ben benieuwd wat de rol en de positie voor de post-actieven gaat worden in het nieuwe organisatiemodel van de NBA.|Geen discriminatie meer van post-actieven voor vacatures?

Arnout van Kempen

Beste Wim,

Je reageert op Jan-Willem, niet op mij. Leg me liever geen woorden in de mond.

Wim Nusselder

Beste Arnout en Jan-Willem,

De NBA-voorzitter is 3 dagen/week vrijgesteld voor die functie à ruim €72.000/jaar (maar soms op vakantie).
Berry heeft naast een rol als de facto medebestuurder-achter-de-schermen forse management-verantwoordelijkheid.
Een directeur zit langer op die plek dan een voorzitter, maar een niet-accountant in die positie heeft minder mogelijkheden dan een accountant.
Vlak de mogelijkheden van Marco dus niet uit, zou ik zeggen.

Jan-Willem Wits

@arnout

Helemaal eens, Arnout. De enige echte voorzitter van de NBA is Berry Wammes. Leg de teksten van Pieter Jongstra en Marco van der Vegte naast elkaar en je ziet nauwelijks het verschil. Dankzij Berry kan Marco zich gewoon met Deloitte zaken blijven bezighouden. Ik vermoed dat de redactie nu snel ingrijpt want het is altijd wat pijnlijk als de waarheid wordt onthuld maar ach, tot die tijd weten de lezers hoe het echt zit...

Arnout van Kempen

Het is ook een goede gewoonte te doen alsof voorzitters van regeringen, grote verenigingen en raden van bestuur hun teksten zelf schrijven en niet laten schrijven door medewerkers.

Zelf reageren, zelf echt in gesprek gaan dus, past niet altijd in drukke agenda’s. Het effect is wel soms dat een poging over te komen als communicator dan faalt.

We zullen zien natuurlijk, maar buiten Ruud Dekkers herinner ik me geen NIVRA of NBA voorzitter, die op dit medium werkelijk zelf leek te reageren. (Ook toen verzuchte ik al dat we méér Ruud nodig hadden)

Wim Nusselder

Het is een goede gewoonte bij veel schrijvers van opinies om hier in te gaan op de reacties die ze krijgen.
Zo niet bij Marco en gezien het thumbs down saldo is dat begrijpelijk.
Het is geen teken van leiderschap.

Ik wil echter constructief blijven.
Uitdragen wat goed gaat KAN zinvol zijn en IS mogelijk.
Er zijn publieke management letters mogelijk over sectoren waar het goed gaat of de goede kant op.
Waar lessen uit getrokken kunnen worden voor andere sectoren.
Daar kan de NBA actief publiciteit mee zoeken.

Ook actief publiciteit zoeken met publieke management letters over sectoren met uitdagingen versterkt het vertrouwen in het beroep.
Ook daar zijn lessen uit te trekken en met die lessen -over sectorgrenzen heen- kan de NBA een bredere publieke rol zoeken.

Dan nog kun je de structuurveranderingen die de AFM op tafel legt niet volledig negeren.
En rond fraude en continuïteitsbewaking is echt vernieuwing nodig, want daar schiet jaarrekeningcontrole alleen tekort.

@Anton: zou het niet logischer zijn om het verbeterplan nu eens uit ANDERE kokers te laten komen dan die van de Big4?
Laat HEN dan ondertussen het werk doen wat wat bij die ANDEREN blijft liggen die vrijgemaakt worden voor verbeterplanning.

anton ewoldt ra

Benieuwd of we op de komende Ledenvergadering te horten krijgen: Alle hens aan dek en al het werk van de de NBA en op de big 4 kantoren wordt tot en met september 2019 stilgelegd en alle openbare accountants werken aan een verbeterplan dat we dan in september 2019 aan de minfin presenteren met de conclusie : Het door u gesignaleerde probleem is opgelost en we hebben als moderne beroepsorganisaie alles weer onder controle.
Oja klein probleem de andere acc kantoren de 96 van de 100) doen voor de big four even de jaarrekeningencontrole van de oob's die net zo als in 2018 ook in eerste helft 2019 een goedkeurende verklaring zullen krijgen. Wie voelt voor dit idee? want als we het volgens de gebruikelijke gang van zaken doen is iedereen tot en met juni bezig met de jaarrekeningcontrole gevolgd door vakanties en dan pas in september 2019 eindelijk tijd hebben om aan vernieuwingsagenda te beginnen???? Dan te laat en gaven we alles uit handen.

Jan Weezenberg

@Jan-Willem Wits 27 november 2018
Excuses voor de slordige naamsvermelding, de waardering is er niet minder om.

Eind jaren negentig heb ik met de studentenvereniging VAS een succesvol publiciteitsplangemaakt voor het NIVRA onderwijs.
We gebruikten een samenvatting van het standaardwerk van Cees van Riel (corporate identity and corporate communications).

Belangrijkste plaatje : hoe zien we ons zelf, hoe ziet de buitenwereld ons.

En dan moet je of jezelf (identity)verbeteren of de informatie naar de buitenwereld to the point maken.
Ik heb die samenvatting in 1995 voorgelegd aan het bestuur van de economische faculteit, die spraken van een eye opener !


Als NBA iets wil doen is dit simpele schema een uitgesproken analyse-tool waar je actiepunten aan kunt hangen.


Vriendelijke groet,
Jan Weezenberg

Jan-Willem Wits

@Jan Weezenberg

Veel dank voor deze aanbeveling, want ik nam aan dat je op mij doelde. Ik ben graag bereid om hierover eens met de NBA in gesprek te gaan. Het is helder dat voor stakeholders de 'evidence' ontbreekt dat er daadwerkelijk sprake is van vernieuwing. Ik weet alleen niet of betere communicatie rond wat er al is gebeurd, daarbij veel gaat helpen. Zeker de AFM roept op tot een 'game change' en daarvoor is meer nodig dan een glanzende folder. De NBA laat vooral de bal liggen als het gaat om co-creatie met stakeholders. Ga eens echt een open dialoog aan rond de thema's die de AFM op tafel legt. Kunnen we hier iets mee? Biedt dit een echt perspectief? Is het haalbaar en wenselijk? Nu wordt er nog te vaak een antwoord naar de stakeholders geschoven zonder dat er echt naar de vraag is geluisterd. Met 'we gaan het nog een keer beter uitleggen want kennelijk hebben ze het nog steeds niet begrepen" kom je er niet (meer) uit.

Jan Weezenberg

G achte Heer v.d. Vegte,
U schrijft "Het raakt me persoonlijk dat dergelijke feiten nog te weinig bekend zijn".
Dat ligt aan NBA zelf !
Want reputatiemanagement, corporate identity and corporate Image en noem maar op: die onderwerpen staan breed uitgemeten in de literatuur.

Werk dat nu dus eens uit in het NBA-beleid.
Willem Wits kan U helpen.

Vriendelijke groet,
Jan Weezenberg

anton ewoldt ra

Willen we echt nog wel veranderen?
Op papier belijden we al 5 jaar dat "nu is het moment gekomen om daadwerkelijk te veranderen. Sinds 2012 worden er elk jaar een stuk geproduceerd door de NBA waarin een deelaspect van de governance naar voren wordt gebracht. (bijv. de op te richten ledenraad zou ons beroep weer op de rails krijgen.) Nu gaan we weer faculties en communities op richten, zonder de kernproblemen te attacteren.
Zouden we niet eens de vraag aan elkaar moeten stellen: Willen en kunnen we nog wel ons ertoe zetten om de uitdagingen van een wezenlijke vernieuwing van het beroep ter hand te nemen en praten we niet teveel langs elkaar heen? Discussies over de moraal van ons beroep, ontbreken teveel en we belijden onterecht dat het produceren van regelgeving en organisatieveranderingen de gewenste verbeteringen wel zullen brengen. Maar in de praktijk leeft m.i. teveel de gedachte het zal onze tijd wel uitdienen en ons inkomen is de komende 10 jaar gegarandeerd, dus waar maken we ons druk om. Natuurlijk ga je dergelijke standpunten niet openbaar uitdragen, maar behoor je buiten je beroepsuitoefening op allerlei gremia zoals het hoort hardop te roepen: "Natuurlijk willen veranderen en natuurlijk juichen we alle verbeteringen toe en moet het ook en is tijd er rijp voor". Daarbuiten in onze dagelijkse bezigheden gaan we nog 10 jaar op dezelfde voet door en juichen jaarlijks de verbeterplannen op papier uit beleefdheid toe en vallen ons geen buil daaraan. Echte veranderingen in de maatschappij hebben een looptijd van 15-25 jaar. Misschien dat over 15 jaar er een generatie accountants is, die het wel voor elkaar krijgen dat ons beroep weer aan de top 5 staat van allerbeste beroepen ter wereld???

Martijn De Kuiper

Afgelopen vrijdag bij het Rode Loper debat gezeten waar het nieuwe governance model werd gepresenteerd door de voorzitter. De directeur was er bij.

Tweeledig gevoel over gehouden aan het debat. Er is een groep (iig daar) die de problemen durft te benoemen en durft te benoemen dat het het echt erg gesteld is als een overheid een commissie instelt die geen accountants mag herbergen.

Helaas ook de geluiden dat het wat gekrakeel is van politici die niet zo zwaar in de dossiers zitten en voor electoraal gewin spierballentaal bezigen. Die denken dat als we het juridische en politieke spel beter spelen en laten zien wat we wel goed doen, het dan wel los zal lopen. Dat we juist al diametraal anders zijn dan 4 jaar geleden, maar dat niemand dat nog wil begrijpen....

Ik denk wel te weten waar dit gaat eindigen, want de beroepsgroep os de arrogantie nog niet kwijt....

Wim Nusselder

Beste Marco,
Je uitnodiging voor de ALV op 17/12 belooft leiderschap, daadkracht en vernieuwing, in juni 2020.
Deze reflectie (‘recht zo die gaat, volle kracht vooruit’) getuigt daar nog niet van.
De huidige NBA-governance zet nu eenmaal geen leiders op jouw stoel.
Dat is je dus niet persoonlijk aan te rekenen.

Leiderschap etc. pas in juni 2020 (na de governance-discussie) is te laat.
De minister hakt begin 2020 een knoop door: “óf meer zelfsturing, óf meer regelgeving” van overheidswege.
Een zelfbewust leider pakt die handschoen op en neemt een voorschot op de uitkomst van de discussies over governance en AFM-rapport.
Dat vereist dat jij over je eigen schaduw heen springt en een andere rol claimt in de Stuurgroep Publiek Belang en in het NBA-bestuur dan men daar van je gewend is.

De AFM constateert structurele bronnen van marktfalen, dus zijn structuurveranderingen nodig.
Slechts doorgaan met de 53 maatregelen en de Veranderagenda, gericht op kwaliteitsverbetering binnen de bestaande structuur, is ongeloofwaardig geworden, zelfs al zou dat afdoende zijn.
Betrouwbare verslaglegging garandeert geen vertrouwen in een organisatie; evenmin zullen perfecte controles vertrouwen in accountants terugbrengen nu ze op punten als fraudebestrijding en continuïteitsgarantie in gebreke zijn gesteld.

Mijn advies: selecteer uit het AFM-rapport (pag. 15) de opties voor structuurveranderingen waarvoor de NBA niet van ander partijen afhankelijk is en neem die voortvarend ter hand.
De bronnen van marktfalen die volgens de AFM de negatiefste impact hebben zijn (pag. 13) het verdienmodel en het bedrijfsmodel.
De belangrijkste structuurveranderingen om zelf ter hand te nemen zijn dus ‘Audit only’ promoten en intermediatie organiseren.
Loop daarmee als NBA vóór je leden uit en instrueer als voorzitter de NBA-werkorganisatie in elk geval pilots op te zetten.
Op die manier is vóór eind 2019 zichtbaar te maken dat geen extra regelgeving van overheidswege nodig is.

Gert den Hollander

Een ander citaat (al wat ouder) maakt duidelijk waarom er maar moeizaam meters worden gemaakt. Bertolt Brecht zei het in 1928 al: Erst kommt das Fressen, dann kommt die Moral.
Ik sluit niet uit dat Bovens daar enige inspiratie aan heeft ontleend. Wist u overigens dat Bovens lid is van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid?

Marcel Pheijffer

Veel rode duimpjes?

Hoe zou het komen?

Omdat we de 'goede bedoelingen' eerder lazen in plannen van voormalige voorzitters zoals Helderman, Dekkers, Wieleman en Jongstra? En zij het niet voor elkaar kregen?

Of heeft men het geloof verloren in accountants die zelf reguleren? In mijn favoriete studie ' The accounting establishment' (1976) staat het als volgt:

'Accountants issues are too important to be left to accountants alone.'

Ik weet het antwoord niet. Want niemand geeft een verklaring voor de door mij gehate duimpjes.

Enfin. Een collega wees mij vandaag op een citaat van de bestuurskundige Mark Bovens (1990). Een citaat waar ik dit weekend eens op ga kauwen. Namelijk:

“Het is naïef om in de context van complexe organisaties uitsluitend te vertrouwen op de kracht van morele argumenten en goede bedoelingen.

Wanneer men het gedrag van individuele functionarissen wil veranderen, moet men ook de voorwaarden waaronder zij handelen, de materiële en psychologische prikkels die zij van de organisatie ontvangen, veranderen.

Eerst komt meestal de structuur en dan pas de moraal”.

Ik hoop dat meer mensen hierop gaan kauwen.

Goed weekend!

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.