Sinds 17 februari 2015 trekt Joris Luyendijk door Nederland om zijn boek ‘Dit kan niet waar zijn’ te promoten. Dit boek zou verplichte literatuur moeten zijn voor accountants, ook voor onze nieuwe voorzitter Pieter Jongstra.
Een paar weken geleden was ik in de Amsterdamse Schouwburg om te luisteren naar Luyendijks verhaal. En ik was verbaasd, want het boek gaat niet alleen over de City in London, maar ook over het bedrijfsleven in Nederland. Als het boek voor zoveel mensen herkenbaar is, is het dat dan ook voor mij en voor de beroepsgroep?
In de schouwburg was ook Jeroen Smit aanwezig. Hij maakte en een markante opmerking: "Rendementsdenken is zielloos." Joris Luyendijk vulde dit aan met "Intimidatie als businessmodel". Deze zielloosheid en intimidatie zijn volgens beide heren ook herkenbaar bij Nederlandse ondernemingen.
Mijn nieuwsgierigheid was gewekt en ik ben na deze bijeenkomst het boek van Joris Luyendijk gaan lezen. De eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat ik het niet langer achter elkaar kon lezen dan dertig minuten, vanwege opkomende boosheid. Zo herkenbaar. 'Dit kan niet waar zijn', maar het is het wel.
Mensen of systeem
Opvallend is dat Luyendijk aangeeft dat in de basis de mensen in de financiële sector 'oké' zijn. Velen werken er om hun boterham voor thuis te kunnen betalen. Op het eerste gezicht is er dus niets mis, zou je zeggen. Maar toch gaat het grondig mis in de City.
Dat is ook wat ik heb meegemaakt. Alle accountants zijn van goede wil. En toch gaat het mis. Ook wij zitten gevangen in het systeem en zijn blijkbaar niet in staat om het systeem te doorbreken.
Soms helpt een voorbeeld. Hierbij een voorbeeld uit mijn tijd bij KPMG. Zeer grote delen van het boek van Luyendijk gaan over de existentiële angst, de angst om te worden weggestuurd. Deze angst heb ik ook gezien bij KPMG.
In de periode van economische crisis waren er volgens de interne statistieken te veel mensen werkzaam in de praktijk. Daarom was het plan opgevat om 'slechtere beoordelingen te geven’. Met deze instructies werden de managers op pad gestuurd. Ik heb veel jonge mensen zien afbranden en met lege ogen achter hun bureau zien zitten. Na een periode van te veel en te hard werken konden ze deze angst en manipulatie niet meer aan. Met als gevolg zielloosheid en geen plezier meer in het werk.
Geen opknapbeurt, maar nieuw DNA
Sinds 22 juni heeft de NBA een nieuwe voorzitter, Pieter Jongstra. Hij staat voor de enorme uitdaging het vertrouwen in het accountantsberoep terug te winnen. De werkgroep 'Toekomst Accountantsberoep' heeft hiertoe in 2014 53 maatregelen geformuleerd. Maar misschien gaat deze 'opknapbeurt' niet ver genoeg.
Daarom doe ik een oproep aan Pieter, geïnspireerd door Joris Luyendijk: Laat je niet te veel afleiden door de 53 maatregelen van de werkgroep. Het is niet zo dat na implementatie van die maatregelen, alles oké is. Zolang het systeem en de onderliggende prikkels niet worden weggenomen, zullen we geen verbetering realiseren.
Wil je op zoek naar een sprankje hoop, lees dan eens rustig het boek van Joris, of desnoods alleen bladzijde 188. Daar staat een zin die mij heeft geraakt:
'Veel wijst erop dat de wereld van het geld geen opknapbeurt of grote schoonmaak nodig heeft, maar nieuw DNA.'
Wie een masterplan verwacht (de 53 maatregelen), houdt zichzelf voor de gek. Ga op zoek naar nieuw DNA, koester deze ontwikkeling, en je zult groots zijn voor de toekomst.
Antoinette Dijkhuizen RA is oprichtster van 4you accountancy. Daarvoor werkte ze bij verschillende grote accountantskantoren, waaronder KPMG en Ernst & Young. Zij is ook lid van het Ledengroepbestuur Openbaar Accountants (LOA).
Bij uw eerste reactie op deze site vragen wij om een bevestiging.
Er is een bevestigingsmail naar het door u opgegeven e-mailadres gestuurd.
Jules Muis
Ha, @die Vanus, je bent terug van heel even weggeweest, heel goed.
Tja, dat zout-zoet-zuur sentiment dat je stukje uitstraalt.
Best goed te lozen als je je er beter door voelt - we hebben allemaal van wel die buien, en soms ook nog om de juiste redenen.
Eerst je zure:
Joris Luyendijk een broodschrijver in derogatieve zin?
We zijn al 200 jaar gewend aan broodschrijvers. Niks fout mee om voor de prijs van, meestal, een cost-gaet-voor-de-baet-uit hoog speculatieve privee investering, gewoon je opgedane inzichten in boekvorm te delen. Ook wanneer je de bron van die kennis niet kunt of wilt delen. Als je dat maar up front duidelijkmaakt; en dat doet Luyendijk.
En af en toe strike je als schrijver dan gold, zoals waarschijnlijk dit keer; zie niet in waarom dat niet zou mogen. Of waarom we, bij implicatie, de kopers als domme bokjes en geitjes zouden moeten zien.
Misschien dat je me hierover aanspreekt omdat ik wel eens het woord ‘ nationalisering’ van het openbare beroep heb laten vallen. Inderdaad, het gaat om een haperende publieke functie. Als laatste middel. En als schot voor de boeg. Maar voor de rest ben ik ‘von Kopf bis Fusz Marktgetrieben Eingestellt”. Is een imperfecte betere optie indien in oh wat saaie mate.
Dan je pittige, zoute en terechte opmerking over het recidive van het financieel stelsel, en het weinig-echt-nieuws schrijven erover; met vooral bankiers als de usual culprits in de hoofdrol, maar bijgestaan door vele andere acteurs in het financieel theater.
Wat maakt dat je zoekt naar de steen der wijzen?
Helaas, in een financieel-monetair-technisch open systeem waar de bal zo exlusief terecht is gekomen bij onze redder-in-laatste-instantie - de derivatieve quasi-democratische Volksbank de ECB - met zijn gelddruk licentie, (deels onvermijdelijke) verwevenheid met het hele politieke systeem, haar (on)behoorlijke macht de tucht van de markt buiten werking te stellen en defacto-insolventie een heel lange tijd weg kan ‘liquideren’, zal het nog moeilijker zijn en blijven die toch al zo zeldzame steen [ als je het mij vraagt: waarschijnlijk verborgen onder een rots in de branding] te vinden.
Dus terug naar de 2nd best optie, OOG OP DE BAL HOUDEN!
Weer zo’n wegwerpertje?
Als ie te glad is, niet goed op spanning, of te veel buiten zicht wordt gehouden door een chronisch op het tandvlees lopend overheidsverslaggevingstelsel dan is het laatste woord aan de politiek, bij voorrang; dan volgen nog de democratisch-tekort commentatoren om de gewonden na de veldslag dood te schieten. Zo (st)labiel zitten we in elkaar, hebben we zelf zo gewild, heb er ook geen wondermiddel zelfs paardenmiddel voor of tegen.
Het zoete van je inbreng zie ik vooral in het feit dat je je doemdenken genereus deelt.
Het beste is even van Kooten en de Bie te bellen. Het zijn de regelneven par excellence, en weer terug op de Nederlandse buis begrijp ik!
vanus
Ik heb het boek nog niet helemaal gelezen, maar het zal voor iemand met een nuchtere insteek, die de echte media af en toe volgt, de debacles van Enron (in deze mede de val van een accountant organisatie ), Van Der Hoop Bankiers , ABN AMRO, ING Bank, DSB Bank, ICE Save, libor bij de RABO club en vele andere nationale en internationale blunders van formaat kan heugen geen spectaculaire onthullingen bevatten. Men zal eerder tijdens of na het lezen kunnen denken ‘leuk, leest lekker makkelijk weg en best veel frustratie onder de personen dien zijn geïnterviewd’. Net als ik af en toe reageer op dit platform was de input aan Joris omhult met anonimiteit. Lijkt mij voor de hand liggen, maar op dit platform is daar meerdere keren met verbazing op gereageerd. In de benoem ik de redactie ( wie dat ook moge zijn ) en Jules Muis. Wellicht kan Jules Muis vanuit zijn jarenlange ervaring binnen het bankwezen zijn niet tegen te spreken visie en commentaar geven wat de reden is van de vele insolventies, de gekoesterde en omhulde verklaringen van de elitaire RA, de liquidatie van duizenden ondernemingen ( ondanks de krabbel van de elitaire RA ). De taak van DNB, AFM en de Nederlandse politiek kan wellicht ook toegelicht worden door ( iemand ), of zijn de belangen simpelweg te groot. Daar er jarenlang met name over wordt geschreven, duizenden adviezen van mensen die hun beste beentje voor hebben gezet, de auteurs op dit platform met hun fantastische blogs, een rapport van een stuur- en werkgroep, Tuacc, Sobi, Eumedion en het opperen van het afleggen van een eed, en dan nu iets over DNA. Zolang geld van alles blijft winnen, iedereen angst heeft voor ongeveer alles en iedereen, geen rechte rug heeft, zijn/haar pensioen boven alles plaatst, de rit naar UWV niet aanlokkelijk acht, de AUDI koestert, status in de straat en binnen de familie hoger op de lijst heeft staan dan de werkzaamheden uit te voeren zoals dat moet conform wet- en regelgeving zal men alleen blijven schrijven en zogenaamd verbaasd zijn. Het volgende openbarende boek over misstanden binnen de financiële wereld zal zomaar op het moment van mijn reactie in de pen zitten. Ik gun Joris en de uitgever van het betreffende boek een verkoop van miljoenen exemplaren, met name in deze de royalties die daarna vrijkomen ten gunste van Joris.
Hans van Hoogenhuijze
@ Hans Kuipers, Zeer bedankt voor je vriendelijke woorden. Zelf vonden we het natuurlijk ook leuk, vooral voor mij een gesprek mer de ervaren Jules Muis waar ik altijd veel respect voor had en heb. Ook hem bedank ik daarvoor.
Met vriendelijke groet, Hans van Hoogenhuijze
WG
@Jules Muis 25 juli 2015:
"Lijkt me een beetje te veel gezegd: de meesten genieten van een meestal welverdiende rust; weer anderen zijn iets heel anders gaan doen, soms heel verrassends en interessant waar ze voor hun pensioenering nooit aan toe gekomen zijn; anderen brengen de tijd die nog gegeven is in ‘onrustige ruste’ door; weer anderen blijven geengageerd in een prachtig vak dat hele nieuwe dimensies heeft ontdekt - het belang van good governance, micro, macro, voor hun vak -; en nog weer weer anderen doen stilletjes wat ze hun hele leven al gedaan hebben: het glas en/aan de plas."
In z'n algemeenheid kunnen we konstateren dat de finaciele sector nog een aantal uitdagingen te verwerken krijgt, waarvan er een te vinden is op fd.nl/economie-politiek/1112448/orange-gaat-bank-openen-in-frankrijk
Voor een Telecom bedrijf is het geven van Bankdiensten eenvoudiger dan voor een Bank het geven van Telecomdiensten.
Jules Muis
Dank je Hans (Kuipers) voor deze vriendelijke woorden.
Ik hoor je ook, hieronder ,zeggen
“Ik vindt dat de oorlogsgeneratie en de babyboom generatie de accountancy te snel de rug heeft gekeerd.”
Lijkt me een beetje te veel gezegd: de meesten genieten van een meestal welverdiende rust; weer anderen zijn iets heel anders gaan doen, soms heel verrassends en interessant waar ze voor hun pensioenering nooit aan toe gekomen zijn; anderen brengen de tijd die nog gegeven is in ‘onrustige ruste’ door; weer anderen blijven geengageerd in een prachtig vak dat hele nieuwe dimensies heeft ontdekt - het belang van good governance, micro, macro, voor hun vak -; en nog weer weer anderen doen stilletjes wat ze hun hele leven al gedaan hebben: het glas en/aan de plas.
‘De rug toekeren’ heeft wel zijn plaats in dit plaatje. Ik behoor zelf tot de school die carriere gewijs van mening is dat jezelf overbodig maken je eerste prioriteit moet zijn. Maar dat dat niet wil zeggen dat je jezelf daarmee ook hersendood hebt verklaart: Wat er nu van gebakken wordt blijft tot je laatste adem belangrijk, dus blijven denken en doen.
Voor de zomer van 2015 betekent dat voor deze site dat nogal wat ‘ouden van dagen’, waaronder yours truly, zich gretig, graag en misschien wel wat te groots, hebben opgeworpen als Vakkenvuller voor accountant.nl. home, [ @ jaargenoot (1943) Hans van Hoogenhuijze: Dit is geen typefout; we bedoelen niet Zakkenvuller, alhoewel er wel stemmen zijn die daar zo over denken].
Ik zie er drie, alleen al bij deze bijdrage. Sybren Kalkman heeft ook zijn stem laten horen. En de onvermoeibare en onuitputtelijke Jan Weezenberg heeft zich elders op deze site glanzend als altijd doen gelden. Met excuses aan wie ik oversla.
We zijn gewoon de afschaffing van seniorendagen een beetje vooruit.
Ten aanzien van je oproep voor herhalingsoefening van onze ongevere 1945 decenniale jaargang het volgende; ik citeer ik eerst even je ‘cri de coeur’ : “We hebben het hier over een generatie die per individu 40 jaar ervaring met zich meebracht wat opeens is weggevallen en ingevuld door assistenten en controleleiders met een zeer beperkte staat van dienst.”
Dat vermeende gat invullen door de generatie die haar eigen kansen heeft gehad lijkt me een reverse hervormings DNA mutatie de praktijkbehoeften van nu voorbij. ( Ik formuleer het maar even genetisch omdat ik vermoed dat Antoinette Dijhuizen ondertussen tegen haar moeder wil schreeuwen: ‘mijn prachtig DNA verhaal is helemaal gehijacked door een stel ge-entropeerde oude za(k)ken!’).
Maar ik merk wel langs informele weg dat sommige onzer generatiegenoten uit het vak hun/onze/mijn geldingsdrang nog niet helemaal hebben opgegeven. In ieder geval popelen er een meer robuust platvorm voor te vinden. ‘Terug naar kantoor’ is daar niet het antwoord op. De werkelijkheid is dat we te veel deel van het probleem EN te weinig van de oplossing (kunnen) zijn. Opnieuw beginnen en met nieuwe gezichten en schone handen, als ze te vinden zijn, is een betere oplossing.
De toekomst van het accountantsberoep vraagt om wat anders dan Menschen die ooit nog geleerd hebben de gulp van een te grote pofbroek eenhandig en eigenhandig te knopen en ontknopen, hoe knap dat ook nog is.
Wat mijn mijn wiegje-was-een-stijfsel-kissie generatie misschien nog te bieden heeft is perspectief op geschiedenis en het gevaar van herhaling van geschiedenis, enkele fundamentele waarheden - de leugens niet te na gesproken - aan de basis van een beroep dat het behoorlijk ver heeft geschopt tot op het punt, anno 2015, van de maatschappelijke schopstoel zelve -; hervormingsmaatregelen te begeleiden zowel vanuit de deja vu gedachten alsmede ook het blijvend avontuur dat we zelf ook hebben gemaakt en mogen meemaken: het aangrijpen van bijna onbegrensd lijkende en vaak gebleken mogelijkheden; van ponskaart tot Pieter-Vul-Maar-In.
Als dat af en toe kan gebeuren liefst met generatiegenoten die hun cashed-in goodwill niet zo zeer zien als een bezit, recht, maar een verplichting moving forward, en hart voor de zaak hebben, lopen we ook ‘op de zaak’ niemand voor de voeten. En geven we de uitdagingen van vandaag misschien nog wat lift.
goed week-end, hou je hoed vast, we zijn storm beloofd,
vr. groet,
Jules Muis
Hans Kuipers
@Jules / Hans Dat was lang geleden dat personen zo'n goede en inhoudelijke bijdrage hadden geleverd. Om twee ervaren en enthousiaste accountants met het vak na al die jaren zo betrokken te zien doet me goed. Hoop dat de nieuwe jonge generatie accountants hier van geleerd hebben.
Jules Muis
Ik maak natuurlijk nooit theipvouten Hans, dat is bij de Redactie ZO bekend.
Overigens, ik heb 'vuurkijlen' meteen gegoogled - na twintig jaar+ buiten Nederland vertrouw ik mijn eigen taal niet meer zo - en kwam tot de conclusie dat het wel degelijk in het Nederlands vuurwerkpretpakket van 2015 thuishoort; naast handgranaten en 500 ponders. Dus ik ben het ook maar gaan gebruiken. Google 't!
Ja, geen bezwaar tegen goed onderzoek, wetenschappelijk of niet.
Wel bezwaar tegen de suggestie dat ik alles centraal wil oplossen, overheidsgedreven.
Ik ben een en/en fanaat, niet of/of. Vandaar dat ik er voor zou pleiten die DNA vernieuwing terzijde bepleit toch ook maar boven water te houden, en daar een bestuurlijke DNA vernieuwing naast te zetten.
Als ik je stuk lees geloof ik dat als de zomer van 2015 nog even zo duurt we er best, complementair, niet adverserieel ( is dat goed Nederlands?) uit kunnen komen.
Moeten we even de anderen niet lastig mee vallen.
Dus over en sluiten
Hans van Hoogenhuijze
Beste Jules, Sorry voor de typefout, bedoeld was "vuurpijlen"zoals ook verderop correct getypt. Ik denk dat we anders tegenover de voorwaarden voor het doorvoeren van een ingewikkelde oplossing staan. Jij komt met een aardappel en je buurvrouw als voorbeeld voor een voldoende analyse. Zelf denk ik dat als het om ingrijpende aanpassingen gaat er veel meer en overtuigender moet worden aangetoond dat er iets moet gebeuren. Ik geef maanden onderhandelen met de Grieken als voorbeeld, niet omdat het probleem niet bekend was maar omdat je iets pas kan doorvoeren als alle betrokkene weten dat er geen andere weg is. Politici weten dat door dit tijdverloop grote extra schade ontstaat, maar ook dat eerder beslissen met onvoldoende draagvlak niet werkt. De schade nemen ze noodgedwongen op de koop toe. Vandaar mijn voorstel voor wetenschappelijk onderzoek, waarbij in onze kringen wetenschappelijk wellicht een te groot woord was. Wat mij betreft een grondig onderzoek met heldere onomstotelijke en algemeen geacccepteerde bevindingen. Het is mijn overtuiging dat we zonder zo iets niet tot fundamentele aanpassingen kunnen komen.
Even voor de goede orde, ik ben fan van de NBA en erg bij met wat ze allemaal doen en hun aanpak. Bovendien denk ik dat we geen nieuw DNA bij accountants nodig hebben, een toch divers soort waar meer dan voldoende kwaliteit onder zit de veranderingen te dragen.
Tot slot ik gaf was suggesties voor een oplossingsrichting en jij je oude opvatting van centraliseren bij de overheid als oplossing. Ik ben erg benieuwd of je daarnaast nog andere mogelijkheden ziet de positie van verantwoordelijke accountants te versterken.
Met vriendelijke groet,
Hans van Hoogenhuijze
Jules Muis
Ha Hans,
Wij pingpongen Trans-Atlantisch even door, courtesy de 2015 NBA digitale Summer School. Het land slaapt toch, de rest staat in een fille.
Vanochtend me vermaakt met je ‘vuurpijken’, ‘borrelpraat’, ‘kwaadsprekerij’. Ik mis nog de ‘schreeuwlelijkers’.
Ik heb vandaag mijn aardappelen geoogst in mijn voortuintje, Russiche Fingerlings- je weet wel die bananen aardappeltjes, gepoot in Maart. Wat me opviel was zo’n 5% outliers; nooit eerder ervaren. Ze hadden de meest bizarre vormen, aardappeltje waarop een nieuw klein aardappeltje was gegroeid met daarop weer....etc. Met aan een eind een groene neus met allemaal spikkelbaartjes en scheutjes waarschuwend voor een volgende mutatie.
Hollywood had het niet kunnen bedenken.
Research gedaan natuurlijk, maar kon op het internet geen antwoord vinden. Dan maar Wageningen bellen?
Toevallig was de tuinvrouw van de buren actief. Heb haar de wangedrochten laten zien. Het antwoord was even simpel als overtuigend:
40 centimer regen in Juni hier in Washington had de topsoil behoorlijk weggespoeld. De bovenste spruiten kregen daarom te veel licht en zijn weer gaan spruiten etc etc.
Vuurpijken, borrelpraat of kwaadsprekerij?
Terug naar de aantrekkelijke eenvoud van je gedachtenwereld : ‘alleen voor het wetenschappelijk onderzoek kom ik eruit’ ; al het andere is vuurpijk etc. etc.
Ik wil best een heel stuk met je meegaan, maar niet helemaal en op sommige punten helemaal niet.
Natuurlijk heeft wetenschappelijk onderzoek zijn merites. Maar voor de laatste crisis - still counting - en de lessen die eruit getrokken kunnen worden is het een gepasseerd station. Je veroordeelt met je stelling ook alle goede en nodige dingen die zijn gezegd door NBA bestuur in haar mea culpa’s en in het Rapport ‘in het publiek belang’. Gespeend van iedere wetenschappelijkheid. En dat is maar goed ook anders zouden we in 2025 nog bezig zijn met ‘paralyses by analyses’.
Bovendien, van economie via financiele verslaggeving tot en met auditing praten we over meer kunst dan wetenschap. Hoe daar een puur wetenschappelijk onderzoek, representatief, objectief ( waar vinden we de onafhankelijke dames en heren professoren?) en relevant op los te laten kan ik niet verzinnen. NB: Wanneer er echt belangrijke audit overrides worden gemaakt laat dat in het algemeen weinig vingerafdukken na.
Ik geloof best dat wij beter kunnen doen, moving forward. Zie mijn debat op deze site ook met Jan Bouwens en Leen Paape op het punt van wetenschappelijk onderzoek. Maar nog verder wachten ?
Tot slot even een vingeroefening voor je ter illustratie :
Uit welk wetenschappelijk onderzoeksrapport komt het volgende citaat?
““In a world where executive compensation has become a dangerously greedy perversion, the art of accounting is outpaced by the language, complexity and volume of the financial markets; the back-office reality checkers can no longer see or quite understand what happens in the front-office; gaming the rules has more stature than ruling the game; we have dropped the cautionary belt and braces of traditional accounting in favor of the unknown that goes with mixed attribute and fair value accounting; the financial markets themselves too often not understanding their own products; where we have no systemic double entry bookkeeping for income recognition and accounting at the macro level; with no clear global ownership structure for the solutions, or the lack of it, and no clear Overlord; in any such world the Devil is and will always be in the bottom line”.
Uit een 2010 post crisis Congressional Report over de kernoorzaken van de banken crisis? Een London School of Economics 2009 post-crisis wetenschappelijk onderzoek? Een 2013 Nijenrode wetenschappelijk onderzoek?
Nee, wacht even, het gaat om een after dinner speech ( google ‘Le Governance or la Governance Jules Muis) van Uw hoogachtend hier in Washington DC voor een volle zaal met global corporate governance keien, wetenschappers, bankiers, toezichthouders etc.
En de datum is December 2005. Jawel 10 jaar geleden.
Ik ben bang dat als de eis van wetenschappelijkheid was gesteld dat ik de speech nog niet in 2025 had durven houden.
Je zult me in je verheffend streven best ook aan je kant vinden. Maar altijd indachtig de uitspraak van een mij onbekende Pruisische Veldheer, 19 de eeuw, “ De Romeinen zouden nooit de wereld veroverd hebben als hun soldaten eerst Latijn hadden moeten leren”.
Hartelijke groet van deze kant; vol begrip dat aan gene kant er anders over gedacht kan worden.
vriendelijke groet,
Jules Muis
Hans van Hoogenhuijze
Bedankt Jules, Zelf had ik de verwachting dat we dichter bij elkaar stonden dan jij in eerste instantie aannam.
Volgens mij is het niet nuttig als we nu "in het wilde weg"tekortkomingen en oplossingen gaan roepen, ik zou dat vuurpijken willen noemen, mooi maar ze doven uit en het brengt niets.
Ik zie meer in concreet onderzoek waarbij wellicht twee vragen als startpunt kunnen dienen.
Vraag 1: Ondezoek welke informatie binnen de accountantsorganisatie bekend was over tekortkomingen in de jaarrekening en op welk niveau dit bekend was. (Eventuele detailvragen waarom een tekortkoming niet werd gevonden en waarom het binnen de organisatie niet werd doorgegeven).
Vraag 2: Onderzoek waarom het een accountantsorganisatie niet lukte de noodzakelijke aanpassingen te laten doorvoeren. (Een aanvullende vraag kan dan zijn hoe de externe correctie procedure er uit zag en waar het dan mis ging).
Zolang er geen wetenschappelijk onderzoek is gedaan naar deze twee samenhangende vragen denk ik dat eventuele aanbevelingen (of suggesties voor verbeteringen) door de betrokkene worden afgedaan borrelpraat of kwaadsprekerij. En dan verandert er dus niets.
Ik zie wel wat mogelijkheden als deze zaken materieel blijken te zijn. Bijvoorbeeld dat in bepaalde gevallen alleen een team van accountants moet onderhandelen of een (overheids)plaats waar dit soort haperingen verplicht gemeld moeten worden. In het laatse geval is een adequate follow-up natuurlijk van belang. Als gezegd zolang het concrete onderzoek niet is gedaan beschouw ik deze opmerkingen als vuurpijlen omdat er geen inzicht is in de materialiteit en het belang.
Met vriendelijke groet
Hans van Hoogenhuijze
Jules Muis
@ Hans van Hoogenhuijze
Jawel Hans,vergeet de Jan, sorry for de verkeerde aanspreektitel; ik gooi het maar niet op het warme weer: gewoon mijn fout!
Het lijkt me dat we ten aanzien van mijn pijnpunt in dit debat ook dichter tot elkaar zijn gekomen. Of we aan het einde de eindjes helemaal aan elkaar kunnen knopen zullen we zien.
Ik heb niets tegen de vrije marktwerking, ik zou willen dat de huidige monetaire politiek het wat meer ruimte gaf. En geloof dat ons debat gediend zou zijn bij een inhoudelijke analyse die respect, of op zijn mits begrip toont voor alle spelers ( een belangrijk overheidsaccountants apparaat als de AFM die nog belangrijker werk doet de vrije marktwerking zo fatsoenlijk mogelijk te 'begeleiden' in combinatie met een publieke - openbare accountants - functie in een for profit setting die momenteel behoorlijk structureel hapert in haar werking maakt voor een interessante formule).
Dit te doordenken via de aanname van een perfecte opleiding samen met de vraag, 'dus wat gaat er dan wel fout?' zou een aardige vingeroefening zijn in het verdere debat.
De uitkomsten waarvan ons verder kunnen brengen in het antwoord op de vraag hoeveel vrijheid er mag/moet zijn, en hoeveel gebondenheid, self imposed, van buiten opgelegd.
met vr. groet,
jules
Hans van Hoogenhuijze
@Jules, ik neem aan dat je het over mij had (Hans). Dank je wel voor de moeite die je hebt genomen. Alvorens ik reageer wil ik een paar mogelijke misverstanden wegnemen. Naar mijn idee zijn we met een analyse bezig en daar zouden geen taboes op mogen rusten, dus war mij betreft kan alles naar voren worden gehaald. Ik heb geprobeerd niet een of een paar radertjes in beschouwing te nemen maar het proces als geheel, waarbij ik aannam dat alle tekortkomingen bij de controles waren opgemerkt. Als je dan opmerkt dat deze niet tot aanpassingen van een verklaring leiden is het of mis gegaan in het interne traject van de accountantsorganisatie of in het traject tussen de accountant en de gecontroleerde. Als dit laatste te vaak gebeurt moeten we hier aandacht aan schenken om het accountantsberoep als geheel overeind te houden. In dit geval kan het interessant zijn om na te gaan of de accountantsfunctie in dit deel van het proces versterking behoeft en zo ja hoe dit is te organiseren. Mijn oproep was hier verder in te duiken.
Als neo-liberaal geloof ik in marktwerking, omdat dit tot lagere prijzen leidt. Ook geloof ik dat een te machtige overheid op den duur niet goed is. Daarmee doe ik geen enkele uitspraak over (het imago) van overheidsaccountants, daar mag geen misverstand over zijn. Heeft er echt niets mee te maken.
Overigens zijn er al veel maatregelen genomen om de kwaliteit van de controle beter te handhaven, goede zaak. Misschien kunnen we enkele van de betrokken organen als "overheid" aanmerken.
Blijft over de vraag hoe we het laatste deel van het traject zodanig kunnen versterken dat bevindingen gegarandeerd tot noodzakelijke aanpassingen leiden. Kennelijk een wereldwijd probleem.
Met vriendelijke groet,
Hans van Hoogenhuijze
Jules Muis
@ Jan van Hoogenhuijze, ver hier onder,
Toch interessant te zien hoe de technologie in de komkommertijd, deze, en vele andere sites, omgetoverd heeft tot een soort van digitale, vrije, leerzame Summer School waar de meer sedimentaire leden in ons NBA gezelschap leuk gebruik van kunnen maken.
Wat je reactie betreft, ik heb het van boven naar onderen gelezen, toen van onderen naar boven, van links naar rechts en vice versa, en diagonaal, en kan het niet anders zien dan dat je je hoop vestigt op een verdere diagnose van de governance aspecten. Ik heb er, hier en op andere plaatsen, een van benadrukt, de rol van de CFO; en krijg er maar weinig handen voor op elkaar; ook geen reactie van jouw op dit punt. Het is of een te hete aardappel, of deel van de aardappelsalade die governance heet.
Ik wil wel een opmerking van je in de kiem smoren, en je bent niet de enige die het af en toe in het debat gooit.
Ik citeer je: " Er wereldwijd overheidsaccountants van maken lost dit m.i. niet op.
Dat is weer zo'n vogelverschrikker poging mijn suggestie dat nationalisering als ultieme 'backstop' misschien wel eens de enige laatste optie zou kunnen worden. Allereest, ik heb nooit gesuggereerd dat dat wereldwijd ook zou kunnen lukken. Hoeft ook niet.
Maar voor een landje, met behoorlijk wat geld voor handen, met nog steeds enige financiele instellingen die in ieder geval te groot zijn om om te vallen - eentje genationaliseerd, jawel - ligt te vraag voorhanden of je het uiteindelijk oordeel van een van de spelers in de (inter)nationale archtectuur, de accountant, exclusief te afhankelijk kunt doen zijn van de beslissingsdynamiek van de grote kantoren.
Dat is een.
Het andere is, waarom komen er niet meer stemmen voor de integriteit, deskundigheid, van ook de overheidaccountants opkomen.Integendeel, 'de overheidsaccountant' wordt te veel getekend als een soort van "Gekke Gerrit', ook vanuit de NBA directie in het verleden.
Ik herhaal mijn eerdere stelling, dat de Algemene Rekenkamer, waar ik het niet altijd mee eens ben maar meestal wel, de afgelopen decennia de meest robu(u)ste audit agency is geweest die we in Nederland gekend hebben.Het feit dat er niet altijd naar geluisterd wordt is niet haar fout, maar gaat op het conto van het 'democratic deficit'. Het wordt aangestuurd door niet NBA accountants....
Ook het feit dat het baten/lasten stelsel niet doorgedrongen is tot de laatste porien van het overheidsverslaggevingsstelsel is haar niet toe te rekenen.
We hebben als Euro/Nederburger veel meer aan een onderbetaalde robuste overheidsaccountant, dan een overbetaalde vrije markt acrobaat die er in slaagt - ook voor die privaat organisaties die als het fout gaat wel op cap-in-hand bij de belastingbetaler terecht komen - haar medewerkers redelijk te belonen, maar wel structureel op basis van 'ik, partner, wat ik er ook van maak, toch wel een hoop meer dan jij'.
Ik heb daar zelf in rustiger tijden van mee kunnen genieten, maar houd me het recht voor als blijkt dat de financiele bottomline allesoverheersbaar wordt en er geen professioneel resultaat tegenover staat, daar anders over te gaan denken.
Is het een goede zaak dat als we de overheidsaccountant niet hadden om te schoppen, we de interne accountant uit zouden moeten vinden om het openbare beroep rugdekking te geven voor een dubieus at best performance?
Nah, even wat gedachten op een hete zomerdag.
Als deze inbreng voert tot de eeuwige verbanning van het 'overheidsaccountant' schrikbeeld in ons debat, dan hebben we allebei toch wat bereikt.
Vriendelijke groet,
Jules Muis
Hans van Hoogenhuijze
@ Jules, Ik denk dat je ook anders kunt kijken. Misschien de moeite waard. Als we er nu eens voor de discussie van uit gaan dat de meeste mensen in ons vak voldoende waren opgeleid en er adequate controles werden uitgevoerd dan moet je concluderen dat de meeste tekortkomingen ook gevonden moeten zijn geweest. Maar aantoonbaar is dat een aantal belangrijke jaarrekeningen niet deugde maar wel werden goedgekeurd. Ergens in het traject assistent vaststeller van de jaarrekening is het dan niet goed gegaan. Ik geloof er niet in dat dit door 5 kantjes toevoegingen aan controlerichtlijnen anders was gegaan. Ik geloof ook niet dat het aan de assistenten of de opleiding geeft gelegen. We moeten uitzoeken waar het op dit traject te vaak mis ging. Als we de veronderstelling vasthouden dat de tekortkomingen wel zijn opgemerkt kan dit het interne of externe traject zijn. Ik schreef al eerder in een goed intern personeelsbeleid (al la Luyendijk) te geloven. Maar daar kun je het volgens mij niet op gooien. Op de een of andere manier is het de verantwoordelijke accountant(s) niet gelukt zijn (hun) zienswijze door te zetten. Ik denk dat het te kort door de bocht is dan deze mensen van collectief onvoldoende functioneren te beschuldigen. D meeste zullen er ook niet blij om zijn Duidelijk is dat zij kennelijk onvoldoende gezag konden uitstralen om het noodzakelijke te realiseren. Dan kom ik toch tot een governance probleem. Maar niet alleen op het niveau van de accountant(s organisatie) maar laten we zeggen op het niveau van het bedrijfsleven. Ik denk dat het waardevol kan zijn deze weg verder te onderzoeken aangevuld met een adequate advocacy van onze beroepsorganisatie naar de samenleving. Misschien zijn ook concrete maatregelen te nemen, geen idee. Er wereldwijd overheidsaccountants van maken lost dit m.i. niet op.
Hans Kuipers
@Jules Ik vindt dat de oorlogsgeneratie en de babyboom generatie de accountancy te snel de rug heeft gekeerd. Door het wegvallen van deze generatie is er in de huidige praktijk een gigantische gat ontstaan waar de kantoren zich geen raad mee weten. De kantoren hebben zich niet tijdig hiervoor ingedekt en de risico's verkeerd ingeschat. We hebben het hier over een generatie die per individu 40 jaar ervaring met zich meebracht wat opeens is weggevallen en ingevuld door assistenten en controleleiders met een zeer beperkte staat van dienst. Dit zijn een van de voornaamste redenen waardoor de afgelopen jaren de kwaliteit van onze dienstverlening achteruit is gehold.
"sometimes we have to lose things before we can truly appreciate them"
Jules Muis
@ dag Hans,
Ik behoor tot de oorlogsgeneratie, 1943 geboren in de wereldstad Purmerend, maar dat is geen excuus.
Toen ik December 2004 op Accountantsdag mijn verhaal mocht houden, inclusief te waarschuwen voor de dingen die stonden te gebeuren, ben ik begonnen met een opsomming van de geloofswaardigheidscrises die het beroep tot die tijd had meegemaakt, van Savings&loans tot en met Enron die tot de afkalving van het zelf regulerend vermogen van het beroep, toen al, had geleid. En heb er uitdrukkelijk aan toegevoegd: "En het is mijn generatie geweest, (spreker niet uitgezonderd) die het heeft laten gebeuren".
Dus aan mea culpas avant la lettre geen tekort Maar zoiets echo'd niet, net zo min als in de politiek, neem de Jager met zijn Griekse beloften, er generationele afrekeningen zijn. Hoe je dat kunt veranderen is beyond me, maar dat neemt niet weg dat je daarmee dan ook niet iedere generatie, collectief,het recht van spreken, kunt of zelfs moet afnemen, zolang je iedere spreker op de merites van zijn argumenten, ook moving forward, wilt blijven beoordelen. Ik geloof er niets van dat deze of de volgende generatie, ceteris paribus, ook maar een snars beter of slechter is, dan de voorgaanden.
Daarmee blijft iedere stem gelden.
Vriendelijke groet,
Jules
Hans Kuipers
@Jules
Het is wel de babyboom generatie die gedeeltelijk verantwoordelijk is voor de stortvloed aan 'checks'. Nu deze generatie gepensioneerd is is het makkelijk om de accountancy vanaf de zijlijn aan te vallen.
Niet dat jij onder die generatie valt maar ik verwacht wel dat de pensionado's van weleer ook soms de werkelijkheid niet onder ogen verliezen en de hand in eigen boezem steken.
jules Muis
Als ik mijn oud paard nog even van stal mag halen: " Er zijn te veel checks, te weinig balances". Voerend tot een schijnzekerheid die niet opgelost kan worden door nog meer review lagen en stappen, op kantoor niveau, op beroeps niveau, aan 'het systee' toe te voegen.
'Getting it right at entry level' is meer dan een versleten slogan uit de 90 er jaren. Het genetisch manipuleren ( klinkt onaardig, maar is goed bedoeld) van de individuele spelers zal ongetwijfeld helpen, maar dat heeft alleen zin als alles wat deel uitmaakt van die 'balances' ook inhoudelijk wil meewerken. Anders creeeren weer een nieuwe illusie, die van de maakbare mens/controle orgaan die wel eventjes alle verleidingen ( het primaat van het persoonlijk rendement) van zich af kan schudden.
Er zijn heel makkelijke stappen mogelijk die ook zonder deze wat idealistische bijdrage het systeem van 'balances' een duw in de goede richting te geven. Zie mijn voorstel de CFO te fileren.
Op Europese overheids niveau, met zijn spaghetti aan regels - wel eens een EU subsidie gehad ?- verwijs ik naar de eenvoudige ingreep per EU land Financien een juistheid en volledigheids verklaring te laten tekenen voor de nationale EU afdrachten. Wat betekent het feit dat geen van de EU landen hiervoor voelt voor de beoordeling het collectieve DNA van het EU controlegebeuren? Of dat er maar drie landen zijn, waaronder Nederland, die willen tekenen dat EU gelden nationaal proper besteed worden voor het doel waarvoor ze bestemd zijn?
De controlewereld is bezaaid met overrijpe laaghangende vruchten.
Misschien dat ons DNA te veel beinvloed is door de vroege Adam en Eva ervaring die vruchten ook te plukken en er gewoon onze tanden in te zetten?
First things first.
Ook zonder
Harry Mock RA
@Hans ""met veel cheques en balances"" Het gaat inderdaad om de cheques. Maar dat bedoel je niet.
Dick Berts
Deze hele sector gaat in feite naakt over straat. Totdat er een keer een klein jongetje langs de route staat.... Antoinette Dijkhuizen probeert het nog met een schaamlap, maar dat gaat niet werken. En mensen die dit niet kunnen zien, zijn wat mij betreft totaal ongeschikt voor het accountantsvak. Ik schrijf dit niet om te provoceren, maar omdat ik het echt meen.
Dick Berts
@Hans van Hoogenhuijze Een loden kogel kan niet drijven. Vuur brandt niet in water. En een conrole door een gecontroleerde die zijn controleur mag uitzoeken en moet betalen werkt niet. Zo simpel is het. Maar belangen vertroebelen het logische denkvermogen vrijwel altijd.
Hans van Hoogenhuijze
@Dick Berts. Mee eens dat we het in organisatorische maatregelen moeten zoeken, met veel cheques en balances. Onderbrengen bij de overheid is m.i.veel te kort door de bocht, kijk maar naar de geschiedenis op den duur gaat het altijd fout. Deskundigheid en close monitoring lijken mij van belang evenals financiële sancties bij het bewust laten zitten van tekortkomingen, onafhankelijk van de schade die een gebruiker er van heeft opgelopen. Moet natuurlijk een internationale werkwijze zijn, anders is er weer geen level playing field. Kortom er is nog veel om over na te denken. Maar tot we de oplossing gevonden hebben en gaan implementeren kunnen de accountantskantoren wel heel veel zelf intern doen. En met Luyendijk: begin met een bonafide personeelsbeleid.
Dick Berts
@Rik Blijham. Jammer dat ik geen accountant zoek. Bedankt voor uw fantastische reactie.
Rik Blijham
De rug is recht, de professioneel kritische instelling is geschraagd, we zeggen wat we zien en nu gaan we nieuw DNA zoeken. Welke concrete veranderingen levert dat alles eigenlijk op? Dat blijft bij al die mooie woorden nogal vaag. Ik vind de vergelijking met de politie helemaal niet grof, Dick, maar juist zeer verhelderend. Als de politie zich laat betalen door degene die ze geacht wordt te controleren heet dat corruptie. De accountantscontrole is zo georganiseerd. En er zijn best andere opdrachtgevers dan de overheid denkbaar. Verzekeraars die de getrouwheid van een jaarrekening verzekeren, toezichthouders in de publieke sector, de KNVB in de voetballerij. Waar een wil is is een weg. Maar als die wil ontbreekt blijft het bij mooie woorden en metaforen.
Jarno van Duinen
Ik heb het boek ook met veel belangstelling gelezen. Echter volgens mij is 'het systeem' slechts een optelsom van de mensen aanwezig in het systeem. Het huidige systeem is dus inherent aan de mens (en daar doet een eed meer of minder niets aan af).
Denk nog even terug aan de reeks boekhoudschandalen aan het begin van het vorige decennium. Fris je geheugen op door deze reconstructie nog eens door te lezen: http://vorige.nrc.nl/achtergrond/article1979896.ece Er kwam meer en strenger toezicht en volgens mij heeft dat buiten de financiële sector goed gewerkt. Nu nog op mondiaal niveau en op de banken en financiële instellingen.
Strenger toezicht op de accountants kan helpen, nationaliseren is ook op een optie. Echter bij nationalisatie is het maar de vraag hoeveel men werkelijk bij bedrijven krijgt te zien. Toegang en medewerking zullen dan (nog) veel verder worden ingeperkt.
Strenger toezicht side by side, zodat men in de toekomst een 5e side letter nodig heeft? Is dat wel een wereld waarin wij willen leven?
Hoewel mondialisering en schaalvergroting welvaart en innovatie hebben gebracht is de keerzijde een gebrek aan transparantie en mondiale toezicht en fiscaliteit. Ik zie nog geen oplossing...
Carel Verdiesen
Ook het boek gelezen en ik had er 3 uurtjes voor nodig. En ja, ik kon vaak het woord bankier vervangen door accountant. De conclusie van Joris is dat het systeem fundamenteel fout is omdat, zoals hieronder ook geschetst, er een belang is om juist niet datgene te doen wat moet worden gedaan.
Die fundamentele fout zit overigens door de hele maatschappij verweven. Gezondheidszorg, onderwijs en pensioensector (zwarte zwanenomroep Max gezien?) hebben er ook mee te maken; er is vooral een belang om op geld te sturen in plaats van op kwaliteit omdat daarop wordt afgerekend. Ook omdat de mensen die het daar voor het zeggen hebben allemaal uit dezelfde (mijn) wereld komen waar ze (ik) zo zijn grootgebracht.
Heb ik de oplossing? Net als Joris heb ik hem niet. Antoinette geeft een goede aanzet; fundamenteel nadenken op DNA niveau, de uitkomst gaat velen van ons niet bevallen....
Hans van Hoogenhuijze
Goed artikel, helemaal mee eens. Juist het negatieve personeelsbeleid was bepalend. Het is te veel van jonge mensen gevraagd steeds interger te blijven handelen bij een stijlloos personeelsbeleid. Dan wordt het overleven. Bij integere accountantskantoren behoort ook een intern interger beleid en niets anders.
Sybren Kalkman
Eerlijk gezegd, beste Antoinette, is dit niet een beetje naïef? Iedereen die in de financiële sector rondloopt wist er wel van, en iedereen die redelijk de krant leest had het kunnen vermoeden. Luyendijk heeft het geweldig en indringend opgeschreven en dat is veel waard. Maar we weten allemaal dat als het in de City regent het hier druppelt, toch?
Dick Berts
Het eerste woord dat bij mij opkomt bij een goede accountant is integriteit. Wat bedreigt integriteit het meeste? Eigen belangen die het denken vertroebelen. Willen eindigen als rijke partner in een commercieel controlebedrijf dat belachelijk genoeg door de te controleren bedrijven wordt betaald, en niet in schaal 12 bij de Rijksaccountantsdienst. Natuurlijk kleven aan dat laatste systeem ook behoorlijke nadelen, maar het kan gewoon niet anders. Om het voor de helderheid even heel ongenuanceerd en grof te zeggen; Onder een private commerciele politie, die door de onderwereld betaald wordt, zal de misdaad tot ongekende hoogte stijgen. Waarom is de accountantssector er nou nog nooit toe gekomen, om haar belachelijke en onaanvaardbare positie in de maatschappij fundamenteel ter discussie te stellen? Ik zal u het antwoord geven; belangen die het denken vertroebelen.
Dick Berts
Nieuw DNA?? De grote vraag is, wiens DNA dat zal zijn. Want als je nu DNA verwantschapsonderzoek gaat doen, dan blijken accountantskantoren veel te nauwe bloedbanden te hebben met de bedrijven die ze moeten controleren. Zolang de slagers zelf hun vleeskeurmeesters mogen uitzoeken, aansturen en betalen, zal de accountantssector zich nooit kunnen ontworstelen aan leugens, bedrog, corruptie en erger. Hoezeer dit ook tegen de tijdgeest ingaat, de enige oplossing is de sector nationaliseren en daarmee echt onafhankelijk maken. Alleen een dergelijke ingrijpende DNA wijziging kan uit het huidige monster een betrouwbare nieuwe diersoort laten ontstaan.
Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.
Aanmelden nieuwsbrief
Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.
