Opinie 22 december 2015

Even Peter Wakkie bellen

Binnen de Risk & Compliance afdeling van (grote) accountantsorganisaties bevindt zich een clubje dat door de meeste collega's gehaat en gevreesd wordt. Ik vergelijk het voor buitenstaanders wel eens met Interne Zaken van de politie, die onderzoek doen naar mogelijke misstanden van andere politieagenten.

De afdeling heeft onder accountants een vergelijkbare reputatie. Matennaaiers. Mannen met vale regenjassen en priemende ogen. Doorgewinterde accountants die met een rood potlood controledossiers nalopen. En moeiteloos vaststellen wanneer broddelwerk is afgeleverd.

Soms leveren zij een rapport af waar de rode vlaggen als een uitbundig versierde verjaardagstaart naar buiten steken. Nu volgt het uur van de waarheid. De tikkende tijdbom wordt op de bestuurstafel zenuwachtig heen en weer geschoven. Dit is serious shit.

“Waarom doen we het niet eens anders?”, vraagt het jonge bestuurslid dat deel uitmaakte van de Stuurgroep Toekomst Accountantsberoep, “We zouden ook actief naar buiten kunnen gaan, dat we helaas moeten constateren dat uit onze interne controle ernstige fouten naar voren zijn gekomen, wij dat bijzonder betreuren en inmiddels stevige sancties hebben getroffen tegen de betrokken partner. We hebben nu toch die claw back-regeling? We storten de controle fee terug en zeggen de cliënt onze volledige medewerking toe bij het vinden van een nieuwe accountant. Zelfs wanneer ons formeel niets te verwijten valt, is het geleverde werk niet conform onze interne kwaliteitsstandaarden en dat vinden wij onacceptabel.”

Even valt er een ongemakkelijke stilte. Dan begint iemand onbedaarlijk te lachen. En nog iemand. Het head of audit merkt op dat dit onder de partners tot een storm van protest zou leiden: “Wij blijven achter iedere partner staan tot het tegendeel bewezen is”.
“Ik weet dat het niet bon ton meer is om te zeggen dat we hier ook zijn om geld te verdienen”, zegt het head of markets, “maar deze partner heeft wel heel veel proposals voor ons gewonnen.”
De legal counsel voegt daar fijntjes aan toe dat bij de verzekeraar de dekking vervalt wanneer fouten uit eigen beweging worden toegegeven. “Leuk om sorry-zeggend naar buiten te gaan, maar kunnen we ons dat wel veroorloven?”

“Hebben jullie Peter Wakkie niet gelezen met zijn crisistips in de NRC?”, vraagt een ander bestuurslid. “Hou de afdeling communicatie er buiten, win tijd en beken vooral geen schuld”, zegt Peter. Die was bij de Accountantsdag vorig jaar toch ook al zo goed?!”

De bestuursvoorzitter haalt opgelucht adem. Hij heeft nog een bestuurstermijn van een jaar en zit niet te wachten op een ellendige finale. Bovendien bieden de financiële resultaten hoogstens perspectief op een gelijkblijvende partnerbeloning. Met een forse voorziening voor een mogelijke schadeclaim wordt het inleveren en dat leidt zeker tot muiterij. “Ik stel voor dat we dit zorgvuldig in de gaten blijven houden, maar op dit moment even niets te doen.”
Met hun vingers op tafel roffelend, stemmen de beleidsbepalers eensgezind in. De notulen maken slechts melding van één tegenstem. Het interne rapport verdwijnt in een diepe la.

De Telegraaf belt toch nog onverwachts. Of er een reactie komt op de tuchtklacht die is ingediend? De woordvoerder vraagt de journalist om dit even op de mail te zetten. Na twee dagen koortsachtig overleg, komt er een mailtje terug. “Wij hebben geen enkele twijfel aan de kwaliteit van onze werkzaamheden en zijn vol vertrouwen dat de Accountantskamer ons volledig in het gelijk stelt.”

De gerenommeerde advocaat van de Zuidas ziet gelukkig volop aanknopingspunten om de klachten glansrijk van tafel te vegen. Zijn jonge medewerkers hebben al een week lang tot diep in de nacht doorgewerkt om zich het vak eigen te maken waarvan ze tot die tijd nog nooit hadden gehoord. Ook van de input van de legal counsel is met de ‘copy paste’-methode dankbaar gebruik gemaakt.
De bestuursvoorzitter schrikt even van de gepeperde rekening maar de pleitnotitie van zestig pagina’s oogt indrukwekkend. En die spitsvondigheid om te wijzen op verjaringstermijnen en een verkeerd gespeld adres! Die man is goud waard!
Ook de legal counsel vindt het een uitstekende strategie, al is dat vooral omdat hij gevleid is dat de gerenommeerde advocaat zoveel van zijn inbreng heeft overgenomen. De gerenommeerde advocaat zegt steevast tegen hem: “Amice, je hebt je roeping gemist”. Een groter teken van waardering is nauwelijks denkbaar.

Iemand van Risk & Compliance sputtert nog wat tegen. “Als we blijven zeggen dat alles in orde was en de Accountantskamer oordeelt dat er niets van deugde, kan dat ook vragen oproepen naar onze interne kwaliteitsbeheersing.” De advocaat zucht. “Ik ben hier om een zaak te winnen en dat doe ik niet door dat soort details mee te nemen.”

De zitting bij de Accountantskamer laat een tijd op zich wachten maar valt niet mee. De tegenpartij noemt feilloos alle kritiekpunten op die ook al uit de interne rapportage naar voren waren gekomen. De medewerkers van Risk & Compliance zitten er met een dubbel gevoel in: trots dat zij al veel eerder deze kanjers van fouten hadden blootgelegd, maar ook bevreesd over de zwakheid van de tegenargumenten. Een partner die hiermee als verontschuldiging was gekomen, hadden ze zelf met hoongelach de kamer uitgestuurd.

De Accountantskamer oordeelt genadeloos. Een eerstejaars accountancy die dit als huiswerk had ingeleverd, zou niet alleen een dikke onvoldoende krijgen maar ook het dringende advies om een ander beroep te kiezen. Eigenlijk, zo concludeert de Kamer, heeft de accountant niets meer gedaan dan zijn handtekening zetten bij het kruisje van de goedkeurende verklaring die het bedrijf al had klaar liggen.

De onlangs aangetreden nieuwe bestuursvoorzitter reageert furieus. “Waarom moet ik toch altijd de puinhopen uit het verleden opruimen omdat mijn voorgangers te laf waren om zelf orde op zaken te stellen?”
De overgebleven partners in de raad van bestuur proberen bedeesd nog duidelijk te maken dat het toen andere tijden waren en je binnen een maatschap nu eenmaal niet opereert zoals bij een gewoon bedrijf. “Je blijft toch familie van elkaar.”
Ook de advocaat houdt de moed er in en wijst erop dat van de 25 aantijgingen er één niet is toegewezen. “Volgens mij biedt dat een goed aanknopingspunt om in hoger beroep te gaan.”

De bestuursvoorzitter bonkt met zijn hoofd tegen het raam.
“1. We moeten duidelijk maken dat deze partner volstrekt geïsoleerd opereerde. Doe off the record ook maar iets met problemen thuis of zo. 2. We moeten benadrukken dat dit anno nu niet zou kunnen gebeuren en dit soort incidenten tot een ver verleden behoren. En 3. Iets van sorry, kijk maar even wat ze bij Volkswagen hebben gezegd.”

De bestuursvoorzitter staat bekend als daadkrachtig en is daarom gewend om puntige instructies te geven.
“Dat wordt misschien toch een lastig verhaal”, werpt de woordvoerder tegen. ”De partner is pas vorig jaar vertrokken, wij hebben zijn verdediging gedaan, de advocaat betaald en steeds gesteld dat er niets aan de hand was.”
“Kop houden, ik verwacht binnen een uur een persbericht. En nu wegwezen!”, briest de bestuursvoorzitter. De woordvoerder sluit zachtjes de deur.

De bestuursvoorzitter pakt de telefoon en krijgt meteen zijn secretaresse aan de lijn. “Kan je het telefoonnummer van Peter Wakkie voor mij opzoeken? Nee, ik bel hem straks even privé op mijn mobiel.”