Opinie

Stop met conformeren naar interne kantoorpolitiek, herstel het ambacht

Nietsvermoedend haal ik op vrijdag 26 augustus 2016 de krant uit de brievenbus en sla deze open, staat er op de voorpagina met grote letters 'Accountant is angsthaas geworden'. Met als ondertitel 'Grote en middelgrote bedrijven vinden dat hun accountant te veel met regels en het dossier bezig is. Hij verkeert in een soort angstpsychose'. Het achtergrondverhaal 'Heimwee naar accountant als sparringpartner' is aangevuld met foto’s van vijf toonaangevende ceo's en cfo's van indrukwekkende bedrijven uit Nederland.

Het was wachten op een reactie op de ontwikkelingen in de accountantssector vanuit de ondernemers. Maar deze reacties zeggen veel.

Samen komen de ondernemers tot de constatering dat accountants doodsbenauwd zijn en zich verschuilen achter de regels. De bestuurders doen een oproep naar meer kritisch vermogen van de accountant en het lef om te praten over de gezondheid van hun onderneming. En gelijk hebben ze. De vraag is: wat gaan wij ermee doen?

Heimwee

Als gevolg van de schandalen is het verbeterplan met 53 maatregelen gepubliceerd. Dit rapport is voor de sector belangrijk geweest om de eerste stap te zetten in het herstel van het vertrouwen. Maar je kunt de vraag stellen of wetgeving voldoende is om vertrouwen terug te winnen. Of is er meer voor nodig?

Wat opvallend is, is de aandacht voor het begrip 'maatschappelijk verkeer'. In mijn optiek vallen daar ook de ceo's en cfo's onder. Daarom is het van het grootste belang dat we rekening houden met hun opmerkingen. Als een belangrijke afnemer van onze dienstverlening aangeeft heimwee te hebben naar een kritische sparringpartner, dan moeten wij daar goed naar luisteren en er wat mee gaan doen.

Vrijheid van geest

Waar het volgens mij om gaat is of wij als accountants voldoende lef en voldoende vrijheid van geest hebben om in de boardroom van onze klanten te laten zien wat we waard zijn. Onafhankelijkheid en objectiviteit zit hem niet in het afwerken van checklisten en wetgeving. Hebben wij voldoende lef? Durven wij te praten? Accepteren wij een kritische houding van onze klanten en onze collega’s?

Zijn wij in staat een weerwoord te geven op een professionele manier? Of laten wij ons alles opleggen door de kantoorpolitiek? Durven we keuzes te maken in onze dossiers, of laten wij ons leiden door de angst om onze positie in het kantoor te verliezen?

Het gaat hierin niet alleen om het navolgen van de wet, het gaat om de moraal.

Herstel het ambacht

Als jonge assistent heb ik het vak geleerd van wijze heren, die het ambacht van de accountant tot in de details beheersten. Als ik terugdenk aan mijn start als jonge assistent, dan heb ik altijd goed geluisterd naar de 'oude wijze partners'. Zij hadden een wijsheid en een rust in hun gesprekken, die ertoe bijdroeg dat er automatisch naar ze werd geluisterd.

Mijn oproep is om het oude ambacht in ere te herstellen. Als we vroeger in staat bleken om van toegevoegde waarde te zijn voor de ondernemers in Nederland, waarom nu dan niet? Wij kunnen waarmaken wat deze ondernemers vragen, maar dan is een wijziging van onze mindset wel nodig.

Stop met conformeren naar interne kantoorpolitiek

Wij zijn het waard en moeten het laten zien! Met lef en passie en op een professionele manier. De oproep van de ondernemers gaat niet over het feit dat we wetgeving op moeten volgen. Dat begrijpen ze. Het gaat ze om ons gedrag. Meer lef in de gesprekken en meer doortastendheid om inhoud te geven aan onze maatschappelijke verantwoordelijkheid.
Ondernemers aan het woord. Ik kan er van genieten.
Aan de slag ermee! 

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Antoinette Dijkhuizen RA is oprichtster van 4you accountancy. Daarvoor werkte ze bij verschillende grote accountantskantoren, waaronder KPMG en Ernst & Young. Zij is ook lid van het Ledengroepbestuur Openbaar Accountants (LOA).

9 reacties

Jan Weezenberg

@Frans Kersten 5 september 2016
Dank voor Uw kritische instelling tegenover Shakespeare.
Daarom nog maar een citaatje, nu van een minder beroemde, maar wel eerlijke schrijver.
Bron: Wil de echte accountant opstaan, Accountant.nl.
Citaatje:
Dit is dus het plaatje van de "echte " accountant en het "echte " accountantsberoep.
Alles wat er daarna bij gefantaseerd en georganiseerd is heeft het plaatje van de "echte " accountant weggepoetst
Deze opvatting is geheel in lijn met Uw reactie van 5 september .
Zij het dat er niet bij is gefantaseerd, maar dat het meest essentiele kennis-onderdeel is geamputeerd.
Uw conclusie "Daarom is het geen ambacht meer en kan het dat - tenzij de regelgeving op de schop gaat - ook niet meer worden" kan ik volledig onderschrijven.
Maar toen ik afstudeerde (1967) was er nog geen IFRS en was er geen CEA.

Vriendelijke groet,
Jan Weezenberg

Frans Kersten

@Jan Weezenberg,

Shakespeare mag dan wel een groot auteur zijn, maar zover mij bekend zijn er nog altijd discussies wie nu de werkelijke schrijver is.
Daarbij lopen de meningen over Polonius kennelijk uiteen (ik put even uit https://en.wikipedia.org/wiki/Polonius).
Met uw citaat kunnen we dus kennelijk alle kanten uit ... Vraag is dus aan welke eisen een methode moet voldoen om als zodanig gekwalificeerd te worden. Eén is kennelijk als er een bepaalde handtekening onder staat. Gelukkig denkt de rechter daar nog wel eens anders over ...

Groetend,
Frans Kersten


Jan Weezenberg

@Frans Kersten 5 september 2016
Citaat van een groot auteur:
Polonius:
[Aside] Though this be madness, yet there is method in't.

Of niet soms ?

Vriendelijke groet,
Jan Weezenberg

Hamlet Act 2, scene 2, 193–206

Frans Kersten

Toen ik de opleiding tot accountant volgde (1980-1986) sloten de diverse vakgebieden goed op elkaar aan. Bedrijfseconomische principes waren vertaald in boekhoudregels en deze boekhoudregels waren vertaald in de RvJ. In AO/BIV en controleleer werd daarop voortgeborduurd. Deze laatste stap (eenvoudige boekhoudregels --> RvJ)is nu volledig verdwenen. Een huurovereenkomst (maandelijkse huur als last in W&V) moet nu eerst beoordeeld worden of niet sprake is van financial lease met activeren, afschriijven, e.d.. Een afsluitprovisie van een lening mag niet meer op grond van het voorzichtigheidsprincipe direct als last genomen worden, maar moet verdisconteerd worden in de rentevoet over de looptijd van de lening. Over de wijze van verwerking van (bouw)projecten sluit niet aan op de praktijk. In de regelgeving wordt een niet bestaande rentevoet genoemd die gebruikt zou moeten worden voor bepaling contante waarde. Het is cijferfetisjsme geworden van clubjes die ver afstaan van de praktijk en die soms weigeren hun eigen verzinsels toe te lichten (het voorbeeld van die rentevoet).
Daarom is het geen ambacht meer en kan het dat - tenzij de regelgeving op de schop gaat - ook niet meer worden.

Johan Peters

Goede analyse van Antoinette. Niet de checklisten in het dossier zijn heilig maar de kwaliteit van de controle en de controleur. Soms gaan die twee samen, soms ook niet. Volgens mij hebben we er maatschappelijk meer aan als we met onze professioneel kritische houding onze cliënten kunnen behoeden om domme dingen te doen, in plaats van vast te stellen dat er werkende protocollen zijn om gevolgen van domme dingen correct tot uitdrukking te brengen. Waarbij aangetekend dat het laatste zeker relevant kan zijn, maar niet eerder dan nadat het eerste geen succes had. Houding en gedrag laat zich in een dossier helaas wel wat moeilijker vangen dan verifieerbare feiten.

Martin Koelewijn

Gedrag wordt tijdsgebonden, opdrachtgebonden en maatschappijgebonden ingevuld. En in de huidige maatschappij vindt iedereen hier wat van, veelal vanuit hun eigen belang. En handhaaft vervolgens vanuit hun eigen belang: AFM, NBA, klanten, banken , curatoren, pensioenfondsen, BFT, beastingdienst etc. Met een ruim arsenaal aan middelen. Een wensdenken naar "het ambacht van weleer" is een achterhoedegevecht dat niet gewonnen zal worden. De wapens zijn inmiddels sterk veranderd: zorgplicht, tuchtrecht, COS, vergunningstelsel, titel-inlevering, meldingsplicht, meineed, medepleging.
Beste Antoinette, ik deel je wens, maar de realiteit is helaas anders.Of zie ik het nu te zwart?

Jacob Haalstra

Waar angst heerst ontstaan regels en dit alles om controle te houden. De andere kant van angst en controle is vertrouwen of zelfvertrouwen als je het op jezelf betrekt. Dus met regels ga je het vertrouwen echt niet winnen en dat is precies wat deze ondernemers uit het artikel aanvoelen. Antoinette wil dit juist onderstrepen. Meer zelfvertrouwen, staan voor je werk, openheid van zaken richting de eindgebruikers, geven en nemen, er zijn op moment dat het nodig is, je verdiepen in je eindgebruikers. Zo win je vertrouwen en zullen ze zien dat je kwaliteit levert. De spijker op zijn kop.

Alle Bergsma

@Rik: Hoe ik het lees, is wat Antoinette bedoeld niet dat je je niet aan de interne kwaliteitsregels moet houden, maar wel dat je als accountant achter jouw eigen professionele keuzes staat.

Dat het niet nodig is een dossier helemaal dicht te vinken op alle onderdelen, maar dat je een professioneel kritische instelling hebt die je bespreekbaar maakt en vastlegt.

Dat het niet gaat om een sluitend dossier, maar om een kritische instelling richting je klant. En dat je daarbij best de klant kan adviseren om aandacht te hebben voor bepaalde zwakkere plekken in de organisatie (meedenken?)

Dat kan ik toejuichen.

Rik Blijham

Wat een merkwaardige oproep. Kantoren hebben een zorgplicht met betrekking tot hun systeem van kwaliteitsbeheersing en nu moeten individuele accountants zich aan die zorg onttrekken door zich niet te conformeren aan interne kantoorpolitiek? Om de klanten weer te pleasen terwijl was vastgesteld dat dit nu juist al te vaak gebeurde met veronachtzaming van de maatschappelijke functie? Ik zou denken dat bestuurders zo verstandig zouden moeten zijn te begrijpen dat het meer inhoud geven aan de maatschappelijke verantwoordelijkheid betekent dat accountants een grotere afstand tot hun klanten gaan bewaren. Niks aan de slag ermee, met kracht van argumenten de kritiek pareren!

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.