Opinie 06 juni 2017

Veranderen en verbeteren

In de accountantssector werken wij hard aan veranderingen en verbeteringen. Dat is nodig; we kunnen ons geen structureel gebrek aan vertrouwen veroorloven. De implementatie van alle maatregelen uit 'In het publiek belang' is een majeure operatie, vooral voor de kantoren met een wettelijke controlevergunning. Daarnaast vraagt het proces om veel initiatieven vanuit de beroepsorganisatie en om wetswijzigingen op een aantal deelgebieden.

Dat er veel gebeurd is in de afgelopen jaren blijkt uit een beknopt overzicht, met daarin alle kwaliteitsverbeteringen sinds 2013. En daarvoor nog, want al in 2010 presenteerden we als NBA het verbeterplan Lessen uit de kredietcrisis, publicaties over toon aan de top en meer. Er kwam de verplichte roulatie van accountantskantoren, uiteindelijk in het besef dat een frisse blik van groot belang is voor een kwalitatief goede accountantscontrole. En medio 2014 natuurlijk dat verbeterplan In het publiek belang, met een enorm palet aan maatregelen op heel veel fronten. Als sector hebben wij ons verplicht om die maatregelen in te voeren en dat blijven wij ook doen.

Een paar voorbeelden van wat wij hebben bereikt als sector. Het instellen van een raad van commissarissen met externe leden door de oob-kantoren; niet makkelijk door de eisen ten aanzien van onafhankelijkheid, maar het staat. Aanpassing van belonings- en promotiebeleid en de start van de uitfasering van het goodwill model. Het oprichten van de Foundation for Auditing Research, die deze week haar tweede internationale congres houdt, dat geheel staat in het teken van kwaliteit. Het afleggen van de beroepseed: veel commentaar bij de start, maar inmiddels afgelegd door meer dan 98 procent van alle actieve accountants. Er is nog ontzettend veel meer gedaan en het overzicht verschaft daarin inzicht.

Is het genoeg? Nee, dat bleek al uit het eerste rapport van de door ons zelf ingestelde Monitoring Commissie Accountancy in oktober 2016. Een rapport dat de vinger legde op een aantal taaie verbeterpunten, die vooral te maken hebben met de cultuur binnen organisaties. Wie meent dat inmiddels alle problemen tot het verleden behoren zal teleurgesteld zijn. Zo werkt het niet, daarvoor is de problematiek te weerbarstig.

Wat wel duidelijk is, wij gaan vooruit. En nog belangrijker: er is de intrinsieke ambitie om die vooruitgang nog een stap verder te brengen. De stuurgroep In het publiek belang is begin dit jaar opgericht om een nieuwe impuls te geven aan de verbeteringen. Die stuurgroep publiceert medio juni haar veranderagenda. Daarin ligt het accent op zaken die niet, of in mindere mate, door de 53 maatregelen worden geadresseerd. Met als doel: doorzetten van de ingezette verbetering van de kwaliteit en verder herstel van vertrouwen. Omdat wij zelf daarvan de noodzaak zien.

Effecten van de eerder aan onszelf opgelegde maatregelen worden pas merkbaar als ze een tijdje lopen. De eerste resultaten zijn inmiddels echt wel zichtbaar en voelbaar. Maar er is fine tuning nodig, het is geen kwestie van grote stappen gauw thuis. En het moet nog een spade dieper. Dan grijpen alle radertjes steeds beter in elkaar. Dit is allemaal mensenwerk en het heeft tijd nodig. Met name het onderdeel cultuur en gedrag is een kwestie van lange adem.

Onze verbeterslag vraagt dus veel van het maatschappelijk geduld met onze sector, dat mag duidelijk zijn. PvdA-kamerlid Henk Nijboer gaf eind 2016 in een interview in Accountant al aan dat hij het accountantsberoep kritisch blijft volgen. Het vraagt ook veel van ons doorzettingsvermogen. Daarbij realiseren wij ons dat het publiek belang ook ons belang is. Het is aan ons om met ambitie en energie het veranderproces verder door te zetten en daarover ook te berichten. Voortbouwend op al het werk dat we tot nu toe hebben verzet.