Familiebedrijven
Familiebedrijven en opvolging: veel adviseurs en accountants die daar werk van maken. Dat deed me denken aan een klant waar ik een aantal jaren de controle heb gedaan.
Een drukkerij: een mooi bedrijf, van de grond af opgebouwd door de directeur, een glimmend pand, de laatste technologie. De directeur: een energieke vent, uitermate trots op wat hij had bereikt, vol ideeën, een echte ondernemer. Leuk ook om daar over de vloer te komen. Al was hij beslist niet de makkelijkste om mee om te gaan, het sprankelde er altijd.
En familieleden dus. Een zoon als beoogd opvolger van pa en een schoonzoon als hoofd van de administratie, die door moest groeien naar financieel directeur. Met die schoonzoon hadden we als controleteam veel te maken. Probleem was dat hij niet zo’n goede boekhouder was en eigenlijk niet in staat was om de administratie op orde te houden, zinvolle rapportages te maken en mee te praten over de financiële positie van het bedrijf.
We hadden veel werk aan het corrigeren van fouten, het bepalen van voorzieningen en andere afsluitende posten, het maken van de consolidatie en de jaarrekeningen. Bovendien was, als het er om spande, niet hij ons aanspreekpunt maar de directeur zelf.
En ik zei het al, de directeur was niet de makkelijkste om mee om te gaan. In ieder geval voor mij lastig, zozeer zelfs dat ik in een training gespreksvaardigheden met acteurs 'hem' heb geoefend. Want behalve energiek was hij ook dominant, overtuigd van zichzelf en zijn eigen gelijk, en weinig geneigd tot luisteren.
Toch was dat wel nodig. Ik besloot voor de officiële slotbespreking al een paar issues bij hem in de week te leggen. Zo was er het feit dat twee nieuwe drukpersen als operational lease waren verwerkt, terwijl ze niet aan de voorwaarden voldeden. En ik wilde voorzichtig de vraag op tafel leggen of zijn schoonzoon echt geschikt zou zijn als financieel directeur.
Het gesprek die middag ging boven verwachting goed. De sfeer was prettig, er was tijd om van gedachten te wisselen en argumenten te bespreken. Ik was dan ook blij dat hij besloot om de persen toch te activeren en dat we het gesprek over zijn opvolging zouden voortzetten bij de slotbespreking met de partner erbij.
Toen kwam de slotbespreking. Ik zie ons nog zitten in het kantoor van de directeur. Op een vrijdagmiddag, laat. De vergadertafel en stoelen stonden na een vorige bijeenkomst op een rare manier in de ruimte en het was er bloedheet. Maar erger, de constructieve sfeer van het vorige gesprek was geheel verdwenen. De directeur had duidelijk geen zin om ook maar enige twijfel te horen over zijn familieleden. De partner telde al snel zijn knopen. Uiteindelijk was ik degene die het verhaal moest doen om vervolgens de heren gezamenlijk te kunnen laten concluderen dat ik het niet goed had gezien en dat het allemaal prima was geregeld. Wat een teleurstelling was dat! De correctie van de lease bleef wel gehandhaafd in de jaarrekening, dat wel. Die ging er het volgende jaar pas uit, toen ik vervangen was op de opdracht, want zo gaat dat dan ook.
Ik heb er nog vaak aan teruggedacht. Ik had toch echt mijn best gedaan om het goed aan te pakken, maar dat was overduidelijk niet gelukt. Had ik het anders moeten of kunnen doen of was het bij voorbaat een gelopen race? Ik weet het niet. Ik ben wat anders gaan doen (ook iets met confronterende gesprekken waar mensen niet altijd zin in hebben) en heb er niet meer over gepiekerd.
Voor dit stukje heb ik wel even gegoogeld: de drukkerij is een paar jaar later failliet gegaan. Ik vind het vooral jammer dat iemand met zo'n enorme drive en passie voor zijn bedrijf dat niet heeft kunnen voorkomen.
In deze serie vertelt Marianne van der Zijde, ex-toezichthouder bij de AFM, hoe zij naar de accountancy kijkt, met als doel te helpen jaarrekeningcontroles leuker en beter te maken.