Opinie 07 juli 2015

Boeten voor slepen met btw

De Belastingdienst kan al jaren boeten opleggen aan "foute" accountants en adviseurs. Toch is dit sinds 2009 nog maar twee keer gebeurd. Zijn de medeplichtige- en medeplegersboete dan alleen loze sancties of is het stilte voor de storm?

Monique Ligtenberg

De timing van dit onderwerp lijkt wat onhandig nu de ogen van iedereen zijn gericht op de aanstaande belastingherziening. Deze operatie is volgens ons kabinet "mega-ingrijpend", maar het verlagen van de belasting op arbeid en het verhogen van btw-tarief is nou ook weer niet zó indrukwekkend. Dit is eigenlijk helemaal geen belastingherziening, maar veel meer draaien aan de tariefknoppen zoals dat elk jaar gebeurt in het Belastingplan dat op Prinsjesdag wordt ingediend.

Aangezien dit eerste pakket waarschijnlijk al in de ijskast kan omdat de oppositie het niet eens is met de btw-plannen, kan de medeplegersboete er wel even tussendoor. Temeer omdat er signalen zijn dat de fiscus nu toch eindelijk zijn tanden eens wil laten zien. Bij de Belastingdienst zouden tientallen van die boeten klaarliggen om te worden uitgedeeld.

Als belastingadviseurs maar vooral ook accountants in het nieuws zijn, is dat de laatste tijd meestal omdat ze hebben gefraudeerd. Voor het plegen van fiscale fraude kunnen zij als pleger strafrechtelijk worden veroordeeld, maar zij kunnen ook bestuursrechtelijk worden beboet als medeplichtige of medepleger zijn van fiscale fraude waarvan hun klant de vruchten heeft geplukt. Bijvoorbeeld door in de aangifte inkomstenbelasting van de klant aftrekposten op te voeren voor kosten die helemaal niet zijn gemaakt.

Voor een dergelijke valse aangifte kan de klant zelf een bestuurlijke boete krijgen, maar een boete kan ook worden opgelegd aan degene die de jaarstukken heeft opgemaakt, de aangifte heeft ingevuld, de aangifte heeft gecontroleerd of over de aangifte heeft geadviseerd. Voor die bestuurlijke medeplegersboete moet de belastinginspecteur bewijzen dat de boekhouder, accountant of fiscaal intermediair intensief en bewust met zijn klant heeft samengewerkt aan de fiscale fraude.

Dit gaat van het samen bedenken van een ingewikkelde constructie om geen belasting in Nederland te betalen tot het bewust meewerken aan een door de klant bedacht opzetje om inkomsten en vermogen buiten het zicht van de fiscus te houden. Daaronder valt ook het laten gebeuren dat belasting wordt teruggevraagd op een duidelijk valse factuur en niet-ingrijpen bij een openlijk op de balans vermelde balansschuld voor de btw.

Voor ondernemers die er financieel slecht voor staan, is het verleidelijk de aan de Belastingdienst verschuldigde btw maar - even - niet te betalen. De btw die had moeten worden betaald, zetten ze als schuld op de balans. Dit "slepen" of schuiven met btw levert een (tijdelijk) liquiditeitsvoordeel op.

Dit gaat al tijden goed want de Belastingdienst controleert nauwelijks en de pakkans is dus klein. Of misschien wás de pakkans klein. De Belastingdienst is namelijk een actie gestart naar deze balansschulden. Ondernemers met relatief lage balansschulden die geen of te laat suppleties voor de btw hebben ingediend, hebben de Belastingdienst mogelijk al op bezoek gehad. De fiscus richt zijn pijlen nu op de grotere vissen.

Bedrijven met btw-balansposten van meer dan € 50.000 kunnen controles van de Belastingdienst verwachten. Daarbij zal ook worden gekeken naar de rol van de accountant en adviseur. Tot op heden zijn ook zij laconiek over de bestuurlijke boete die hen boven het hoofd hangt. We zullen gauw zien of zij het haasje zijn of dat de Belastingdienst toch een tandeloze tijger is.

Monique Ligtenberg is hoofdredacteur van Fiscaal up to Date. Daarvoor was zij inspecteur inkomstenbelasting/vennootschapsbelasting en vakgroepcoördinator AWR bij de Belastingdienst en portefeuillehouder AWR op de Directie van de Belastingdienst.