Opinie 16 januari 2015

Toetsingen 2015

Begin november 2014 viel bij alle kantoren met een Wta-vergunning een brief op de mat van de voorzitter van de NBA: er komt in 2015 een toetsing voor alle kantoren aan, behalve voor de kantoren die in 2013 of 2014 al zijn getoetst.

De toetsingen worden uitgevoerd hetzij door de NBA, hetzij door SRA, beide op grond van afspraken met de AFM. Het wordt dit keer menens: kantoren die niet voldoen komen terecht in een nader te bepalen handhavingstraject dat in maximaal 4 jaar (te rekenen vanaf 2014) moet leiden tot substantiële kwaliteitsverbetering (lees: opschoning van het bestand aan vergunninghouders).

Dit alles tegen de achtergrond van de negatieve uitkomsten van AFM-themaonderzoeken onder niet-oob-accountantsorganisaties in juli (NBA-kantoren) en november (SRA-kantoren) 2013. De AFM kwam in deze onderzoeken met een indeling van de kantoren in 4 categorieën, van "geen ernstige tekortkomingen" tot "niet of nauwelijks sprake van controlewerkzaamheden"; daarbij bleek ongeveer de helft van de kantoren in de zwaar onvoldoende categorieën 3 en 4 te zitten.

Onder substantiële kwaliteitsverbetering kunnen wij kort en goed verstaan dat deze categorieën aan het eind van dit traject leeg moeten zijn. Gezien de belangen mogen wij er vanuit gaan dat het hard tegen hard zal gaan.

Daarmee is het tijdperk van coachend toetsen, oftewel toetsen gericht op opvoeden, voorbij. Kantoren dienen goede nota te nemen van deze verandering en zich er op voor te bereiden. Mijns inziens zouden kantoren zich weerbaar moeten opstellen, veel meer dan zij dat tot nu toe hebben gedaan. Oordelen van de toetsers dienen niet meer slaafs te worden aanvaard, maar te worden gewogen en zo nodig bestreden, waar nodig met juridische middelen.

Het is in de eerste plaats van belang voor het kantoor zelf, om zich niet als een lam naar de slachtbank te laten leiden, want een deel van de broodwinning staat op het spel. En in de tweede plaats wordt het de hoogste tijd dat de (interpretatie van de) norm die de AFM heeft neergelegd voor de kwaliteit van de wettelijke controle, door de rechter wordt getoetst.

Een dergelijke belligerente houding verdraagt zich natuurlijk niet met coaching, en de integratie van het proces van dossiermentoring in dit toetsingstraject, zoals SRA doet, is daarom een slecht idee. Immers, de uitkomst van het mentoringtraject bij SRA is een indeling van het dossier in 1 van de 4 categorieën die de AFM heeft gedefinieerd.

Als in dit stadium indeling zou plaatsvinden in categorie 3 of 4, en deze indeling zou onterecht zijn, dan dient het kantoor zich daar niet voetstoots bij neer te leggen. Want dan is de toon gezet voor het latere toetsingstraject, immers die indeling komt in het reviewdossier van het kantoor terecht. Dat kan zich tegen het kantoor keren, en het is daarom van belang dat reeds in dit stadium het kantoor zich verzet tegen een dergelijke indeling.

Zie het als staan voor de kwaliteit van je eigen werk. Het is dus meer dan een nuttige oefening voor de formele toetsing; het is het voorportaal van een traject dat je uiteindelijk je vergunning kan kosten.