Opinie 12 december 2016

Witte vlag

De teerling is verworpen. Met het schrappen van de ledenvergadering op 19 december zijn de governance-plannen van de NBA van tafel. Voorlopig, wat de NBA betreft. Voor altijd, als je het ons vraagt. Het NBA-bestuur dreigde de verkeerde afslag te nemen. En daarop is hardhandig ingegrepen.

Het bestuur heeft het afgelopen jaar willens en wetens de vele kritische signalen op de governancevoorstellen naast zich neergelegd. Het had daarom van democratische moed getuigd om de ledenvergadering gewoon door te laten gaan.

De machtigingen die via Novak bij het NBA-bureau binnenkwamen stapelden zich op. Met honderden nee-stemmen in het verschiet leek de ALV allesbehalve een gelopen race te worden. Dat de bestuursvoorzitters van de vier grote kantoren de rode kaart trokken, gaf waarschijnlijk de doorslag.

NBA-voorzitter Pieter Jongstra: "Een voorstel als dit moet je niet met de hakken over de sloot willen binnenhalen, daar wil je eigenlijk een tweederde meerderheid achter hebben staan. Onze inschatting is dat we die op 19 december niet gaan halen." Dat is echt een gotspe. Het voorstel was gewoon weggestemd. Simpelweg omdat de leden het niet zagen zitten.

De NBA houdt vol dat het een goed plan was, maar de leden dat kennelijk nog niet begrepen hebben. "Als iets niet meteen lukt, moet je gewoon doorgaan", zegt Jongstra tegen Accountant.nl. Dat is een bekende reflex in onze sector: 'We moeten het nog wat beter uitleggen.' Daarmee wordt voorbijgegaan aan de kern: het beoogde bestuursmodel deugt niet. En dat zal over een halfjaar echt niet anders zijn.

Door het schrappen van de ALV ontneemt de NBA de leden de mogelijkheid om het bestuur te dwingen tot een fundamentele koerswijziging. De contouren van een bestuursmodel dat wel op draagvlak kan rekenen, zijn de afgelopen maanden wel duidelijk geworden. Een federaal model. Met een helder eigen mandaat voor de verschillende ledengroepen. En evenredige vertegenwoordiging binnen het bestuur. Doodnormale democratische principes voor een pluriforme organisatie, die de NBA nu eenmaal is.

Het bestuur lijkt zich meer op zijn gemak te voelen bij de feestelijke Accountantsdag dan op een kritische ledenvergadering. We begrijpen nu dat daar de aftrap is gegeven voor een "visietraject" waar mogelijk "ingrijpende voorstellen" uit komen. Op onze vragen of zo'n fundamenteel proces niet wat meer duidelijkheid behoeft dan de vrolijke mededeling dat er een denktankje is opgetuigd, reageerden sommigen verbeten. We namen het allemaal veel te serieus. De groep zou gewoon wat "denklijnen" aanreiken en vooral veel positiviteit in de sector blazen. Het is echt te doorzichtig dat de Arenagroep met terugwerkende kracht het antwoord is op de vraag van de leden om eerst een strategie te ontwikkelen en dan pas met een nieuwe structuur te komen.

Wij zouden veel meer zien in een krachtige kerngroep, waarin de drie geledingen van het openbare accountantsberoep (oob, middelgrote kantoren en kleinere kantoren) zijn vertegenwoordigd. Geef hen een duidelijke opdracht: een analyse per marktsegment (zoals de Monitoring Commissie Accountancy bepleit) van de knelpunten, uitdagingen en oplossingen én het ontwikkelen van een bestuursmodel dat de beste ondersteuning kan bieden om het strategische beleid voor ieder marktsegment te realiseren. Met als uitgangspunt: wat vraagt de markt van accountants anno nu en later en hoe kunnen wij op die behoefte(n) optimaal inspelen?  Met stevige ondersteuning vanuit het bureau moet het lukken de komende maanden een duidelijke koers uit te werken. Zonder vrijblijvende fratsen en hippe 3.0-ideetjes, maar met een gedegen visie waar we als accountants staan en naar toe gaan.

Met het afblazen van de ALV op 19 december heeft het NBA-bestuur de witte vlag gehesen. 'Gewoon doorgaan' op de oude weg is wat ons betreft geen optie. Echt leiderschap vraagt nu de moed om toe te geven dat je het verkeerd zag. Dan kunnen we met een schone lei beginnen en de komende maanden samen bouwen aan een strategie en structuur die echt toekomstbestendig is!