Opinie 03 mei 2016

Friese beroepseed

De vergaderstukken voor de komende ledenvergadering van de NBA bevatten onder meer de ontwerpverordening voor de beroepseed voor accountants. Ik heb eerder over het al dan niet nuttig en noodzakelijk zijn van een dergelijke eed geschreven. Anderen deden eveneens een duit in het zakje.

Ik las de verordening uit belangstelling en kwam daarin het volgende tegen:

'Op verzoek van een accountant staat het bestuur hem toe de beroepseed in de Friese taal af te leggen. De beroepseed die in de Friese taal wordt afgelegd luidt:

'Ik bin my der bewust fan dat ik as accountant hannelje yn it algemien belang.
Ik oefenje myn berop ut mei in profesjoneel krityske ynstelling. Yn it utoefenjen fan myn berop as accountant lit ik my liede troch funemintele begjinsels fan yntegerens, objektivens, fakbekwamens, soarchfaldigens en fertroulikens.
Ik hald my oan de wetten en regeljouwing dy’t op myn berop fan tapassing binne.
Myn profesjonaliteit bringt mei dat ik gjin hannelings ferrjochtsje der’t ik fan hear te witten dat dy it berop fan accountant yn diskredyt bringe kinne.
Sa wier helpe my God almachtich/dat unthjit ik/dat ferklearje ik.''

Even dacht ik: het moet niet gekker worden. Een volgende stap zou immers een voor mij - en vermoedelijk voor velen in het maatschappelijk verkeer - onleesbare tekst van de controleverklaring zijn.

Even dacht ik dat de NBA onbezonnen uit de bocht was gesprongen. Maar omdat ik niet te snel wilde oordelen, ging ik op onderzoek uit. En zo ontdekte ik dat per 1 januari 2014 de Wet gebruik Friese taal van kracht is.

De considerans van de wet bevat de volgende passage: 'Alzo Wij in overweging genomen hebben, dat het wenselijk is in een taalwet de positie van de Friese taal in het bestuurlijk verkeer en in het rechtsverkeer te verankeren en de gelijke rechten van de Nederlandse taal en de Friese taal binnen de provincie Fryslân te waarborgen.'

Artikel 10 van de wet leerde mij waarom de NBA een Friese tekst van de beroepseed - ook toepasbaar buiten de provincie Friesland - in de ontwerpverordening heeft opgenomen:

Artikel 10 lid 1: Hij die ter uitvoering van een wettelijk voorschrift mondeling een eed, belofte of bevestiging moet afleggen, is bevoegd in plaats van de wettelijk voorgeschreven woorden de daarmede in de Friese taal overeenkomende woorden uit te spreken.
Artikel 10 lid 2: 
In het geval, bedoeld in het eerste lid, treden:
a. 
indien een eed wordt afgelegd, voor de woorden: «Zo waarlijk helpe mij God Almachtig» in de plaats de woorden: «Sa wier helpe my God Almachtich»;
b. 
indien een belofte wordt afgelegd, voor de woorden: «Dat beloof ik» in de plaats de woorden: «Dat ûnthjit ik»;
c. 
indien een bevestiging wordt afgelegd, voor de woorden: «Dat verklaar ik» in de plaats de woorden: «Dat ferklearje ik».

Kortom: onze beroepsorganisatie heeft zich keurig aan de wet gehouden. Ik volg de NBA bij het schrijven van mijn blogs echter niet. Hoewel ik veel sympathie heb voor Friezen - met hun Elfstedentocht, voetbalclub Heerenveen, het advocatenduo Anker, kaatsen en fierljeppen - ga ik geen Friese vertaling van mijn blogs aanbieden.

Wel hou ik het eenmalig - met dank aan het vertaalprogramma - bij een klein stukje Friese tekst: 'As it giet om boekhâlding, binne noarmen universeel. Yn teory, oarsprong, lokaasje, religy, kleur, geslacht of kultuer as hokker ûnderskie. Yn de praktyk, it wurket oars en der binne grif ferskillen. Oangeande de Friezen, ik meitsje my gjin soargen: fan goede hout, hurd wurkje, uitkramend gjin ûnsin, rjochtlinige, earlik. Eigenskippen dêr't de boekhâlding berop kin reflektearje goed. Eigenskippen dy't elimineren it ferlet fan in profesjonele eed. Yn hokker taal wurdt ek útsprutsen.'