Arrogant advies van Wakkie
Lees ik dit goed? Dat was de vraag die ik mij stelde toen ik zaterdag 19 december 2015 het artikel 'Fraude ontdekt? Zeg niks en zorg voor cash' van Peter Wakkie las in NRC Handelsblad.
Wakkie komt in dit artikel met vijf aanbevelingen: 1) zeg niets, 2) neem de tijd, 3) beken geen schuld, 4) houd je advocaten eronder en 5) zorg voor genoeg cash. Jurist Wakkie heeft verschillende ondernemingen geadviseerd waar zich grote fraudes of andere economische misstanden hebben voorgedaan en volgens de NRC kan hij het dus weten. Het artikel analyserend is dat voor mij nog maar de vraag.
Zeg niets. Het eerste advies dat Wakkie geeft duidt op een doofpotbenadering. Probeer de fraude onder de pet te houden. Alsof je kritische onderzoeksjournalisten, aandeelhouders, bankiers en een handjevol goede accountants om de tuin zou kunnen leiden. Als je al iets zou moeten zeggen, doe het dan met ‘nietszeggende verklaringen’, aldus Wakkie.
In een tijd waarin soft controls en gedrag van professionals steeds meer centraal staan in de governance van ondernemingen is een dergelijk advies een uiting uit de vorige eeuw en getuigt dit van arrogantie naar de buitenwereld. Transparantie naar de aandeelhouders, financiers en het brede publiek is wat de huidige generatie boardroomadviseurs aanbevelen, met als doel zo snel mogelijk het vertrouwen in de onderneming(sleiding) terug te winnen.
Fraudeonderzoeken nemen inderdaad soms veel tijd in beslag. De reden daarvoor is dat sprake moet zijn van een deugdelijke onderbouwing van bewijs. Er is geen enkele aanleiding te stellen dat ‘…justitie niet onder de indruk is…’ wanneer de onderneming de fraude snel wil oplossen. Veel fraudezaken leiden overigens niet tot een strafrechtelijke afhandeling, maar worden uiteindelijk geschikt of leiden tot arbeids- of bestuursrechtelijke afdoening. De rol van justitie in fraudezaken is heel beperkt, zelfs bij grote spraakmakende zaken. De zaak SBM Offshore versus de Braziliaanse autoriteiten is een uitzondering.
Beken geen schuld. Dit is een typisch strafrechtelijke benadering. In strafrecht zal het OM wettig en overtuigd moeten bewijzen dat sprake is van een strafbaar feit en hoeft de verdachte niet mee te werken aan zijn eigen veroordeling. Maar zoals al is gesteld: het strafrecht speelt een ondergeschikte rol. Het gaat primair om het herstel van vertrouwen van cliënten, financiers en aandeelhouders. De stelling ‘business as usual’ werkt alleen wanneer de onderneming een ‘license-to-operate’ heeft en die is op marktvertrouwen gebaseerd. De afwikkeling van fraude is vervolgens in de meeste gevallen een financiële schikking of schadeloosstelling.
Houd je advocaten eronder. Wellicht de enige stelling die – althans ten dele – hout snijdt. Er is een zeker risico dat advocaten het onderzoek te ver doordrijven en alle potentiële ‘loopholes’ willen dichten. Het is evenwel ook zo dat niet alleen advocaten een rol spelen bij onderzoeken naar fraude, maar dat ook accountants daarin participeren, zij het dat een fraudeonderzoek primair een juridisch gedreven onderzoek is naar het vinden van de waarheid ter voorbereiding van een eventuele juridische procedure. Alleen, die juridische procedure volgt in de meeste gevallen niet, omdat wordt geschikt.
Tenslotte, zorg voor genoeg cash. Deze ‘aanbeveling’ is theoretisch en in de praktijk in verreweg de meeste gevallen onhaalbaar. Natuurlijk kan een rijke onderneming als Volkswagen een lening van 20 miljard Euro opnemen omdat er sprake was van ruim voldoende leencapaciteit, althans vlak voordat de sjoemelsoftware-affaire aan het licht kwam. Maar bij verreweg de meeste ondernemingen is er niet of nauwelijks leencapaciteit. In de meeste gevallen is dit een theoretisch en onpraktisch advies.
Het artikel in NRC Handelsblad getuigt van een zeer eenzijdige en vooral bijzonder arrogante blik op de huidige corporate governance. De huidige generatie bestuurders en adviseurs doet er goed aan de uitgangspunten van soft controls zwaarder te laten wegen dan dit advies van een de vorige-generatie-adviseurs.
Gerelateerd
Dienst gevangenissen doet aangifte van diefstal van 120.000 euro
De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) heeft aangifte gedaan van "het wederrechtelijk onttrekken" van middelen bij het gevangeniswezen. Het gaat om een bedrag van...
Haagse ambtenaar verdacht van achteroverdrukken duizenden euro's
Een medewerker van de gemeente Den Haag heeft mogelijk duizenden euro's verduisterd. Het geld kwam van budgetrekeningen van mensen in de schuldhulpverlening. Vaak...
Vrijspraak voor voormalige bestuurders bank Monte dei Paschi
Twee voormalige topbestuurders van de Italiaanse bank Monte dei Paschi di Siena zijn door de hoogste rechtbank definitief vrijgesproken van fraude.
Banken willen inzage in telefoongegevens tijdens overboekingen
Banken willen bij telecomaanbieders kunnen checken of iemand telefonisch in gesprek is tijdens het overboeken van geld. Dat moeten klanten beter beschermen tegen...
OM eist celstraffen voor btw-fraude met valse facturenfabriek
Het Openbaar Ministerie (OM) eist voor de rechtbank Amsterdam gevangenisstraffen tegen een 68-jarige man en een 72-jarige vrouw. De man wordt verdacht van het opmaken...