Opinie 12 november 2015

Micro-ondernemingen en 4410: soms wel, soms niet

Sinds begin deze maand kennen we in Nederland de micro-entiteiten. Ondernemingen die, als ze aan de voorwaarden voldoen, kunnen volstaan met beduidend minder regels voor verslaggeving dan tot nu toe gebruikelijk is voor kleine rechtspersonen. Onder meer ingesteld door de wens van de politiek om te komen tot lastenverlichting voor deze ondernemers.

Micro-entiteiten vormen een belangrijk deel van het mkb-segment. Maar liefst 650.000 rechtspersonen vallen hieronder. Natuurlijk zijn dit niet allemaal ondernemingen, maar wordt een deel gevormd door bijvoorbeeld pensioen-bv's.  Maar een belangrijk deel van de werkzaamheden van de mkb-accountant zal worden beïnvloed door deze nieuwe rechtsvorm. Hoe daarmee om te gaan?

De NBA heeft het consultatiedocument 'NBA-visie op betrokkenheid accountant bij jaarrekening micro-entiteiten' opgesteld. Hierin wordt voorgesteld Standaard 4410 te hanteren bij het maken van een jaarrekening van micro-entiteiten.

De Commissie MKB van de NBA heeft de komst van de micro-entiteiten besproken aan de hand van twee vragen.
Eén, is Standaard 4410 nodig om de kwaliteit van het werk van de accountant voor micro-entiteiten de waarborgen? En twee, negeren we hiermee de wens tot lastenverlichting van de politiek en de ondernemer niet?

De vraag die moet worden beantwoord is dus hoe we aan de wens tot lastenverlichting tegemoet kunnen komen zonder in te boeten op onze kwaliteit.

De Commissie MKB constateert dat de voorschriften voor de jaarrekening van micro-ondernemingen zodanig beperkt zijn, dat alleen een balans op hoofdposten en een beperkte winst- en verliesrekening moet worden opgesteld. Daarnaast kan een enkele voetnoot vereist zijn, bijvoorbeeld bij toepassing van fiscale grondslagen. Verder toelichtingen en vermelding van grondslagen zijn niet vereist.

De Commissie MKB vindt dan ook dat Standaard 4410 te zwaar is voor het bedienen van een micro-onderneming. Standaard 4410 geeft immers aan dat de meerwaarde van de accountant bij een samenstellingsopdracht ligt in deskundigheid van de accountant van administratieve verwerking en financiële verslaggeving. Aangezien de financiële verslaggeving van een micro-onderneming zeer beperkt is en in de meeste gevallen de administratieve verwerkingsprocessen basaal zijn, is Standaard 4410 niet passend.

Daarnaast leidt de toepassing van Standaard 4410 niet tot de beoogde lastenverlichting bij micro-ondernemingen.  En lastenverlichting is ook wat ondernemers willen. Typerend zijn wat mij betreft de reacties tijdens de Spitsuursessies die de NBA dit najaar heeft georganiseerd over onder andere de micro-entiteiten. Twee accountants in business die werkzaam zijn voor (verschillende) brancheorganisaties reageerden, onafhankelijk van elkaar en tijdens verschillende bijeenkomsten, exact hetzelfde: "Met toepassing van 4410 zijn onze leden niet blij. Komt er lastenverlichting dan moet de NBA niet komen met regelgeving die deze weer ongedaan maakt." 
Een belangrijk signaal, lijkt me.

Wat is dan de oplossing? De accountant moet dit onderwerp bespreken in de gesprekken met zijn klant. In dat gesprek moet de vraag worden beantwoord welke informatiebehoefte de klant heeft. En welke informatiebehoefte de gebruikers van de jaarrekening hebben.

Als bijvoorbeeld de bank meer informatie wil dan is voorgeschreven op basis van de jaarrekening van een micro entiteit, betekent dit een uitgebreidere jaarrekening. En dan vallen deze werkzaamheden vanzelfsprekend onder Standaard 4410 met de daarbij behorende samenstellingsverklaring.

Maar als de ondernemer de enige gebruiker van de jaarrekening is en hij vindt dat hij kan volstaan met de 'summiere' jaarrekening, dan kan worden gekozen voor de regelgeving van de micro-entiteiten. Waarbij de ondernemer nog steeds mag rekenen op de kwaliteit van de werkzaamheden van zijn accountant. Die zijn immers geborgd in de VGBA: deskundigheid, professionaliteit en integriteit. Dat is de basis van onze kwaliteit.

Zo voorkomen we dat de rekening komt te liggen op het bordje van de ondernemer. De klant kan immers blijven rekenen op de kwaliteit van de jaarrekening. Terwijl de accountant de mogelijkheid houdt om ook bij micro-entiteiten concurrerend te zijn.

Dat is vooral van belang voor het kleinere accountantskantoor dat werkzaam is in het mkb-segment. Dat kantoor kan zijn positie behouden. Niet alleen ten opzichte van administratiekantoren, maar ook ten opzichte van de grotere accountantskantoren. Het kleinere accountantskantoor heeft immers niet de mogelijkheid om deze werkzaamheden onder te brengen bij een fiscale  afdeling of een second label.

Tenslotte nog dit. Of u het nu met de opvatting van de Commissie MKB eens bent of niet: maak gebruik van de consultatie. U heeft daarmee de kans om de regelgeving mede te bepalen. Zo komen we tot regelgeving die Wordt gedragen door de leden.