Opinie 15 juni 2016

Etnisch profileren op de Zuidas

Ophef over discriminatie bij het aanhouden van bankiers op de Zuidas in Amsterdam! In burger geklede Fiscale inlichtingen- en opsporingsdienst (Fiod) ambtenaren spreken te veel in maatpakken gehesen witte mannen met bretels aan. Mannen die deep down hunkeren naar Jort Kelder-zijn.

De ophef is dat de ook daar lopende VU-studenten, inclusief jonge, donkere, cool & hip geklede mensen de dans ontspringen. De verontwaardiging is groot en ik begrijp dat. Desgevraagd antwoordt de Fiod dat een profiel is opgesteld van potentiële White Collar Criminals op basis van tien jaar (strafrechtelijk) onderzoek.

De Libor-fraude van de Rabobank. De woekerpolis-affaire. De crisis van 2008 - veroorzaakt door wangedrag en frauduleus handelen - is  afgewenteld op ons als belastingbetalers, zorg- en premie- en pensioengerechtigden. We betalen meer eigen risico. Er wordt bezuinigd op cultuur, op zorg, op onderwijs, omdat banken too big to fail waren.

Bedrijven maken structureel prijsafspraken. Consumenten worden dag in, dag uit een oor aangenaaid door maatschappelijk verantwoorde ondernemers. Daarnaast is het op de Zuidas een komen en gaan van accountants van KPMG, Deloitte, PwC en EY die keer op keer (tucht)rechtelijke boetes krijgen omdat ze meer koopman zijn dan hoeders van het maatschappelijk belang. Die kwalijke opzetjes maken en meedenken met afschermingsconstructies. En oh ja, we denken ook mee met het wegsluizen van illegaal verkregen winst via offshore vennootschappen. Panama-Papers? Been there, seen it, done it! Had ik al gevraagd waar de rekening naar toe kan?

De kritiek op de Zuidas is dat sprake is van White Collar Profiling, maar dat de meeste gecontroleerde onschuldige voorbijgangers nog te jong zijn om echt betrokken te zijn bij de structurele oplichting door financiële instellingen. De verkeerde mensen worden preventief gefouilleerd, dat zal je altijd zien!

De grijze enthousiaste bankiers met thuis braaf wachtende tweede/derde leg echtgenotes lopen nog vrijwel ongehinderd naar hun lease-Tesla's. Jongere toekomstige masters of the universe worden daarentegen wel aangesproken. Deze high potentials ervaren dit als discriminerend. Zij komen net kijken, zijn gescout op universiteiten en staan nog slechts aan het begin van hun criminele carrières.

Binnen beursgenoteerde ondernemingen worden the young & innocent geleidelijk gecorrumpeerd. Kijk nog eens naar de film The Firm met Tom Cruise, waarin de jeugd wordt meegezogen in de haute finance.

Het is een grof schandaal dat juist onze jongens en meisjes van de Zuidas kortelings beroofd worden van hun kostbare drink- en drugstijd door etnische profilering. Laat onze high potentials met rust. We moeten ze nog inwijden in Dante's negen cirkels van de financiële hel.

Anderszins moet je er toch niet aan denken dat de grijze bestuurders van banken, accountantskantoren, woningbouwcorporaties of commissarissen van beursgenoteerde ondernemingen - op bezoek aan de Zuidas - worden bevraagd of zij wel hun stukken hebben gelezen? Of ze aandelen hebben in bedrijven waar ze toezicht op moeten uitoefenen. Of ze wel eens bellen met Panama?

Richard Gere-achtig grijs haar van bestuurders, als intuïtief criterium voor Fiod-functionarissen die in een split second een beslissing moeten nemen. Op grond van ervaring, profielen en onderbuikgevoelens. "Waar halen de Fiod-ambtenaren het recht vandaan om mij te fouilleren? Het is de omgekeerde wereld!" De terechte reactie van de Zuidas-hoeders van de financiële integriteit in ons land.

Het etnisch profileren door de Fiod is weliswaar op grond van decennia ervaring op zich oké, maar veel te grofmazig. Ook financials behoren niet allemaal tot de categorie van Joris Luyendijk. Te veel onschuldige mannen (en een enkele mantelpakjesdragende trader) worden op volstrekt verkeerde gronden geprofileerd en tegen de muur gezet.

De bloody limit is de financial die recent werd aangesproken door de Fiod omdat hij reed in een oude Eend: totaal niet passend in het profiel. Een liefhebber van oude auto's. Niets meer, niets minder. Maar buiten het profiel vallend. Het is een grof schandaal.