Opinie 19 april 2016

In dialoog over de beroepseed

Op de aankomende Algemene Ledenvergadering wordt de beroepseed in stemming gebracht. Een onderwerp dat in de afgelopen periode reeds veel is besproken en voor- en tegenstanders kent, ook onder de young profs.

Binnen het bestuur van de NBA Young Profs spreken we regelmatig over dit onderwerp en is er een duidelijke tweedeling van voor- en tegenstanders. Hoewel ik zelf voorstander ben van invoering van de eed, ben ik het wel met de tegenstanders eens dat deze maatregel het vertrouwen van het publiek niet gaat terugwinnen.

Het voegt niets toe aan onze beroepsgroep. Dat was mijn eerste reactie bij de introductie van de beroepseed. We hebben immers onze beroepstitel, een register waar je wordt ingeschreven en het tuchtrecht. Gesprekken met anderen over dit onderwerp en met name de themabijeenkomst die voorafging aan de ledenvergadering van 2015 hebben echter geleid tot bijstelling van mijn eerste reactie.

Dit is vooral te danken aan de bijdrages van Job Nievaart (arts) en Silvia Gawronski (advocate) tijdens die bijeenkomst. De beroepssituatie bij artsen en advocaten is vergelijkbaar, het zijn beschermde beroepen die een register kennen en tuchtrecht. Toch is bij deze beroepen wel sprake van een eed. Waarom hebben accountants dan geen beroepseed?

Ik ben ervan overtuigd dat de beroepseed zorgt voor een stevigere positie van de persoon. Het uitspreken van een belofte aan jezelf is vele malen krachtiger dan het zetten van een handtekening onder je diploma of inschrijving in het register. En indien je voor een dilemma komt te staan, is het ook eenvoudiger om terug te vallen op de belofte die je hebt uitgesproken.

Argumenten van tegenstanders gaan onder meer over het ontbreken van enig effect van de beroepseed op het herstel van vertrouwen in onze beroepsgroep en het verbeteren van de kwaliteit van ons werk. Daar zit ook het zwaartepunt van mijn bezwaar. In de afgelopen periode is hard gewerkt aan het veranderen van de cultuur binnen ons beroep en het verbeteren van de kwaliteit van ons werk. Het uitspreken van een eed levert daar niet direct een bijdrage aan. De eed leidt niet tot meer vertrouwen van de maatschappij in onze beroepsgroep, noch voorkomt hij dat fouten in de uitoefening van ons werk worden gemaakt.

Ik stel daarom voor om de beroepseed voor accountants wel in te voeren, maar niet gepaard te laten gaan met groot mediaspektakel en uitgebreide berichtgeving in het nieuws. De vertrouwenskloof met het maatschappelijk verkeer gaan wij namelijk niet verkleinen met deze eed.

Laten we van de invoering van de beroepseed een moment maken om met elkaar stil te staan bij de principes van ons accountantsberoep. Een gelegenheid waarop we met elkaar in gesprek gaan over ethische dilemma's waar wij tegenaan lopen en de afwegingen die wij maken. Een moment waarop we niet alleen in de spiegel naar onszelf kijken, maar met elkaar in gesprek gaan en leren van elkaars ervaringen.

Want door van elkaar te leren maken we ons als professional sterker. En uiteindelijk zullen sterke professionals leiden tot vertrouwen vanuit het maatschappelijk verkeer, met of zonder beroepseed.