Opinie 13 juni 2016

Mijlpaal of nederlaag?

"Accountants kunnen vanaf vandaag een samenstellingsverklaring toevoegen aan SBR-kredietrapportages", meldde de NBA onlangs opgetogen. Het zou zelfs gaan om een heuse 'mijlpaal', wat werd onderstreept door de feestelijke foto van een ferme handdruk van FRC-manager Paul Staal en NBA-bestuurslid Tineke Mulder.

Helaas vergat de NBA een niet geheel onbelangrijk detail in het bericht mee te nemen: ook belastingadviseurs en administratiekantoren kunnen digitaal een samenstellingsverklaring afgeven.

Dat de banken veel waarde hechten aan de betrokkenheid van een accountant bij een kredietrapportage juichen wij van harte toe. "Banken vragen accountants in bepaalde gevallen om deze verklaringen om de kwaliteit van kredietrapportages te borgen", zo meldde de NBA en dat klonk als muziek in onze oren. Novak bepleit sinds jaar en dag vormen van 'assurance op maat' en dit leek daar een goed voorbeeld van. 

Totdat wij een ander bericht tegenkwamen van de FRC over hetzelfde onderwerp. De 'samenstelverklaring' waar banken om vragen - zelfs de juiste benaming weten ze niet goed te beheersen - blijkt niet het exclusieve domein van de accountant, maar kan ook door een lid van de RB of de NOAB worden afgegeven. Dat moet nota bene worden toegevoegd in het veld 'Toelichting Accountant'. Dat die toelichting soms niet van een accountant komt maar door een belastingadviseur of administratiekantoor wordt ingeleverd, is voor de banken kennelijk irrelevant. Kniesoor die daar op let.

De gedrags- en beroepsregels van de brancheverenigingen voor administratiekantoren en belastingadviseurs zijn voor de banken voldoende om zeker te kunnen zijn van een gelijkwaardige kwaliteit als die welke accountants kunnen leveren. Normaliter geven leden van de NOAB en de RB aan in welke hoedanigheid zij een 'samenstelverklaring' afgeven, zodat het voor gebruikers duidelijk is dat deze afwijkt van een samenstellingsverklaring die een accountant opstelt. Uit niets blijkt dat banken die differentiatie belangrijk vinden.

Dat iedereen een administratiekantoor kan beginnen, het kwaliteitsstelsel van de NOAB uit 2007 dateert, er nauwelijks toetsing plaatsvindt en belastingadviseurs nooit hebben hoeven te bewijzen dat ze iets van boekhouden weten - ach, je kunt wel overal moeilijk over doen. Zo lang er maar een door wie dan ook in elkaar gedraaide 'samenstelverklaring' door de brievenbus wordt geduwd, is het allemaal prima op orde.

Ook in het papieren verleden namen banken al genoegen met een samenstelverklaring van administratiekantoren of belastingadviseurs. In die zin verandert er weinig. Maar het nu gesloten digitale convenant was pas echt een mijlpaal geweest, wanneer de NBA de banken had kunnen overtuigen van de meerwaarde die een samenstellingsverklaring van een accountant heeft. Met goede en objectieve argumenten: mkb-accountants zijn hoger opgeleid, kennen verplichte permanente educatie, worden gehouden aan strikte beroepsregels, vallen onder het tuchtrecht en opereren met een wettelijk beschermde titel. Ook voor samenstellingsverklaringen gelden strikte eisen en zoekt de beroepsgroep voortdurend naar verbeteringen. Administratiekantoren en belastingadviseurs kunnen al die regels aan hun laars lappen, dus welk signaal geven banken als belangrijke gebruiker van onze 'assurance op maat' hiermee af?

De vrolijke foto van het feestelijke moment waarop de bankenvertegenwoordiger de hand schudt van het NBA-bestuurslid, nota bene iemand die zelf haar administratiekantoor ombouwde tot accountantskantoor en dus het levende bewijs dat je als accountant het verschil kunt maken, brengt wat ons betreft een gemiste kans in beeld. Dat de banken deze gelegenheid niet hebben aangegrepen om voorrang aan een samenstellingsverklaring te geven boven het kwalitatieve tweederangsproduct dat administratiekantoren of fiscalisten leveren, getuigt óf van grote onverschilligheid óf van onvermogen van onze beroepsorganisatie om duidelijk te maken dat je deze samenstel(lings)verklaringen niet over één kam kunt scheren.

Waarom trekt de NBA de conclusie dat een samenstellingsverklaring voor banken "de kwaliteit van een kredietrapportage borgt" wanneer andere dienstverleners zónder de kwaliteitseisen die aan een accountant wordt gesteld, volgens banken dezelfde kwaliteit leveren? De suggestie die het bericht bij de NBA wekt dat hier sprake is van een exclusieve deal is een wel erg doorzichtige poging om een pijnlijke nederlaag als mijlpaal te presenteren.