Opinie

Kleine wet, veel impact

Zelden heb ik een wetsvoorstel gezien dat met zijn driehonderd woorden nog korter is dan deze opinie. Het wetsvoorstel permanent verbod winstuitkering zorg: Het is de zorgverzekeraar verboden: a. dividend uit te keren aan zijn aandeelhouders, b. winst uit te keren aan zijn leden, of c. winst uit te keren aan zijn werknemers.

Een kleine wet, een klein artikel op 1 februari 2017 in het FD. Maar wat een impact! Een beursgenoteerde zorgverzekeraar die geen dividend aan zijn aandeelhouders zal uitkeren, een verzekeringsbedrijf dat wel kan investeren in zijn dochtermaatschappij maar daar nooit iets voor terug krijgt, een private equity onderneming die instapt zonder mogelijke exit? Een complete lock-down op commercieel rendement: Fidel Castro zou trots op ons zijn.

Alles onder het motto: 'Zorggeld moet in de zorg blijven.' Laten we hier eens op door gaan. Ziekenhuizen dienen alles te herinvesteren, de specialisten op de Balkenende-norm. Farmaceutische bedrijven moeten alle winsten verplicht investeren in de ontwikkeling van nieuwe medicijnen. Dochtermaatschappijen van buitenlandse farmaceutische ondernemingen kunnen geen dividend uitkeren aan hun moederbedrijven ('from now on it’s health care first').

Apotheken, mantelzorgers, ambulances, PGB's, verpleegtehuizen, fysiotherapeuten, huisartsen, psychiaters, alternatieve zorgverleners, arbeidsongeschiktheidsverzekeraars, ARBO-diensten, medische faculteiten, verband, voorbehoedsmiddelen, elektrische ontharing voor transgenders, nicotinepleisters. Alles in een grote pot. Zorggeld moet in de zorg blijven!

En waarom eigenlijk niet? Zeggen we niet altijd: 'Als je maar gezond bent?' Wie wordt er nu voor zijn plezier ziek of arbeidsongeschikt? Geen patiënt die hiervan misbruik zal maken. Het is dus volkomen terecht dat iedereen alle zorg krijgt die ze nodig hebben - gedurende hun hele leven.

Eigenlijk is ouderdom ook een ziekte. Wie kan je nou kwalijk nemen een levenswens te hebben? Zelfs als ouderen niet meer financieel bijdragen aan de maatschappij. Trouwens, in werkloosheid wordt ook niet financieel bijgedragen aan de maatschappij. Ik voel de slogan 'basisinkomen en zorg voor iedereen' opkomen.

Dit moet natuurlijk gefinancierd worden met progressieve belastingen, maar waarom is dat een probleem? Dat is het ook niet. Het probleem zit hem niet in het hebben van een grote pot met geld die herverdeeld wordt, maar in het wegnemen van prikkels. Prikkels die nodig zijn om het beste uit de mens te halen, om medicijnen uit te vinden, om een goede chirurg te worden, om innovatief te zijn. Die prikkels komen uit de markt. Dat is nog steeds de beste manier om tot de meeste efficiënte oplossing te komen. Prikkels voor de aanbieders van zorgproducten, maar ook voor de afnemers daarvan. Zodat ze worden gestimuleerd om de kosten zo laag mogelijk te houden. Het ingrijpen in de markt, zoals in dit gewraakte wetsvoorstel, haalt deze prikkels juist weg.

Aan de andere kant: wat is een zorgverzekeraar anders dan een instituut dat zich richt op herverdeling van gelden? Een soort UWV van de zieken. Misschien moesten we de hele sector maar nationaliseren.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Jeroen Bulk RA is is parttime financieel directeur bij diverse bedrijven in het mkb.

Gerelateerd

8 reacties

Jan Weezenberg

@Jan Weezenberg:
Ik heb het voor U uitgezocht.
Ziehier: Dokumenten Tweede Kamer, uitslag stemmingen 31 januari 2017:
Voorstel van wet van de leden Leijten, Bruins Slot en Bouwmeester houdende een verbod op winstuitkering door zorgverzekeraars
Indiener: Renske Leijten, Kamerlid SP

Besluit: Aangenomen!!!!!!!!

Graag gedaan.

Jan Weezenberg

Is dit wereldvreemde wetsvoorstel nu aangenomen of naar de prullenmand verwezen ?
Jeroen Bulk maakte me nieuwsgierig, de redactie zou nog wat nieuwsgaring uit FD kunnen plukken, dus: hoe loopt dit af ?

Wim Nusselder

Beste Glenn,
Je mag dat voorbeeld als niet-relevant voor mijn betoog laten liggen.
Ik kan me je bezwaren voorstellen; er zitten inderdaad haken en ogen aan.

Glenn Mungra

@Wim Nusselder: Ik was het grotendeels eens met je opmerkingen, tot ik bij het laatste gedeelte kwam. Ik heb nl. respectvol grote moeite met het voorbeeld, na "Die beperkte concurrentie moet denk ik focussen op preventie." Daar ben ik het in principe wel mee eens, maar dan komt het: "Bijvoorbeeld door selectie op leefstijl .....". Hier schuilt wat mij betreft het grote gevaar voor een "asociaal" zorgsysteem, gemotiveerd door strikt rationeel economische motieven.

Dat is een systeem dat maar één bekrompen vorm van 'waarde' erkent nl. de geldwaarde van de winst die ontstaat na een terreuristische gijseling door markt.
En dat terwijl we toch al (bijna?) in een circulaire economie leven, waar waarde een veelzijdiger inhoud heeft (ons beter in staat stelt om individuele nutsverschaffing of opportunity costs uit te drukken in een of andere duurzame eenheid van 'geluk'.

Wim Nusselder

Interessante opinie, verassende perspectiefwisselingen, maar teveel om het mee oneens te zijn voor een thumbs up.

Nationaliseren of privatiseren is een vals dilemma dat in deze opinie misbruikt wordt.
Er zitten tal van alternatieven voor nationale overheidsgeorganiseerde en winstgericht privaat ondernemen.
Alternatieven op basis van zelf gekozen en natuurlijke verbanden.
Denk aan medische professionals die zich verenigen rond een eed om ten allen tijde het belang van de patiënt te dienen, aan familie, aan buurtgenoten, aan mensen met dezelfde levensbeschouwelijke of ideologische instelling.
Dergelijke verbanden zijn in de zorg essentieel om 2 redenen:
1) ‘Zorg’ moet zo persoonlijk mogelijk zijn om als kwalitatief goed ervaren te worden
2) Zorgbehoevenden zijn geen gelijkwaardige partij in een marktrelatie.
De quasi-markten die we georganiseerd hebben in de zorgsector met het oog op efficiency en kostenbeheersing zijn deels ideologisch gemotiveerde (slecht doordachte) schijnoplossingen.
Ze schieten in veel gevallen hun doel voorbij.

Niet ‘zorggeld moet in de zorg blijven’, maar ‘op zorg maak je geen winst, hooguit op kapitaal’.
De zorg waar het op aan komt voor het welbevinden van zorgbehoevenden is arbeidsintensief en niet kapitaalintensief.
Het feit dat medische zorg wél kapitaalintensief kan in grootschalige ziekenhuizen brengt een levensgroot risico van medicalisering van zorg met zich mee.
Met bijbehorende kostenstijging.
Daarop geven we al tegengas in Nederland: zo lang mogelijk zorg thuis, beperking van ziekenhuisdagen.
Winst in de zorg is een prikkel die de andere kant op werkt.

Mariana Mazzucato, hoogleraar innovatie-economie, heeft duidelijk gemaakt dat het onzin is dat innovatie uitsluitend van ‘de markt’ te verwachten zou zijn.
De belangrijkste innovaties vereisen juist overheidsbemoeienis en -investering zolang de risico’s te groot zijn voor marktpartijen.

Verzekeren is in principe iets anders dan zorg verlenen.
Winst zou dus mogelijk moeten zijn voor zorgverzekeraars.
We hebben zorgverzekeraars echter een essentiële gegeven als zorginkopers namens zorgbehoevenden die juist op dat moment het minst in de positie zijn om hun eigen belang goed te behartigen.
Omdat ook verzekeringnemers zolang ze nog niet zorgbehoevend zijn zich niet gedragen als rationale, goed-geïnformeerde consumenten, valt er best veel te zeggen voor het nationaliseren van zorgverzekering: de ziekenfondsconstructie.
Toch hebben we dat m.i. terecht teruggedraaid om verzekeraars in beperkte mate te laten concurreren, sterk gereguleerd opdat ze geen ‘slechte risico’s’ alias meest zorgbehoevenden in de kou laten staan.
Die beperkte concurrentie moet denk ik focussen op preventie.
Bijvoorbeeld door selectie op leefstijl, door ook bepaalde alternatieve geneeswijzen te vergoeden.
Desnoods kwakzalverij als dat gecorreleerd is met gezonde leefgewoonten.

Alle Bergsma

O, wat verschrikkelijk!
Mijn zorgpremie mag niet meer als dividend worden uitgekeerd aan de aandeelhouder.

Dat is echt heel erg!

Stel je voor dat we zouden streven naar een zo laag mogelijke zorgpremie.... Nee, daar gaat werkelijk geen prikkel vanuit tot efficiente oplossingen.

Stel je voor dat je niet in staat bent om bij te dragen. Nee, dan heb je toch geen recht op zorg, stel je voor....

'Basisinkomen en zorg voor iedereen', alleen het idee al ;-)

Hartelijke vrijdag!

Frans Kersten

Wellicht dat de heer Bulk zich toch eerst wat beter in de werking in de zorg en het ontstaan van de huidige situatie had moeten verdiepen.
Oorspronkelijk lag de verdeling van gelden ook bij de overheid. In de cure was toen ook sprake van budgetfinanciering. Toen de kosten de pan uit rezen en de overheid deze niet onder controle kreeg werd het fenomeen 'marktwerking' geïntroduceerd. De verzekeraars werden benoemd tot inkopers. Budgetfinanciering werd omgezet in prestatiebekostiging. De tarieven waren echter zo laag dat veel ziekenhuizen in de financiële problemen kwamen (zie de BDO-rapporten in deze). Ziekenhuizen zijn wettelijk verplicht zorg te leveren aan patiënten. Als ze echter al meer zorg leveren dan de afspraak met een zorgverzekeraar, dan krijgt het ziekenhuis dat niet vergoed (nog meer financiële problemen). Het kan echter best zijn dat de zorgverzekeraar dan toch nog het eigen risico incasseert bij de verzekerde.
Hier zitten nauwelijks prikkels in tot innovatie. In het verleden konden deze nog uit de ziekenhuizen komen door uit reserves toediening van nieuwe (=dure) geneesmiddelen te financieren. Nu kan dat niet meer omdat die reserves er niet zijn en mag dat niet meer volgens de regelgeving. Er is enkel nog geld als een zorgverzekeraar dat toestaat. Dat gebeurt nog steeds incidenteel.
Dit alles wordt echter betaald vanuit de premies van de verzekerden. Geen enkele input van aandeelhouders. Ofwel rondpompen van geld waar de zorgverzekeraars - zie de miljarden aan reserves - wel bij varen.
Iets wat de overheid ook zelf had kunnen (blijven) doen of wat de ziekenfondsen deden.
Net zoals het hiervoor genoemde voorbeeld (NS/ProRail) een voorbeeld van misplaatste marktwerking. Toen ik nog in de schoolbanken zat waren dit collectieve goederen die door hun aard het beste door de overheid geleverd konden worden.

Jan Weezenberg

Geachte Heer Bulk,
Prachtige persiflage!
Ik weet nog leukere toepassing: wegenbelasting wordt volledig gebruikt voor onderhoud en verbetering van infrastructuur, NS/Pro Rail keren geen dividend meer uit maar gebruiken winst voor de aanschaf van treinen en goed onderhouden van alles wat met treinreizen te maken heeft.
Vriendelijke groet,
Jan Weezenberg

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.