Opinie 25 januari 2016

Schep eindelijk duidelijkheid over toetsingsnormen

De trajectcontrole op de A2 tussen Utrecht en Amsterdam was in 2015 goed voor 31 procent van alle snelheidsboetes op de Nederlandse snelwegen, meldden media in 2015. In totaal kregen 989.000 mensen een acceptgiro. Veilig Verkeer Nederland sprak van een 'cryptische wegindeling'. Zo variëren de toegestane snelheden er tussen de 80 en 130 km per uur, en gelden er na 19.00 uur weer andere maximumsnelheden dan voor 19.00 uur.

Was hier sprake van roekeloos rijgedrag? Werd deze snelweg verheven tot racebaan? Nee, onduidelijkheid over normen en sancties was hier de oorzaak. Ik kan me goed voorstellen dat veel mkb-accountants bij bovenstaand voorbeeld een vergelijking maken met de toetsingen door de NBA.

Probleem is ook daar het ontbreken van een heldere normstelling ‒ zeker bij samenstellen. Bij de discussie over de verplichte toepassing van 4410 bij micro-entiteiten kwam dit probleem expliciet naar voren. Heeft de NBA het voornemen om Standaard 4410 verplicht toe te passen bij een micro-entiteit daarom uitgesteld tot 1 april 2016?

Het merendeel van de mkb-kantoren is niet blij met dit uitstel, maar er is wel een belangrijk element toegevoegd: Een commissie zal duidelijk maken welke documentatie in een samensteldossier moet worden opgenomen.

Doel is om accountants in het mkb vooraf inzicht te geven in de daadwerkelijke documentatievereisten bij het samenstellen van de jaarrekening. Hoe beperkter de omvang van de entiteit, hoe beperkter de documentatie. Dit zal duidelijkheid geven voor zowel de toetser als de openbaar accountant. Kortom, het NBA-bestuur lijkt nu echt in te zien dat veel accountants ‒ toetsers én openbaar accountants ‒ worstelen met de dossiervorming bij samenstellingsopdrachten.

Communicatie met openbaar accountants

Als de commissie met een concreet voorstel komt over dossiervorming bij samenstellen, dan zal de NBA dit duidelijk naar de leden moeten communiceren. Nu voorzien de toetsers de (samenstellings)dossiers van de kwalificaties 'aanwijzing' of 'aanbeveling'. Maar hoe dit moeten worden uitgelegd, is niet openbaar.

Het toetsingsprotocol geeft hier wel uitleg aan, maar die uitleg is alleen beschikbaar voor de toetsers. Waarom? We zijn toch allemaal gebaat bij heldere afspraken?

In het NOvAA-tijdperk (lees: Raad van Toezicht-tijdperk) waren de vragenlijsten voor een toetsing openbaar (zie artikel 10 van de Verordening op de kwaliteitsbeoordelingen) en voorzien van een kwalificatie 'Z' (zware tekortkoming) of 'L' (lichte tekortkoming).

Bij een 'Z' werd al snel duidelijk dat het kantoor niet voldeed aan de te stellen eisen. Op die manier konden zowel de openbaar accountant als de toetser een helder beeld krijgen van de toetsing.

Bruggetje naar toetsing wenselijk

Op 5 november 2015 bracht het bestuur van de NBA een Handreiking ter consultatie uit, getiteld: 'De herziene Standaard 4410 inzake samenstellingsopdrachten'. Met als subtitel: 'Een praktische toelichting op (de herziene) Standaard 4410 en andere bij de samenstellingsopdracht behorende regelgeving'.

Doelstelling van deze Handreiking is om de accountant praktische handvatten te geven over hoe hij moet omgaan met de bepalingen van Standaard 4410. Een logische aanvulling op Standaard 4410, die deze normstellingen immers niet geeft, omdat deze standaard principle based is.

Helaas bevat deze Handreiking maar heel weinig concrete bepalingen over dossiervorming. Het lijkt mij daarom een goed idee om aan de Handreiking een hoofdstuk toe te voegen waarin specifiek wordt ingegaan op de aan de inhoud van (samenstellings)dossiers te stellen eisen. Op die manier sla je een stevige brug tussen Standaard 4410 en de toetsing.

Want zeg nu zelf: als per toetsingsonderdeel (opdrachtaanvaarding, planning en voorbereiding, uit te voeren werkzaamheden, dossiervorming en rapportage) duidelijk is hoe een dossier er inhoudelijk uit moet zien, ontstaat toch een vele malen helderder beeld?

De toetser weet dan weer wat hij precies moet toetsen en voor de accountant is concreet gemaakt hoe de exacte normen luiden voor de inhoud van het (samenstellings)dossier. Kortom, iedereen blij. Toch?

Ik stel daarom voor dat de NBA ongelimiteerd gas geeft om deze suggestie te implementeren.