Opinie 03 februari 2016

Permanente educatie: anders en beter

Het huidige stelsel van permanente educatie voor accountants staat de laatste weken flink in de belangstelling. Een artikel in de Telegraaf, Kamervragen, discussies op deze site en andere vaksites. 'Het moet anders en beter' is de boodschap, ook richting NBA.

Het goede nieuws is dat we daarmee druk bezig zijn. De NBA werkt al langer aan een nieuw, op leerresultaat gericht, PE-model met meer keuzevrijheid voor de leden. De huidige PE-norm van tenminste 120 uur per drie jaar wordt daarbij losgelaten. Dat heeft niks met de recente publiciteit te maken, maar alles met ontwikkelingen rondom leren in brede zin. Mede onder invloed van technologie ontstaan nieuwe vormen van studie en bijscholing. Maar ook het denken over leren verandert. Reden om te bouwen aan een nieuw, duurzaam systeem voor PE. Het gaat niet meer om uren of punten, maar om wat je leert van PE en wat dat betekent voor jouw werkkring of carrière.

Dat nieuwe PE-model wordt op dit moment verder uitgewerkt. Op 1 januari 2016 is een pilot gestart, waarbij een selecte groep leden van de Ledengroep Intern en Overheidsaccountants (LIO) met de nieuwe PE-systematiek aan de slag is gegaan. Hoewel een en ander nog volop in ontwikkeling is, wil ik er graag op dit moment al wat meer informatie over geven.

Ter evaluatie van het huidige PE-systeem zijn in 2014 en 2015 diverse ronde tafels georganiseerd met de SRA, NOVAK, kantoren, universiteiten en erkende PE-instellingen. Ook zijn de PE-systemen van buitenlandse zusterorganisaties bestudeerd. Uit die evaluatie kwamen de volgende kernpunten naar voren:

1. Verhoging van de kwaliteit en resultaten van de PE-inspanningen is noodzakelijk.
2. De verantwoordelijkheid voor PE moet meer bij de individuele accountant liggen. Alleen PE-uren tellen voldoet niet meer.
3. Meer differentiatie naar doelgroep en werkzaamheden is gewenst.
4. Er is behoefte aan meer vrijheid in inhoud en vorm, met daarnaast meer verplichte onderwerpen en kennistoetsing.
5. Advies en ondersteuning bij het bepalen van zinvolle PE voor groepen en individuele leden is wenselijk.

Op basis van die uitkomsten wordt de nieuwe PE-systematiek uitgewerkt, met een sterke focus op leerresultaat. Nu gaat het systeem nog uit van de geleverde inspanning. Ook komt er meer differentiatie naar werkzaamheden en meer keuzevrijheid in inhoud en vorm van PE. Dat betekent ruimte voor alternatieve leervormen. Er is een verplichte kennistoetsing. En heel belangrijk: de verantwoordelijkheid voor de inhoud van het PE-programma ligt voortaan primair bij de individuele accountant of de eigen organisatie. Vastlegging gaat via een eigen PE-portfolio.

Voor de goede orde: tot het nieuwe PE-systeem is ingevoerd blijft het huidige model, waarin accountants 120 uur met een minimum van 20 uur per jaar aan PE-activiteiten verrichten binnen een driejaarscyclus, voor alle accountants van kracht. Ook de verplichting voor openbaar, intern en overheidsaccountant om per kalenderjaar voor minimaal 20 uur aan gecertificeerde cursussen bij erkende PE-instellingen te volgen blijft vooralsnog bestaan. Voor gecertificeerde cursussen blijven de huidige eisen van kracht.

Zoals gezegd is een groep LIO-leden inmiddels aan de slag gegaan met de nieuwe systematiek. Doel van deze pilot is de systematiek verder uit te werken en er tegelijkertijd in de praktijk mee te experimenteren. Begin 2017 wordt de pilot geëvalueerd en de definitieve PE-systematiek met een plan van invoering voorgelegd aan het bestuur van de NBA. Het bestuur legt dit plan vervolgens voor aan de ALV.

Ik weet zeker dat dit nieuwe PE-systeem zal resulteren in een duurzaam, toekomstbestendig en resultaatgericht PE-systeem, dat bijdraagt aan een beroep met een permanent geborgde kwaliteit; voor alle accountants.