NBA 15 januari 2016

Tekst en uitleg bij 4410

De NBA heeft het voornemen om Standaard 4410H vanaf april ook van toepassing te verklaren op samenstelopdrachten bij micro-entiteiten. Dat verdient nadere tekst en uitleg.

De fundamentele rol van de accountant in het maatschappelijk verkeer is zijn betrokkenheid bij financiële informatie. Die betrokkenheid verhoogt de kwaliteit daarvan, wat gebruikers vertrouwen geeft en waardoor derden deze informatie makkelijker kunnen interpreteren en vergelijken.
De wetgever erkent het belang van deze rol en heeft mede daarom ons brede beroep wettelijk verankerd. Dat brengt verplichtingen mee ten aanzien van opleiding, bijhouden van kennis, kwaliteitsbeheersing, externe toetsing en tuchtrecht. Deze geborgde kwaliteit is de basis van het accountantsberoep.

De werkzaamheden van de accountant ten aanzien van micro-entiteiten zien (onder andere) toe op verslaggeving. De stakeholders kunnen, naast de dga, ook zijn of haar partner (in geval van pensioen eigen beheer), crediteuren, banken, belastingdienst en eventueel personeel zijn. Hier zit een belangrijke reden voor het werk van de accountant.

Micro-entiteiten zijn net zo divers als het mkb zelf: van eenvoudige pensioenvennootschappen tot aan kleine handelsondernemingen. We moeten ons realiseren dat de wetgever ten aanzien van micro-entiteiten nog steeds een BW2 Titel 9-jaarrekening voorschrijft, al is dat dan in beperkte omvang. Daar gaat het vergelijk met eenmanszaken en VoF’s (de zogenaamde IB-plus) mank.

De betrokkenheid van een accountant bij een BW2-jaarrekening betekent toepassing van een standaard. Zonder standaard is er geen toetsingskader voor het werk van de accountant. En zonder toetsing daalt de kwaliteit van dat werk; dat heeft eerder onderzoek vanuit de Raad voor Toezicht al laten zien. Ook de Accountantskamer zal in tuchtzaken aansluiting willen zoeken bij directe toepasbare regelgeving. Standaard 4410 ligt dan voor de hand.

Als er geen sprake is van een samenstelopdracht zijn zaken als verplichte waarneming, ons kwaliteitssysteem en de toetsing ervan niet meer van toepassing. Ook de betrokkenheid van een accountant bij deze opdracht kan niet meer worden afgedwongen, waarmee ook deskundigheid, tuchtrecht en ethische code vervallen. Dat is schadelijk voor ons beroep, omdat dan wel onder de vlag van een accountantseenheid diensten worden verricht. Een onwenselijke situatie.

Negeert de NBA de vele reacties van leden, bij haar voornemen tot invoering? Zeker niet. Er is over geen enkel onderwerp de afgelopen tijd binnen de NBA zo intensief gesproken als over de aanpassing van 4410. We hebben ervaren dat veel individuele leden niet positief gereageerd hebben, maar ook dat SRA en Novak ons standpunt delen. Deze organisaties vertegenwoordigen het overgrote deel van onze achterban in dit domein.

Als NBA hebben we goed gekeken naar alle ontvangen commentaren. Signalen over mogelijk onterechte normering door toetsers pakken we op. Maar dat doet niets af aan de meerwaarde van Standaard 4410H. Ook de accountant in het mkb heeft behoefte aan een keurmerk en 4410H is precies dat.

Bovenstaande overwegingen hebben uiteindelijk geleid tot een voornemen tot invoering. Maar wel onder voorwaarde van voldoende tijd vooraf voor toelichting en duiding van de noodzaak voor invoering van 4410 ook voor micro-entiteiten.

Schaalbaarheid en toepasbaarheid staan centraal bij de toepassing van 4410H voor (micro-) entiteiten. Aard en reikwijdte van de opdracht moeten helder zijn.  Als gemeld gaat een speciale commissie tot april aanstaande met die schaalbaarheid aan de slag. Doel is accountants in het mkb vooraf inzicht te geven in de daadwerkelijke documentatievereisten bij het samenstellen van de jaarrekening. Hoe beperkter de omvang van de entiteit, hoe beperkter de documentatie.

De verwachting van betrokken partijen is dat toepassing van 4410H bij micro-entiteiten in de praktijk maximaal 1-3 uur extra werk vraagt. Dat is niet te veel voor geborgde kwaliteit, wat ons betreft.