Opinie 11 januari 2016

Accountancy en innovatie gaan niet samen

Regelmatig lees ik dat accountants(kantoren) moeite hebben met innoveren en ondernemerschap. En als er al over innovatie wordt gesproken gaat het vaak over innovaties in de automatisering die ook nog eens zijn ontwikkeld door ICT-bedrijven.

Komt er wel eens een innovatief product uit de accountancymarkt zoals een jaarrekening 2.0? Een wijziging in dienstverlening of een nieuw verdienmodel? Daarnaast doen alle accountantskantoren zo’n beetje hetzelfde en zie ik vaak geen onderscheidend vermogen.

Ik kom als accountant zelf uit de advies- en samenstelpraktijk en ben persoonlijk al een paar keer tegen dit probleem aangelopen. Ik ben voor mijzelf een zoektocht gestart en ben tot de conclusie gekomen dat - uitzonderingen daargelaten - innovatie en accountancy niet goed bij elkaar passen.

De reden? Voor innovatie zijn creatieve mensen nodig en deze passen gewoon niet binnen een accountantscultuur. Innovatieve mensen werken het beste onder de volgende condities:

• autonoom uitvoeren van de werkzaamheden
• weinig hiërarchie
• weinig bureaucratie
• variatie in het werk
• geen grote druk op presteren

Creatieve mensen houden van autonoom uitvoeren van werkzaamheden en willen dus zelf bepalen hoe ze hun werkzaamheden doen. Door alles in strakke werkprogramma’s en procedures te zetten ontneem je ze alle vrijheid om zelf na te denken over zaken, vragen te stellen en met creatieve oplossingen te komen.

In het verlengde hiervan ligt de bureaucratie. Alles gebeurt volgens vastgelegde regels die ook nog eens worden gecontroleerd. Heel vaak worden er na dossierreviews weer extra regels en richtlijnen toegevoegd aan de werkzaamheden. Al deze regels en de langzame besluitvorming die deze bureaucratie met zich meebrengt remt het enthousiasme om te innoveren en te ondernemen sterk af. Niet voor niets hebben ondernemers vaak een enorme hekel aan bureaucratie.

Binnen een hiërarchie in een organisatie zitten er vooral verkeerde mensen op de verkeerde plekken. Over het algemeen zijn innovatieve mensen introvert; zij hebben namelijk een sterkere innerlijke wereld dan extraverte mensen, en denken meer na over zaken.

Op managementfuncties zitten vaak extraverte mensen, die moeite hebben met de ideeën van introverte mensen, het niet begrijpen of gewoon niet goed luisteren. Daardoor stranden nieuwe ideeën bij het management en komen ze niet van de grond.
Ook op adviesfuncties worden steeds meer extraverte mensen aangenomen, omdat ze makkelijk contact leggen met anderen. Echter, introverte mensen zijn vaak betere luisteraars en observeerders en hierdoor hebben ze ook beter inzicht in de behoeften van de klant en de processen op kantoor.
Bovendien zijn er binnen een hiërarchie altijd wel mensen die bezwaren hebben of risico's zien, waardoor innovatieve ideeën niet van de grond komen.
Een ander punt is dat je voor innovatie inzichten nodig hebt uit andere deelgebieden, om je op nieuwe ideeën te brengen. Hierbij hoort dus ook variatie in het werk. Binnen de accountancy zien we nu vaak een splitsing plaatsvinden van commoditydiensten, adviesdiensten en verdere specialisatie op deelgebieden. Dat is wel efficiënter maar het zal de creativiteit niet bevorderen.

Als laatste is er voor creativiteit ruimte nodig om informatie te verzamelen, na te denken, dingen uit te proberen en fouten te maken. Als je dan moet functioneren in een cultuur waar facturabiliteit, efficiency en winst de belangrijkste KPI's zijn, wordt creativiteit in de kiem gesmoord.

Uiteindelijk zullen innovatieve mensen in andere branches gaan werken, voor zich zelf beginnen of in kleine organisaties terechtkomen. En dat zou jammer zijn. Wat blijft zijn degenen die beter passen binnen de huidige cultuur en omvang van het kantoor.

Kortom, mijn stelling is misschien wat stevig neergezet maar als ik uit ervaring spreek herken ik toch wel een groot aantal van deze aspecten. Gebruik deze informatie eens om uzelf een spiegel voor te houden en kijk eens waar u deze informatie kunt gebruiken in uw eigen organisatie.