Opinie 14 december 2015

Slagers, chirurgen en accountants

Nico Voogt is een gelukkig man, zo konden we onlangs lezen. Nico is fiscalist en partner bij het voormalige accountantskantoor Scherpenhuizen in Maassluis. Voormalig, want sinds 2013 gaat Scherpenhuizen als administratiekantoor door het leven.

Voor Nico was dat een verademing. "Wij vonden de verplichtingen vanuit de NBA te zwaar drukken op ons kantoor. We waren dikke dossiers aan het opbouwen en uren aan het schrijven voor kleine klanten die dat helemaal niet konden betalen. Dat begon echt te wringen."

Ja serieus, het ging de partners van Scherpenhuizen echt niet alleen om reductie van de kosten die kwaliteit nu eenmaal met zich meebrengt en het concurreren met administratiekantoren lastig maakt. Ze zaten oprecht in gewetensnood door de torenhoge rekeningen die ze nu naar klanten moesten sturen. "Je wilt ondernemers vooruit helpen en jezelf ook recht in de spiegel blijven aankijken." Tranen in je ogen.

Het was even schrikken dat het hartstochtelijke pleidooi van Nico Voogt werd geplaatst in de context van een nieuwe handreiking van de SRA, die kantoren moet helpen bij de afweging tussen een toekomst als accountants- of administratiekantoor. Het zal toch niet waar zijn dat een kwaliteitsorganisatie als de SRA actief promoot om de last van het accountantsbestaan af te schudden?

Gelukkig stelt de SRA heel helder: "Indien een accountant(skantoor) een administratiekantoor wil oprichten of overnemen om daarmee een deel van de dienstverlening buiten het voor accountants geldende stelsel van kwaliteitsbeheersing te kunnen plaatsen, past dit niet bij de uitgangspunten die ten grondslag liggen aan het SRA-label."

Het is dus hom of kuit. Wil je verder als administratiekantoor, dan neem je ook afscheid van het SRA-keurmerk.

Toch is het veelzeggend dat het 'succesverhaal' van Scherpenhuizen als administratiekantoor geplaatst wordt door Accountancy van morgen. Het ombouwen van je accountantskantoor tot administratiewinkel lijkt steeds meer te lonken. We zagen het eerst bij Grant Thornton, dat accountants dwong om zich uit te schrijven bij de NBA. We zien het bij de discussie over het loslaten van kwaliteitsstandaarden bij het bedienen van micro-entiteiten. En we horen het steeds vaker in de wandelgangen. Daarmee krijgt de geschiedenis een onverwachte wending.

Vanuit de NOvAA hebben we jarenlang gevochten tegen de achterstelling van AA-accountants als een soort tweederangs accountants. Met de fusie van NIVRA en NOvAA hebben we die strijd gewonnen; de wet kent nu slechts één accountantsberoep. Novak heeft zich daarom altijd verzet om via de achterdeur, bijvoorbeeld van de opleiding, toch weer een nieuwe tweedeling in te voeren. Natuurlijk functioneert een mkb-accountant anders dan de controlerend accountant van een bank of beursfonds. Maar in de genen is iedere accountant gelijk.

Nu zien we dat onder mkb-accountants steeds meer gemor klinkt over knellende kwaliteitseisen. Die zorgen maar voor hogere kosten, dure contributies, veel papierwerk en niet-declarabele uren omdat er weer iemand PE-punten moet halen.

Dat veel klanten de kwaliteit van ons werk niet kunnen doorgronden, is tot daar aan toe. Maar wanneer accountants zelf het kwaliteitsstelsel gaan kwalificeren als nutteloze rompslomp die veel kost maar weinig of niets oplevert, dan hebben we toch echt een probleem. Met als misschien wel meest dodelijke argument, uit de mond van Nico Voogt maar ook te horen rond de discussie bij de micro-entiteiten, dat we met onze kwaliteitsregels uiteindelijk de klant bedonderen die voor veel meer moet betalen dan feitelijk nodig is. Alsof onze beroepsstandaarden een soort gelegaliseerde fraude in de hand werken.

Nico Voogt mag dan fiscalist zijn maar wij vrezen dat menig mkb-accountant met instemming zijn verhaal gelezen heeft. Misschien dat de SRA-handreiking hen definitief over de streep trekt om ook een administratiekantoor te worden. Dat is ons liever dan accountants die openlijk nut en noodzaak van onze beroepseisen in twijfel trekken. Alsof chirurgen zeggen dat je in veel gevallen ook met een slagersopleiding kunt volstaan, want snijden is nu eenmaal snijden.

Novak heeft zich altijd sterk gemaakt voor maatwerk en een helder onderscheid tussen de eisen voor oob-accountants (accountants die controleren bij organisaties van openbaar belang) en richtlijnen die aansluiten bij de mkb-praktijk. Maar ondanks onze diversiteit voeren we dezelfde wettelijke beroepstitel en dat vereist een eenduidig profiel, dat ook onderscheidend is ten opzichte van administratiekantoren en andere dienstverleners. Daarom moeten we trots zijn dat van ons méér wordt gevraagd dan van een gemiddelde boekhouder.

Wie het kwaliteitsbestel alleen nog ziet als een op hol geslagen papiermachine die niets toevoegt en de klant zelfs zand in de ogen strooit, versnelt het uitsterven van de (mkb-)accountant als een overbodige en overbetaalde beroepsgroep.