NBA

AFM-boetes: reality check

Na het positieve AFM-rapport afgelopen najaar is het boetebesluit van vandaag opnieuw een soort 'reality check' voor onze sector. Gezamenlijk kregen de vier grote kantoren een boete van ruim zes miljoen euro opgelegd vanwege ernstige tekortkomingen in de controledossiers.

Nu kun je natuurlijk zeggen dat het gaat om controles over 2011 en 2012, dus nog vóór het in gang zetten van de sectorbrede hervorming, maar dat doet niks af aan de ernst van de feiten. De AFM doet haar werk en als sector  behoren wij dat ook te doen.

De vraag is  of wij met dit boetebesluit een zwarte periode voor ons beroep kunnen afsluiten. Op voorhand wil ik stellen dat wij ons geen illusies hoeven te maken: dit zal niet het geval zijn. Met het verschijnen van het rapport 'In het publiek belang' is niet in één keer de schakelaar omgezet naar een nieuwe tijd van onberispelijk controlewerk. Veranderen is een proces van keihard werken, vaak kleine stapjes vooruit zetten, en met onvermijdelijke tegenslagen en tegenvallers. Maar wel met één doel voor ogen: maatschappelijke relevantie, die wij alleen waarmaken door de kwaliteit van ons werk echt te verbeteren.

Niettemin constateer ik dat er sinds september 2014 een andere geest door het beroep waait. Een daadwerkelijke bereidheid om de oorzaken van de problemen bij de kop te pakken en te werken aan een meer open cultuur met oprechte aandacht voor kwaliteit en het maatschappelijk belang. Dat accountantsorganisaties serieus werken aan verbetering werd vorig najaar al geconstateerd door de AFM, en onlangs nog bevestigd door de voorzitter van de Accountantskamer in een interview in het FD. Ook van de politiek krijgen we signalen van erkenning voor de voortgang in de sector.

Maar gemakkelijk is het niet, zeker niet in een tijd van krapte op de arbeidsmarkt, veeleisende klanten, complexe regelgeving en strenge toezichthouders. Ik merk elke dag weer hoe hard collega's eraan trekken, en ik heb respect voor de wijze waarop ze het hoofd hoog en de rug recht houden. Dat sterkt mij in de overtuiging dat we er krachtiger en vitaler uit komen, gezamenlijk als  beroep, maar vooral ook ieder individueel als hoogwaardig professional. Verspil nooit een goede crisis, luidt het gezegde, en ik denk dat we dit met zijn allen momenteel meer dan ooit waarmaken.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Pieter Jongstra RA was van 22 juni 2015 tot en met 19 juni 2018 voorzitter van de NBA. Jongstra was partner van EY en was van 2009 tot 2013 ceo van EY Nederland. Momenteel is hij commissaris bij APG.

Gerelateerd

9 reacties

Tom Koning

De boetebesluiten zijn niet duidelijk genoeg over de controle van de omzet. Gaat het om het niet goed uitvoeren van het controleplan of om het aspect volledigheid? Mijn verwachting is dat het veel zal worden gelezen alsof het controleren van de volledigheid van de omzet toch echt verplicht is. Die conclusie zal leiden tot talloze dossiers waarin veel aandacht en energie wordt besteed aan primair die bewering. Ook als het gezien de klantsituatie nodig is om meer te doen aan andere beweringen. Het zou een mooie gelegenheid kunnen zijn om aanbeveling 6.1 tot en met 6.3 op te pakken.

R. Mulder

Als de maffia beschermingsgeld komt innen, intimideert/mishandelt zij de winkelier zodanig dat deze bereid is om het geld te overhandigen. Vervolgens neemt de maffia zoveel geld mee als mogelijk is zonder de winkel direct ten gronde te richten. Bij elk volgend bezoek van de maffia, moet net iets meer beschermingsgeld worden betaald dan de vorige keer.

Uit het stuk van de AFM en de reacties van de kantoren volgt, dat er geen verkeerde verklaringen zijn afgegeven. Van misinformatie van de gebruikers van de JR is daarom geen sprake. Over de koppeling tussen de boetes en "het publiek belang" valt daarom op zijn minst te discussiëren.

De (medewerkers van de) AFM zijn allee gericht op realisatie van hun eigen belang. Om deze stelling te testen, de volgende hypothese opgesteld:
h1: Uit de volgende kwaliteitscontrole bij de OOB kantoren, volgt dat zij hun kwaliteit hebben verbeterd. De AFM reageert door te stellen dat:
"De kantoren hun kwaliteit hebben verbeterd"
"De kantoren hun kwaliteit nog verder moeten verbeteren"
"De AFM de kwaliteit in de toekomst nog scherper zal toetsen (= meer AFM is nodig)"

h0: Uit de volgende kwaliteitscontrole bij de OOB kantoren, volgt dat zij hun kwaliteit hebben verbeterd. De AFM reageert door te stellen dat:
"De kantoren hun kwaliteit hebben verbeterd"
"Voldoende kwaliteit is bereikt"
"De AFM haar werkzaamheden terug zal schalen of gelijk zal houden"

Dick van Onzenoort

Overigens is het ook algemeen bekend dat de AFM niet alleen een rol speelt als toezichthouder/interpretator, maar zich ook mengt in de totstandkoming van regels.

Dick van Onzenoort

Top reactie Arnout!
Het is tamelijk algemeen bekend dat kantoren regelmatig discussiëren met de AFM over de interpretatie van regelgeving. Dan zal bij deze cases niet anders zijn (geweest).
Aangezien al die kantoren partij zijn, zou het inderdaad heel welkom zijn als de beroepsorganisatie daarover een uitspraak doet.

Remco

Beste Jan Willem,

Volgens mij vermeld PwC toch degelijk als reactie op haar boetebesluit dat ze van mening verschillen met de AFM over de toepassing van COS 600 en hierover in gesprek willen.

Ik ben het dan ook eens met Arnout dat de NBA wel een rol heeft in het nader duiden van de interpretatie van de regelgeving.

Arnout van Kempen

Beste Jan Willem,

In alle eerlijkheid zit he er op aardig wat dimensies naast :)

1. Het beroep heeft er belang bij te weten hoe de COS begrepen moet worden. Daar ligt een taak voor NBA en AK, nauwelijks voor de AFM.
2. Jij weet met jouw ervaring waarschijnlijk nog beter dan ik dat kantoren een afweging maken van hun belangen, niet van de waarheid.
3. Ik zeg nergens dat de AFM ongelijk heeft, ik wijs op de taak van de NBA. Een taak die overigens wettelijk is vastgelegd.
4. Je jan moeilijk kritisch zijn op de grote kantoren, maar diezelfde kantoren inroepen als autoriteit om de AFM te verdedigen.
5. Er is geen reden de AFM te verdedigen aangezien ik de AFM niet aanval
6. Nota bene de AFM zelf verwijst zoals ik al noemde naar de regelgevende taak van het NBA. Ook de AFM zelf heeft er belang bij dat de regels eenduidig worden begrepen
7. Zelfs de AK, bij uitstek bevoegd de regels te interpreteren, vraagt in voorkomende gevallen aan het NBA hoe de regels bedoeld zijn. Hoe kan er dan nog twijfel bestaan over de zin van mijn vraag aan het NBA?

Kortom, wat is nu echt je punt?

Jan-Willem Wits

@arnout

Mocht het zo zijn dat er vaktechnisch eea valt af te dingen op de bevindingen van de AFM dan mag je toch verwachten dat de betrokken organisaties zelf dit naar voren zouden hebben gebracht of tenminste in een reactie hebben aangegeven? De vier reacties zijn niet allemaal even eenvoudig te doorgronden maar lijken hoogstens wat te mopperen over de hoogte van de boetes. Waarom dan ook niet iets gezegd over de interpretatie door de AFM van COS?! En is het aan de NBA om dit wel te doen als de betrokken clubs kennelijk geen moeite hebben met de exegese van de regels volgens de AFM?

Alle Bergsma

In het rapport lees ik regelmatig: 'De accountant had gepland', maar deze werkzaamheden zijn onvoldoende uitgevoerd.

Het is dus niet zo dat we niet weten hoe het moet, maar dat er geen uitvoering aan wordt gegeven, toch wordt goedgekeurd en afgerond. Jammer, nu moet achteraf worden gerepareerd (dat kost ook geld), dus dat zou ook direct bij de opdracht kunnen (kost ook geld of kan geld opleveren..)

Ik zie de verplichte cursus 'Hoe plan ik mijn werkzaamheden?', 'Hoe check ik of alle geplande werkzaamheden ook zijn uitgevoerd?' en 'Een kwalitatieve okb' al aankomen ;-)

Arnout van Kempen

Beste Pieter,

als de vier grootste kantoren (op zeer grote afstand) binnen het controledomein van het accountantsberoep zo onder uit de zak krijgen, als nu gebeurt, is het, lijkt me, heel goed dat de beroepsorganisatie zich meteen uitspreekt.

Het lijkt me daarbij heel goed dat een zekere deemoedigheid wordt gekoppeld aan optimisme over de toekomst en oproepen nog meer te doen.

Tot zover lijkt me je reactie helemaal wat het zijn moet.

Echter, ik zit nu de boetebesluiten te lezen, en verbaas me toch ergens over. Er is de afgelopen jaren best veel gesproken, in allerlei gremia, over de vraag hoe de verhouding is tussen regelgever (NBA), toezichthouder (NBA en AFM), rechter (AK), en vaktechnisch adviseur van accountants (NBA).

Het valt mij op, voorlopig, want ik ben er nog lang niet doorheen gelezen, dat de AFM bemerkingen heeft bij individuele dossiers die zacht gezegd een nogal Nederlandse interpretatie zijn die sterk overeenkomt met wat in dit land twintig jaar en langer geleden werd onderwezen, maar wat niet zonder meer in overeenstemming lijkt met de internationale visies op de, al even internationale, ISA's en dus COS.

Het boetekleed aantrekken als je tikken krijgt lijkt me gezond. Naar de toekomst kijken ook. Maar kritiekloos accepteren wat een toezichthouder interpreteert uit je eigen regels, de regels die de NBA heeft vastgesteld, lijkt me minder vanzelfsprekend.

De AFM is hierin niet "schuldig". In tegendeel, de AFM verwijst in haar boetebesluiten zeer expliciet naar de regels van het NBA.

Het beroep, en de maatschappij, heeft er, lijkt mij, baat bij en recht op, te weten of de NBA de interpretaties door de AFM juist acht. En daar waar dat niet het geval is, ligt het in de rede te verwachten dat de NBA expliciet en transparant openlijk uitspreekt: beste AFM, jullie hebben het boek van Starreveld goed gelezen, maar hebben jullie de COS ook echt gelezen, (bij wijze van voorbeeld natuurlijk!), want daar staat toch echt iets anders.

Concreet:

- Heeft het NBA vastgesteld dat zij het eens is met de interpretaties die de AFM hanteert?
- Gaat het NBA expliciet bevestigen waar zij het mee eens is?
- Gaat het NBA het beroep, en/of individuele kantoren indien nodig en gewenst, helpen door expliciet uit te spreken waar de AFM de COS niet interpreteert zoals door de regelgever, het NBA, bedoeld?

En als dat niet gaat gebeuren, waarom dan niet?

Laat me overigens helder zijn, ik weet dat dit vervelende vragen zijn. Ik weet dat het ingewikkeld is in de huidige situatie hardop te zeggen, of zelfs zachtjes te fluisteren, dat de AFM ongelijk heeft (want AFM en Ministerie boos) of dat de AFM gelijk heeft (want leden en kantoren boos).

Het spijt mij oprecht als mijn vraag hinderlijk is. Maar ik vind het serieus problematisch als een regelgevende beroepsorganisatie zich niet zou willen, durven of kunnen uitspreken, openlijk, over de vraag of de gebruikers van haar regels de regels goed snappen.

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.