Opinie 27 mei 2015

Wat kan je van ondernemers leren?

Geslaagde ondernemers zijn visionair, bevlogen en in staat medewerkers te motiveren. Het bijzondere van de mkb-accountant is dat hij niet alleen ondernemers als klant heeft, maar ook zelf ondernemer is.

Cees van Halem

Vanuit het bekende adagium dat je 'het meeste kunt leren van je klanten en je concurrenten', is het daarom verstandig eens wat nader te kijken naar de vraag: welke factoren zijn (mede) bepalend voor het succes van de ondernemer? En in het verlengde daarvan : wat kan ik daarvan leren voor mijn eigen rol als ondernemer?

Binnen NEMACC, het kenniscentrum voor de mkb-accountant van NBA en Erasmus Universiteit, hebben we geprobeerd om in een bepaalde branche de 'succesbepalende factoren' op te sporen. We hebben ons (in eerste instantie) beperkt tot één branche, de mode-retail, om zo veel mogelijk onderling vergelijkbaar datamateriaal te krijgen. Via vragenlijsten zijn 208 ondernemers ondervraagd. Daarbij vroegen we in de eerste plaats naar het gedrag van de ondernemer; met name hoe hij of zij 'in zijn vel zit', de zogenaamde zachte factoren. Het tweede type informatie was van financieel-economische aard.

Het onderzoek richtte zich op de mogelijke relaties tussen enerzijds de 'zachte factoren' intrinsieke motivatie, stress en ondernemersgerichtheid (bestaande uit innovativiteit, pro-activiteit en risicogerichtheid) bij de ondernemer en anderzijds het ‘ondernemerssucces’: de omzet, winstgevendheid en het ziekteverzuim.

Uit het onderzoek blijkt dat meer stress een negatieve invloed heeft op de omzet, terwijl meer ondernemersgerichtheid de omzet juist positief lijkt te beïnvloeden.

De invloed van ondernemersgerichtheid op de winstgevendheid en het ziekteverzuim kon niet worden aangetoond. Om dit verantwoord te kunnen onderzoeken is een grotere dataverzameling nodig.

Dat zowel stress als ondernemersgerichtheid de omzet kunnen beïnvloeden, zal veel lezers die ondernemers kennen niet verbazen. Het ligt in de rede. Maar dat maakt de empirische bevestiging van dit gegeven, of zo u wilt ervaringsfeit, niet minder belangrijk: integendeel. Je kunt er als mkb-accountant je voordeel mee doen.

Mkb-accountants kunnen deze resultaten gebruiken om klanten te wijzen op waardedrijvers: in dit geval 'zachte factoren' die (mede)bepalend zijn voor de financiële resultaten. Daarnaast is de mkb-accountant ook zelf ondernemer: wellicht bevat dit onderzoek aanknopingspunten om het eigen functioneren en de drijfveren daarachter eens kritisch onder de loep te leggen.

Wel moet hierbij worden aangetekend dat er één onzekerheid blijft: de causaliteit. Zijn de 'zachte factoren' inderdaad (mede)bepalend voor de financiële resultaten, of ligt de relatie juist andersom en worden stress en gebrek aan ondernemersgerichtheid juist veroorzaakt door slechte resultaten?

Waarschijnlijk is er (zoals zo vaak) sprake van een onderlinge wisselwerking. Misschien is de belangrijkste boodschap daarom: wees alert op die wisselwerking en doorbreek de neerwaartse spiraal.

De volledige rapportage kunt u hier downloaden.

Cees van Halem (1947) is hoogleraar aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en tevens zakelijk directeur van Eurac. Hij promoveerde in 1981 aan dezelfde universiteit op een proefschrift over bedrijfsmodellen.