Het nu ook hoog-politiek hoogoplopend gesprek over het verdienmodel wil maar niet opschieten. Dat komt omdat het onderwerp zo knap iedere keer weer voor ons uitgeschopt wordt. Uphill. En dus het onderliggende probleem, beroeps-suboptimalisatie (ik heb het nog nooit zo subtiel gezegd), ons iedere keer weer terug voor de voeten komt rollen. Daar is met de recente Dijsselbloem-Kamerleden uitwisseling van gedachten weer schoorvoetend wat beweging in gekomen.
Dankzij dit debat, en in het kielzog van mijn eigen, wat fellere reactie tijdens de verhoren van de Commissie De Wit over mogelijke hervormingen (nationalisatie als paardenmiddel, de coöperatie mogelijk organisatiemodel ) ben ik zelf slow motion wel een stap verder gekomen. En dat door een stapje terug te nemen. Nu: inkomensmatiging partners, normering, plafonnering als primaire remedie tegen perverse prikkels.
Dat betekent wel dat ik van mijn oude geloof ben gevallen. Of, beter, ik ben van agnost - decennialang niet over het hele verdienmodel nagedacht, wel in goede jaren/slechte jaren er mede van genoten - tot nieuwe religie gekomen. Mede onder invloed van de bij de Wereldbank ontdekte extra potentie van het beroep, met zijn schakelfunctie ook in de (inter)nationale architectuur. Dus door ook systemic risk mee te nemen in de praktijkuitvoering.
Daarbij zijn de hervormingsstappen van de laatste twintig jaar best aardig - 'nuttig friemelen in de marge' heb ik het ook wel wat onvriendelijker genoemd . Maar als we zo doorgaan eindigen we met een steeds groeiende berg regels, waarbij door de bomen het bos niet meer te zien is. We moeten eerst het slijk der aarde uitgraven, het geldmotief aan het fundament van ons beroepshandelen beter begrijpen en beheersen. Liefst voor de volgende grondverschuiving in de beroepsreputatie van 2008; en daarna en daarna...
Mijn nieuwe religie is heel eenvoudig. Die verzet zich tegen dure over-engineering van de probleem(vast)stelling en mogelijke oplossingen. De wortels van een matigingspolitiek gaan al vele jaren terug. Toen we als maatschappij tot de redelijke conclusie kwamen, om meer dan fatsoensrakkerige redenen, dat producten waarvan de prijszetting marktgedreven is maar die bij disfunctioneren onevenredig grote maatschappelijke schade kunnen toebrengen (rookwaren, alcohol, brandstoffen) extra belast moesten worden. Of, om het in de inkomstensfeer te houden: gematigd maatschappelijk verantwoord inkomensbeleid voor maatschappelijke functies, wat ook de vermeende ‘marktwaarde’ is. Makkelijker kunnen we de beroepshervormingen niet maken.
Het beroep op dit punt tot uitzondering te verklaren, is voor mij nog steeds het grootste raadsel.
Hagenpreek
Voila: voor hen die nog niet zo ver zijn, die zweren bij de zegeningen van de status quo in het huidige verdienmodel, hierna een 21ste eeuwse lange-afstands-hagenpreek met een dozijn+ van mijn huidige geloofsartikelen. Met bronvermelding. Als poging en voorwaarde de rechte paden die ieder van ons ziet, maar die vaak wel haaks op elkaar staan, in dit debat beter op elkaar aan te laten sluiten.
'Niets en niemand ontspringt het effect van de wet van de verminderde meeropbrengsten, van transparantie, onafhankelijkheid, kwaliteit, tot excessief inkomensstreven.' (Vrij naar een Anonieme Econoom)
'Alle gelovigen van alle kerken zijn deel van de oplossing, en deel van het probleem.' (Vrij naar deze Scribent)
'Dat iets wetenschappelijk niet is bewezen betekent nog niet dat iedere wetenschapper die daar op wijst, het daarom zelf wel bij het rechte eind heeft.' (Vrij naar Jan Bouwens, 2050 AD)
'Begint in den beginne, dat garandeert een beter einde: Achter iedere disfunctionele openbare accountant staat een disfunctionele cfo.' (Vrij naar een Beroepsbeoefenaar).
'Iedere serieuze poging tot het doorgronden van de ratio van onze professionele toegevoegde waarde vs onze verdiende beloning, levert uiteindelijk een schat aan 'waartoe zijn wij op aarde' inzichten op. En voert altijd tot dezelfde vervolgvraag: Wat wil je met je leven doen?' (Vrij naar de volgende Paus)
'Beter één wakkere Petrus aan de Hemelpoort dan tien Petrussen die de andere kant op kijken.' (Vrij naar Handboek Poortwachters)
'Als wij ons afvragen 'verdien ik dit?' vragen wij naar de onbekende weg die wij tot het einde af zullen lopen.' (Vrij naar de ANWB)
'Als wij ons afvragen 'waarom verdient hij/zij dan nog meer?' weten wij dat we op de verkeerde weg zijn.' (Vrij naar Zeurpiet)
'Als we de vraag of het onze een verdiende beloning is maar blijven negeren, maken we een goede kans niet op die beloning te hoeven zitten wachten tot we in de Hemel zijn.' (Vrij naar Code Vereniging Voorzitters Grote Accountantskantoren)
'Iedere waarheid die te groot is om gezien te worden is kleiner dan je hem zien kunt.' (Vrij naar anonieme negentien eeuwse Nederlandse dichter met professioneel skepticisme syndroom)
'Met een op het spek gebonden kat is het moeilijk muizen vangen.' (Vrij naar een Vrije Muis)
'Als we een discussie beginnen met de woorden 'het gaat niet om de centen', dan kunt Gij er zeker van zijn dat het de centen zijn waar het precies om gaat.' (Vrij naar Henk Louwers, oud (eerste niet-openbare accountant) NIVRA-voorzitter)
'Gij kunt deskundigheid gebruiken of misbruiken.' (Vrij naar Encycliek 'het Vrije Beroep vrijverklaard')
'Niet controlestandaarden, maar compliance is het probleem. Niet controledossiers, maar de ruimte tussen de oren vertelt het echte verhaal. Als accountants binnen het huidig verdienmodel de waarheid willen vinden kan de AFM beter tweehonderd hersenchirurgen inhuren.' (Vrij naar management letter van de Vereniging van Hersenchirurgen)
'Gooi gerust af en toe het badwater weg, er zit niet altijd een kind in.' (Vrij naar Alexander Pola, over de verdienmodeldiscussie avant la lettre)
Ik zie iedere poging tot bekering van de bekeerling met belangstelling tegemoet.
Jules Muis verliet in 1995 het openbare accountantsberoep en was vervolgens vice president en controller van de Wereldbank en directeur-generaal en chief internal auditor van de Europese Commissie. Van 2014 tot eind 2020 was hij lid van de Public Interest Oversight Board (PIOB). Muis was van oktober 2012 tot oktober 2015 ook lid van de Board of Auditors van het European Stability Mechanism (ESM). Jules Muis schrijft op persoonlijke titel.
Bij uw eerste reactie op deze site vragen wij om een bevestiging.
Er is een bevestigingsmail naar het door u opgegeven e-mailadres gestuurd.
Jan Weezenberg
@Martin koelewijn 5 oktober 2017 Geachte Heer Koelewijn, Ook ik ben een begrippenmaniak, opgelopen bij een groot project bij Philips "standaardisatie van data-elementen" als sleutelwoord bij systeemontwerp van concern-informatiesystemen. Ook ik heb op Wikipedia en bij diverse encyclopedie-websites gezocht. Het enige wat ik heb gevonden : "de manier waarop mensen met elkaar omgaan " En verder een goed verhaal over Limperg en wat er van zijn aanpak nog resteert. Maatschappelijk verkeer is gewoon een hersenschim. Zie ook mijn recente commentaar bij het begrip Publiek Belang. Vriendelijke groet, Jan Weezenberg
Martin koelewijn
Nu ga ik waarschijnlijk vloeken in de kerk, maar beide laatste reacties behoeven nuancering. Sinds de introductie is het begrip "maatschappelijk verkeer" diffuus, tijds- en context-afhankelijk. En stond niet op zich: We zijn/waren "vertrouwensman/vrouw van het maatschappelijk verkeer". Dus niet "dienaar van het maatschappelijk verkeer" of moderner: "dienaar van het publieke belang". Het verschil is niet zuiver semantisch, maar subtiel. In de huidige harde juridische wereld is er op veel vlakken geen sprake meer van een level playing field tussen burgers en/of ondernemers enerzijds en overheids-/handhavingsinstanties anderzijds. Wie is dan het "maatschappelijk verkeer"? Wie is dan het "publiek belang"? Wie dient "gediend te worden". Ik kan hele rijen met voorbeelden noemen waar dit dilemma zich voor doet. Is het teveel gevraagd om begrip te hebben voor deze nuancering?
Martijn De Kuiper
De keuze om accountant te worden is een vrije, maar als je die keuze hebt gemaakt dan dien je primair het maatschappelijk verkeer....
JANVANDER MEIJDEN
@ Martin Dat klopt Martin. Het is al zo lang geleden vastgelegd dat ik het bijna vergeten was. Het ging er mij ook om dat als je je afvraagt "waarom" zijn wij op aarde in deze kontekst en met de leer van het gewekte vertrouwen in het achterhoofd, er slechts een antwoord mogelijk is: Het maatschappelijk verkeer.
Wim Nusselder
Op 16/7/14 mocht ik bij een NBA-bijeenkomst over de toekomst van het beroep in Zwolle een inleiding houden onder de titel “Geen koopman, maar dominee”. De kerkelijke beeldspraak spreekt mij dus wel aan. De NBA als kerkgenootschap... De eenwording van NIVRA en NOVAA die nog niet iedereen lekker zit en zomaar weer tot kerkscheuring zou kunnen leiden... De oecumene van de bredere groep van zakelijke professies... Scheve ogen en eigen opspelende gewetens bij genadiglijk ontvangen, verdiende dan wel toegeëigende inkomens... En secularisatie alias afkalvend gezag van autoriteiten in het algemeen natuurlijk. Een rijke en leerzame metafoor.
Martin Koelewijn
Hoi Jan, Dit debat ging niet over god, maar had vanaf het begin een religieuze verpakking. Dat was de reden waarom ik vroeg of dit serieus was bedoeld. Ik denk niet dat daar goed aan is gedaan. Jouw constatering "dat anno 2017 eenieder vrij lijkt te zijn in zijn keuze .." lijkt me terecht. Dat was toch al in de grondwet vastgelegd, enige tijd geleden?
JAN VDR. MEIJDEN
dE DISCUSSIE LIJKT UITGEWOED TOCH WIL IK ER NOG ÉÉN DINGETJE AAN TOEVOEGEN: hET ANTWOORD OP DE GESTELDE VRAAG 1 UIT mijn KATECHISMUS (KATHOLIEKE LAGERE SCHOOL IN DEN HAAG BEGIN 60-ER JAREN EN WIKIPEDIA ANNO 2017) LUIDT: WIJ ZIJN OP AARDE OM GOD TE DIENEN EN DAARDOOR HIER EN IN HET HIERNAMAALS GELUKKIG TE ZIJN. aNNO 2017 LIJKT HET EENIEDER VRIJ TE STAAN IN ZIJN EIGEN KEUS OM GOD TE SUBSTITUEREN DOOR MAATSCHAPPELIJK VERKEER OF EIGEN PORTEMONNEE. TOCH ?
Martijn de Kuiper
Beste Jules,
Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald........... Ik ben het eens met Dhr Bouwens overigens dat er een veelvoud aan factoren spelen in deze discussie, maar ook met jouw constatering dat de factor 'verdienmodel' angstig wordt vermeden.
Overigens, ik zou de mening van iemand die geloofwaardigheid afmeet aan iemands verleden in plaats van argumenten/eigen inzichten niet al te serieus nemen. Ik denk dat het juist een oneindig veel krachtiger statement is als iemand uit de 'eigen gelederen' dit soort inzichten deelt.
jules muis
Beminde gelovigen, Broeders en Zusters, met name Zuster van Grunsven, wij groeten U,
Nu deze eucomenische film “Waartoe zijn wij op aarde?” weggedraaid dreigt te worden in de carroussel van meningen, leren en dwaalleren die we op deze heikele plaats iedere week weer kunnen vinden, zal ik toch maar proberen het laatste woord te nemen. ‘Hebben’ klinkt wat voorbarig.
Allereerst moeten we met deemoed vastellen dat niet alle medebroeders zich hebben laten horen. Dat noopt tot bescheidenheid over het bereikte. En duidt op een onzekere toekomst.
Wij missen de stem van de Fraters Financieën van de grootste landelijke kloosters, en hun Oversten, zij die zo gezichtsbepalend zijn voor het antwoord op de simpele vraag in deze film gesteld. En dat antwoord staat gebeiteld tussen de oren van ieder van ons die ooit de lagere school in het Zuiden heeft doorlopen: “ Wij zijn op aarde om hier EN in het hiernamaals gelukkig te zijn’. Niet OF/OF. Oftewel, zoals Pater Nusselder het onnodig ingewikkeld zou zeggen: ‘het is conjunctief niet disjunctief’. Het is voorwaardelijk, zonder het een, niet het ander. In aardse termen: zij die menen dat geld gelukkig maakt, en nog meer geld nog meer, kiezen voor een andere weg dan diegenen die menen dat je maar één paar schoenen tegelijk kunt dragen.
Dit verklaart ook de afwezigheid van onze kerkelijke voormannen in onze grote tent; zij die liever deze kelk aan zich voorbij zien gaan. Zij die berusten in de diepe waarheid als in geloofsartikel 9, hier gesteld.
Wij missen ook de stem van Moeder Overste Vaktechniek, waarvoor in deze kerk geen plaats lijkt te zijn. Verdrongen door vurige gladde tongen die de soms kromme paden van de beroepsuitoefening, recht moeten praten.
Ook donder-predikker en (full disclosure) goede vriend Marcel Pheijffer ( van ‘de Bazooka Kerk’) laat zich om misschien wederzijds afsprakelijke redenen niet op dit onderwerp horen. Toch is het belangrijk te weten of wij streven naar een een blijvend poedel des verderfs die het chronisch bestaan van onnodige schandalen garandeert - een permanente visvijver van haaien, hondvissen en stekelbaarsjes - of dat hij vast blijft houden aan een vroegere preek waarin hij ontypisch twijfel uitte over het effect van prikkel-management via de bankrekening.
Dit brengt ons tot Uw eigen gewaardeerd geprevel, hieronder.
Ik begin met @Pater Emeritus Jan Weezenberg te bedanken voor zijn pertuum mobile aan tweezijdige wijsheden, die ons allemaal, iedere dag weer, een beetje verstandiger maken. Voor hen die horen willen, en kunnen denken.
Wij gedenken ook Zuster Esther van Grunsven die zo knap aan de te vaak uit de klei getrokken koude grond in ons debat, een nieuwe verwarmde dimensie weet te geven. En mij daarbij diplomatiek herinnert aan een vroegere uitnodiging voor een opleidings SWOT analyse voor de jongere generatie, waarvan acte.
Waarde Zuster, U zult voorlopig niet veel zien komen. Wij zijn bang te veel oude paarden van stal te halen. Er is over de “Soll/Ist positie decennia lang al veel goeds gezegd. Wij zullen Broeder Archivaris nog eens vragen een stukje van eigen hand op te diepen uit de 70er jaren. Zuster Esther, Uw opmerking over de disconnect tussen opleiding en praktijbehoefte - of beter ‘in de richting waarin de praktijk zich beweegt’ - is een eeuwige waarheid als een koe die je wel naar het water kan leiden, maar niet kan laten drinken. Laat Uw studenten eerst maar eens de 14 geloofsartikelen alhier uit hun hoofd leren. Zou overigens ook best goed zijn voor die 20K+ RA’s in het kader van hun PE verplichting. 100 punten?
@Wetenschappelijk Curielid Jan Bouwens. Uw eerste riedel over prijsvorming van accountants controle, hieronder, is goed aangekomen; maar sturen wij per omgaande post terug als zijnde overbekend, onbemind en niet ‘operationable’. Uw nuancering in tweede instantie lijkt er wat meer op, maar bewijst tegelijk hoe belanrijk een verdere bezinning wel niet is. Ben daarom dankbaar voor broeder @Richard Overweg’s interventie jegens Uzelven. Zijn zorgen over de mogelijke onernst in de behandeling van dit ernstig onderwerp worden gedeeld en is doorverwezen naar de Commissie “Recht in de Leer”.
Tja, dan @Pater Jezuit Wim Nusselder. Die in de beste analytische traditie van zijn club ons af en toe tureluurs kan maken. Maar, ik spreek even namens mijzelf, die wij als regel hogelijks waarderen als misschien planeetvreemd, intellectueel dronkenmakend; maar wel met indringende alternatieve kijkwijzes, die ons soms heel irritant maar wel uiterst nuttig uit onze comfort zone kan halen. En waarmee deze aardworm het vaak eens is, als hij hem goed denkt te begrijpen. Met het zijne, en in deze, zijn we ook gezegend met een mening van een Haarlemmer over de Haarlemmer olie, hier op tafel gelegd. Ook al is zijn mening deels afwijzend: moet “zakelijker en analytischer” stelt hij streng.
Dat brengt ons tot @Dominee Koelenwijn, die wij hier eerst citeren:
”Het onderwerp is namelijk erg serieus en raakt velen. Uitgaande van een serieuze poging van hr Muis, begrijp ik niet dat iemand zich agnost noemt inzake het verdienmodel, terwijl hij wel de geneugten ervan ondervond: zijn periodieke toelage, de jaarlijkse winstverdeling en de afrekening bij de notaris als gevolg van de verkoop van zijn winstrecht. Als profeet val je dan door de mand. Zeker als je je dan ook nog eens zegt te hebben bekeerd. Ik zou heer Muis serieus kunnen nemen als het teveel geïnde terug zou worden gestort, onder het motto "geen woorden maar daden (vrij naar een Rotterdammer)". Tot die tijd lijkt het mij raadzaam dat heer Muis zich terughoudend opstelt in deze discussie”.
Aan Uw laatste wens, terughoudendheid, hebben wij bij deze voldaan. Deze preek is Kort Amerikaans. Toch?
Uw verdere stelling dat iemand die van mening verandert het recht van spreken ontnomen moet worden, en met terugwerkende kracht compensatie op tafel moet leggen, is ook een interessante. Vertel dat maar eens, Dominee, aan Maarten Luther, die, zo is mij verhaalt, ook ooit van mening is veranderd, ooit uit de pot van aalmoezen en aflaten heeft gegeten, maar naar ik dacht nooit terug is gegaan naar een notaris om het mogelijk teveel ontvangene aan de Roomsen terug te storten. Bovendien, U gaat er vanuit dat het altijd neer zal komen op een terugstorting - ‘als het geen pijn doet kan het niet goed zijn?’. De reële mogelijkheid dat het om bijstortingen kan gaan, komt niet bij U op. We kunnen met veel plezier over uw voorstel wel tien Accountsdagen organiseren, noodloketten en, in Frankrijk en Spanje, reisbureaus openen voor gepensioneerde partners die hun activa op de naam van hun laatste geliefde willen stellen; het heeft nogal wat leuke consequenties/precedent werkingen. Die ons er overigens niet van moeten weerhouden U aan te moedigen dit voorstel mee te nemen in de visie projecten van onze grote NBA kerk.
Ik neem uw voorstel graag mee als een latente activa post in mijn vermogensopstelling.
@Frater Anton Ewold: Amen.
Tjatjatja, @Rabijn Okkerse. Die wijst op de mogelijke verboden vrucht in het spek voor de kat. Wij beperken ons tot de glorievolle vaststelling dat dit de eerste interventie is die ik ken van de gezegende Architect van de OK Score, waarin niet tegelijk ad nauseum geprobeerd wordt zelfder bewezen kwaliteits product aan den volke aan te smeren. Heel kosher!
Wij wensen allen een gezegende reis, en veilig weer thuis!
Vergeet niet voor U vertrekt wat Haarlemmer Olie bij te tanken.
Jules Muis Broeder Portier
Jan Weezenberg
@Wim Nusselder 22 september 2017 "toezicht is in wezen de overtreffende trap van monopoliemacht" Een schitterende uitspraak die aanzet tot een beetje doordenken. Twee puntjes: *de beroepsorganisatie blokkeert der toegang tot de "markt voor controlediensten" voor volledig gekwalificeerde RA's (opleidingstitel) omdat zij geen lid willen worden van die beroepsorganisatie , resp zich laten uitschrijven ;
*De centrale overheid vraagt veel meer werk dan nodig is door de eis dat in accountantsverklaringen van gemeenten ook de rechtmatigheids-controle (vervangende interne controle !) moet zijn begrepen. *De monopolie macht van de beroepsorganisatie om eindtermen voor de opleiding vast te stellen. De hierbij te constateren lage werkwijze blokkeert de updating/upgrading/innovatie van de opleiding als adequate reactie op de sterk veranderende eisen van de maatschappij en leidt met vertraging tot verslechterde kwaliteit van de audit-processen.
* U kent de (beetje overdreven) spreuk: "kennis is macht.... -de macht heeft geen kennis -maar de macht mag vertellen hoe het moet gaan (remember bekende boekje Peter"s principle met bijbehorende tekst: hoe lichter het gas, hoe hoger de ballonnen vliegen).
Plezierig week end ! Vriendelijke groet, Jan Weezenberg
Martin Koelewijn
Hoi Wim, Bekeerlingen (of spijtoptanten?) hebben een geloofwaardigheidsprobleem. Ik heb niet bepleit dat zij zich "stil" moeten houden, wel "stiller" of "terughoudender". Verder is jouw reactie gevuld met waarderingen en veronderstellingen die ik nu niet hier wil behandelen, aangezien dat niet past in de spelregels van dit forum. Dat mail ik wel.
Wim Nusselder
Hoi Martin, Ik denk niet dat wie ooit geprofiteerd heeft niet meer in staat is tot zakelijke en analytische benadering en zich dus muisstil moet houden. Juist wie (ook nu nog) profiteert zou ik GRAAG meer horen in dit debat.
Ja, pecuniaire incentives en disincentives zijn belangrijk en moeten benoemd worden, omdat ze inspelen op invloedrijke drijfveren. O.a. op de hedonistische intrinsieke motivatie van velen die zich tot bedrijfseconomische beroepen aangetrokken voelen. Bij wie zich tot accountancy aangetrokken voelt valt bovendien vaak een intrinsieke onzekerheid te herkennen. Die onzekerheid brengt inderdaad angst voor claims, boetes en rechtzaken met zich mee.
‘Intrinsiek’ versus ‘externe incentives’ is een valse tegenstelling. ‘Intrinsieke motivatie’ is bovendien geen black box, maar behoeft net als die incentives analyse. In termen van netwerken die je onderhoudt, bubbles waarin je verkeert en sociale milieus waaruit je afkomstig bent. Daarop kan gestuurd worden (geselecteerd, gestimuleerd, eerder dan in regels gevangen) én daar kun je elkaar op aanspreken.
Martin Koelewijn
Hoi Wim, Eens met jouw constatering dat het debat een zakelijker benadering behoeft. Vandaar mijn "verzoek" aan scribent om zich wat "muisstiller" te houden. Niet eens met jouw stelling dat de term ongelukkig is. Het gaat gewoon om de centen. In zoverre is vers 12 van predikant Muis raak. Daar waar we nu over praten is de periode dat iedereen graag accountant wilde zijn. Volgens mij 20000 en iedereen kent wel een RA/AA in zijn omgeving. Inmiddels is deze situatie omgeslagen. Wie wil nog accountant zijn in een omgeving waarin het gevaar van claims, boetes en rechtszaken van alle kanten loert, ook vanuit je eigen beroepsorganisatie, en - na deze week - zelfs een uitlooprisico heeft van 10 jaar! Het "verdienmodel" komt dan vanzelf weer in een ander perspectief: vanuit schaarste en behoefte. Dus, blijf het beestje bij de naam noemen.
Wim Nusselder
Het debat over het verdienmodel van accountancy betreft in essentie de onafhankelijkheid van accountants. Een essentieel aspect van het accountantsberoep. Als Haarlemmer denk ik dat dat debat een zakelijker en analytischer benadering behoeft dan Jules’ schrijfstijl, hoe vermakelijk ook.
‘Verdienmodel’ is een ongelukkige term. Als initiatiefgroep die zich sinds juni 2014 met dit onderwerp bezighoudt, als voortvloeisel uit gesprek in dit forum, kozen we dan ook al snel een andere naam: “verlegging opdrachtgeverschap accountantscontrole”. Later pasten we dat aan tot “verbreding opdrachtgeverschap accountantscontrole”. Dat omdat er opties denkbaar zijn waarin de onafhankelijkheid van extern controlerend accountants gewaarborgd wordt onder behoud van betaling en een rol in de aansturing door de gecontroleerde.
Bij mijn weten is de term ‘verdienmodel’ voor ‘betaling van accountants door gecontroleerden’ in zwang geraakt door de SP-inbreng in het Kamerdebat in mei 2014. Het kwam de SP ongetwijfeld niet slecht uit dat ‘verdienmodel’ associaties opwekt met ‘inkomen naar je toe halen ongeacht wat je ervoor doet’ en ‘veelverdienen’. Hoewel de hoogte van iemands inkomen en de vraag of het in een gelijkwaardige relatie bedongen wordt invloed hebben op onafhankelijkheid, betreffen dat slechts deelaspecten van die bredere vraag. Naast betaling is minstens zo belangrijk dat de controleur vooral informatie opvraagt bij de gecontroleerde en veel minder bij de toezichthouder/eigenaar en -vooral- bij andere belanghebbenden. Naast de kwaliteit van de opleiding (die mij vaak teveel benadrukt wordt) zijn de onderlinge relaties tussen accountants essentieel. Daarbij gaat het om organisatie en acceptatie van sociale controle en om (dis)functionaliteit van de bedrijfscultuur, bijv. (bovenmatige) aandacht voor inkomen en status.
Ten aanzien van al deze factoren bestaan grote verschillen - tussen kleine en grote accountantsorganisaties, - tussen accountantsorganisaties (inclusief eenpitters) die hun inkomen in meerdere of mindere mate uit externe controle halen en -niet te vergeten- - het grote aantal accountants dat in loondienst is en dus nog veel sterker afhankelijk is van een broodheer ten opzichte waarvan onafhankelijke opstelling gewenst is.
Het imago van en het maatschappelijke vertrouwen in alle accountants, maar in wezen van alle professionele financials, staat of valt met onafhankelijkheid. Rotte appels én rotte appelbomen bepalen het imago van de hele beroepsgroep, zelfs van de hele beroepengroep van professionele financials.
Onafhankelijkheid mag een prijs hebben, maar die prijs is slechts functioneel als die betaald wordt door degene die daarbij gebaat is. Deskundigheid heeft ook een prijs, die o.a. bepaald wordt door duur en zwaarte van de opleiding en door de kosten van registratie en PE. Die duur, zwaarte en kosten zijn helaas niet per se functioneel voor de beroepspraktijk. Deskundigheid is veel minder bepalend voor onafhankelijkheid dan bedrijfscultuur binnen accountantsorganisaties en collegiaal contact ook over de grenzen van accountantsorganisaties heen. De prijs van accountancy (zowel van accountancy-diensten als van accountants in loondienst) wordt vooral bepaald door monopoliemacht resp. marktkrapte. Monopoliemacht en marktkrapte (geen opdracht/baan hoeven accepteren van/bij dubieuze organisaties) zijn essentieel voor een voldoende onafhankelijke opstelling van grote gecontroleerden. Helaas wordt monopoliemacht en marktkrapte niet automatisch benut om onafhankelijkheid te waarborgen. Overheidsaansturing en –toezicht is in wezen de overtreffende trap van monopoliemacht en dus evenmin automatisch bevorderlijk voor onafhankelijkheid. Onafhankelijkheid vereist vooral een veel sterkere bedrijfs- én beroepscultuur waarin accountants zichzelf begrijpen én opstellen als normeerder van het maatschappelijk verkeer, als ‘dominee’ in plaats van als ‘koopman’ (verkoper van verklaringen) of als ‘ambtenaar’ (bewaker van regels).
Martin Koelewijn
Ik probeer te doorgronden of de opinie van hr Muis en de reacties hierop van sommigen bedoeld zijn als grap of serieus. Het onderwerp is namelijk erg serieus en raakt velen. Uitgaande van een serieuze poging van hr Muis, begrijp ik niet dat iemand zich agnost noemt inzake het verdienmodel, terwijl hij wel de geneugten ervan ondervond: zijn periodieke toelage, de jaarlijkse winstverdeling en de afrekening bij de notaris als gevolg van de verkoop van zijn winstrecht. Als profeet val je dan door de mand. Zeker als je je dan ook nog eens zegt te hebben bekeerd. Ik zou heer Muis serieus kunnen nemen als het teveel geïnde terug zou worden gestort, onder het motto "geen woorden maar daden (vrij naar een Rotterdammer)". Tot die tijd lijkt het mij raadzaam dat heer Muis zich terughoudend opstelt in deze discussie.
Richard Overweg
Dank heer Bouwens voor uw toelichting.
Groet, Richard Overweg
Jan Weezenberg
@Willem Okkerse 20 september 2017 Op dit moment klinkt vanuit mijn cd-speler een aangenaam klinkende song met de titel "Some cats know " Voor het verdienmodel brengt dit me op de gedachte: dergelijke "cats "zijn goed in staat hun kas te spekken ! Ander bij ouderen bekend liedje "Money is the root of all evil (3x), Take it away (3x).....
*Citaat van niet lang gelden: " Salaris directeur DNB (Else Bos) toont aan dat wet topinkomens weinig voorstelt" Deze hjouding van DNB doet me denken aan Orwell's bekende boek " De Boerderij van de dieren "met de uitspraak Alle dieren zijn gelijk maar sommige dieren (topmanagers) zijn meer gelijk dan de andere dieren.
Mijn slotvoorstel (ingegeven door Ella Fitzgerald) Let's call the whole thing of !
Genoeg "gerelativeerd "..... Vriendelijke groet, Jan Weezenberg
Jan Bouwens
@Richard Overweg
Ik wilde met mijn commentaar aangeven dat we moeten erkennen dat er vele krachten op de kwaliteit van het geleverde werk van invloed zijn. Hoe ver kan de accountant bijvoorbeeld gaan in een onderhandelingsproces waarin tarieven op enig moment het leveren van een acceptabele controle in gevaar brengen? Hoe is dat onderhandelingsproces georganiseerd bij de gecontroleerde en bij de auditfirm. Wat hebben andere stakeholders dan de gecontroleerde over voor het verkrijgen van zekerheid? Op dit moment lijkt de Wat we nu zien is een discussie die zich richt op de vraag of de accountant wel een verdienmodel in plaats heeft dat de prikkels juist zet. Waar ik graag aandacht voor vraag is dat we dit punt in het verband van vraag (de gecontroleerde, en alle andere stakeholders) en aanbod (de auditfirm) moeten zetten. De discussie richt zich nu uitsluitend op de aanbieder. Dat is niet onlogisch in het licht van waar de fouten worden geregistreerd en voor wie de controle-opdrachten accepteert, maar doet geen recht aan de krachten die aan het werk zijn.
Jan Weezenberg
@esthervangrunsven 21 september 2017 Geachte Mevr. van Grunsven,l Plezierig dat U reageert op mijn aanbeveling om te gaan nadenken over van alles. Goed voorbeeld doet helaas niet altijd volgen. Graag herhaal ik daarom de laatste regel uit mijn reactie "wie geen jeugd heeft, heeft geen toekomst". Zeker omdat Uw citaat de spijker op de kop slaat: "De accountants i.o. merken zelf op dat de reguliere opleiding niet langer meer aansluit op de realiteit van nu en waar het beroep zich heen beweegt"
Dat geldt natuurlijk ook voor de reguliere opleiding van zeg de laatste 10 jaar. Als "we "dan toch gaan nadenken is Permanente Educatie ook een hot item. In 2021 moet een grote kennis achterstand van minimaal 15 jaar. moeten zijn ingehaald.
Nog maar een spreukje : na ons de zondvloed en wie dan nog leeft die dan nog zorgt.
Vriendelijke groet, Jan Weezenberg
esthervangrunsven
Of wel: ga nadenken over de kennis en vaardigheden waarover de a.s. afstudeerders in 2021 moeten beschikken en hoe groot de kans is dat weer veel te weinig zullen hebben.
Dank Jan voor deze opmerking. Alweer 5 jaar de kwaliteit van het accountancyonderwijs onderhanden (uit vrije wil en vanuit een intrinsieke motivatie, lees zonder verdienmodel) en ga ik vast lopen? Of kunnen we daadkrachtig in verbinding komen tot de wenselijke verbeteringen/ aanpassingen van het accountancy onderwijs. Ik denk dan aan alle lagen van de financiële professional, mbo, hbo, post hbo en universitair. Hierbij enerzijds lettende op de behoefte van de stakeholders en anderzijds het bestaansrecht als vertrouwenspersoon van het maatschappelijke verkeer. De accountants i.o. merken zelf op dat de reguliere opleiding niet langer meer aansluit op de realiteit van nu en waar het beroep zich heen beweegt. Reeds eerder aan Jules verzocht om een SWOT analyse uit te zetten bij de jonge generatie. "Een `interactieve` en `out of the box` bijeenkomst voor alle toekomstige financiële professionals, die gaan voor economische stabiliteit en het gezonde gewicht van de accountant!".
Goede groet! Esther
Richard Overweg
Geachte heer Bouwens,
Ik vind de onderstaande bewering zeer interessant, zou u deze nog iets kunnen verduidelijken?
'Zo lang een kantoor een probleem voor een klant en de maatschappij oplost (verklaring geven), deze verklaring wordt geaccepteerd (door de stakeholders) en de kosten om deze dienst te produceren lager zijn dan de opbrengsten is er sprake van een werkend verdienmodel.'
Betekent dit dat we fraudes en fouten, maar gewoon moeten accepteren zolang de kosten lager zijn dan de opbrengsten?
Een andere vraag is, is het niet verstandiger om toch onderzoek te doen naar de effecten van het in zekere zin financieel afhankelijk zijn van de klant.
Aan de hand van empirisch onderzoek kan dan bekeken worden of dit issue speelt. Ik denk dan niet alleen aan vaktechnisch onderzoek, maar ook onderzoek op communicatief en psychologisch gebied.
Groet, Richard Overweg
anton ewoldt ra
Zou de oplossing niet makkelijker zijn als de beroepsuitoefening van accountant, die een maatschappelijke rol vervullen om de verwachtingen van het maatschappelijk verkeer goed vervullen blijkend uit een juiste jaarrekening de beloning van accountants gelijk worden geschakeld met het maximum van het salaris van een minister en de discussie over de hoogte van salarissen voor accountants kan worden beëindigd. Zelf vind ik voor het werk wat een openbare AFM gecerticieëerde accountant gelet op de vele "blunders" in de afgelopen jaren een jaar beloning boven de 400.00 excessief en dat meestal (soms door gebrek aan diepgaande vakkenis) niet wordt waargemaakt.ook gezien de vele flaters past ons beroep de komende jaren een wat bescheidener rol in het publieke domein.
Willem Okkerse
@Jan Weezednberg : ook uit de oude door: Katten die te veel op het spek zitten kennen het begrip kosher niet.
Jan Weezenberg
Geachte Heer Muis, Een paar citaten uit de accountants in business club: *Van Mc.Kinsey bij een dreigende reorganisatie: you are in trouble, we charge double. Dit enorme honorarium werd geaccepteerd omdat de vakbonden werden overtuigd van de noodzaak nogal veel personeel te ontslaan. (Van andere adviseurs werd dat advies niet geaccepteerd) De vraag werd dan alleen nog "wanneer " *Van IBM, die de verkopers voorafgaand aan hun bezoek aan belangrijke klanten meegaf: it is morally wrong to allow suckers to keep their companies money. Ook : The experts always want a bigger system, so sell them such a system
*Van Jules Muis : een slimme kat eet eerst vanuit een monopolie-positie het spek op en gaat daarna op zijn gemak achter de muizen aan (twee walletjes theorema over controle en advieswerk) *Van Jan Weezenberg: een complex model is niet eenvoudig, maar een eenvoudig model wordt vanzelf complex indien toegepast. *En om af te ronden : Vereniging ter behoud van het Nietszeggende Spreekwoord: - De ARK is gebouwd door amateurs, de TITANIC door professionals (enige gelijkenis met "Goed koopmansgebruik versus IFRS " is zuiver toevallig) .
Serieuze aanbeveling: kijk eens naar de kosten van accountantscontrole bij organisaties met een goede Administratieve organisatie in procenten van de omzet (bij not for profit: de totale bedrijfskosten).
Of wel: ga nadenken over de kennis en vaardigheden waarover de a.s. afstudeerders in 2021 moeten beschikken en hoe groot de kans is dat weer veel te weinig zullen hebben.
Nog een laatste spreukje: wie geen jeugd heeft, heeft geen toekomst.
Vriendelijke groet, Jan Weezenberg
Jan Bouwens
Bedankt voor je stuk Jules.
Zo lang een kantoor een probleem voor een klant en de maatschappij oplost (verklaring geven), deze verklaring wordt geaccepteerd (door de stakeholders) en de kosten om deze dienst te produceren lager zijn dan de opbrengsten is er sprake van een werkend verdienmodel.
De vraag is of en hoe beleidsmaatregelen van regulators, gecontroleerde bedrijven en accountancykantoren van invloed zijn op de kosten en opbrengsten van de controle.
Als we de aandacht (ook in het debta!) nu eens naar deze drie dimensies lieten uitgaan dan kwamen we verder.
In de huidge discussie lijken we te blijven steken in jijbakken en komen we niet verder.
Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.
Aanmelden nieuwsbrief
Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.
