Opinie 14 oktober 2015

Belastingtrucs en accountants

Bij het tumult rond de accountantswissel van Deloitte kwam De Telegraaf nog met een ander vervelend bericht. Belastingadviseurs van Deloitte en EY zouden met de fiscus in de clinch liggen vanwege een 'omzeilregeling', zoals de krant het jolig omschreef.

Vermogende particulieren werd aangeraden om een zeiljacht via een bv in een exotisch oord aan te schaffen om het daarna als huurder in gebruik te nemen. Zodat je zonder btw te hoeven afrekenen het hele jaar door van je belastingluwe bootje kon genieten.

Onder belastingadviseurs stond deze fiscale sluiproute bekend als 'cross border lease' en dat klinkt al een stuk beter dan belastingontduiking. Het viel ook keurig binnen de regels, benadrukte een woordvoerder van Deloitte, al zijn die inmiddels aangepast.

Dat klonk toch meer als een dreinend kindje dat zijn favoriete speeltje kwijt was dan als een berouwvolle belastingadviseur die bij nader inzien ook wel begreep dat het wat raar is om zo ‘tax free’ te shoppen. De Belastingdienst kon sowieso niet lachen om de spitsvondigheid van de fiscalisten van Deloitte en EY en dreigt de misgelopen btw nu op hen te verhalen, zo meldde De Telegraaf.

Het zeilbootdispuut bevestigt een beeld van belastingadviseurs waarvoor zij zich ook helemaal niet schamen. Zij zien zichzelf als fiscale advocaten die - binnen de grenzen van de wet - slechts het belang van hun cliënt voor ogen hebben. Als de wetgever zo dom is om her en der wat mazen toe te laten, dan zouden fiscalisten geen knip voor de neus waard zijn om daar niet gebruik van te maken.

Dat accountantscollega's 's nachts wakker liggen over hun rol als vertrouwenspersoon van het maatschappelijk verkeer, lijkt belastingadviseurs nauwelijks te kunnen boeien. "Ingrijpende hervormingen om het publieke belang beter te kunnen borgen? Ga je gang, maar val ons er niet mee lastig."

Het is illustratief dat het gedoe rond de omzeilregeling niet in het Transparantieverslag van Deloitte te vinden is. Dat verslag gaat immers alleen over de accountantstak en niet over netelige kwesties die elders in de holding spelen. Ook op deze site vroeg iemand zich af waarom er een bericht aan gewijd moest worden, aangezien dit akkefietje toch helemaal niets met accountants te maken heeft.

Dat belastingadviseurs een eigen en andere 'rompstand' hebben, is eveneens te merken in gesprekken over het convenant horizontaal toezicht met de Belastingdienst. In dat convenant wordt uitgegaan van een relatie waarin "vertrouwen, begrip en transparantie" centraal staan. Zo vindt onder meer vooroverleg plaats rond bijzondere zaken, zodat de aangifte geen verrassingen bevat. Daarmee wordt de rechtszekerheid voor ondernemers vergroot, onnodige administratieve lastendruk vermeden en hoeft ook de Belastingdienst zelf minder te doen om aangiftes uit te pluizen op slimme trucjes (zoals een zeilboot huren van je eigen Caribische bv).

Het valt ons op dat het vaak belastingadviseurs zijn die moeite hebben om, in hun ogen, zo een 'verlengstuk van de fiscus' te worden. En dat is vanuit hun historische beroepsprofiel ook volkomen voorstelbaar. Voor (mkb-)accountants daarentegen is het convenant bij uitstek een bewijs dat zij óók in het publieke belang handelen door zekerheid te verschaffen waar stakeholders zoals de Belastingdienst vertrouwen in stellen.

Bij het gesprek over gedrag en cultuur dat we binnen de sector voeren, moeten we daarom ook fiscalisten en andere adviseurs met wie wij samenwerken aan tafel vragen. Wanneer zij geen boodschap hebben aan ons publieke belang is dat hun goed recht. Maar de ambitie van accountants om weer als vertrouwenspersoon van het maatschappelijk verkeer gezien te worden, loopt spaak door berichten in de media waaruit het tegendeel naar voren komt. Dat je van collega’s in eigen huis nu eenmaal niet kunt verwachten dat zij dezelfde mores hanteren, zal niemand accepteren.