NBA 28 januari 2015

Geheimhoudingsplicht is al beperkt

De uitspraak van de Accountantskamer en de reacties daarop, ook in het FD van vandaag, laten zien dat het fundamentele beginsel van vertrouwelijkheid (geheimhouding) uit de VGBA nadere toelichting behoeft.

Daarbij is het van belang een gedegen afweging te maken tussen de fundamentele beginselen integriteit en vertrouwelijkheid. In het kader van integriteit gaat artikel 9 van de VGBA over de situatie dat de accountant betrokken is bij of in verband gebracht wordt met informatie die materieel onjuist, onvolledig of misleidend is.

De accountant heeft drie acties die hij kan ondernemen. De eerste is, vrij vertaald, dat hij zorgt dat de informatie wordt aangepast, de tweede dat hij in een verklaring melding maakt van die omissie. De derde vraagt de accountant zich te distantiëren van de informatie, als de eerste twee niet mogelijk zijn. De toelichting bij de VGBA (Verordening Gedrags- en Beroepsregels Accountants) geeft voorbeelden hoe hij dit kan doen. Bijvoorbeeld door specifieke gebruikers persoonlijk te informeren, of in een ander geval door een advertentie te plaatsen.

Kortom: als een accountant anno 2015 van een materiële belastingfraude op de hoogte wordt gebracht waar hij bij betrokken is doordat hij de aangifte heeft verzorgt, dan moet hij - als de cliënt dit niet meldt - dit zelf melden bij de Belastingdienst.

Een dergelijke melding zal vrijwel altijd betekenen dat de accountant vertrouwelijk verkregen informatie bekend zal maken. Dat is potentieel strijdig met het fundamenteel beginsel van vertrouwelijkheid. Om dat te voorkomen heeft de NBA in haar regelgeving (artikel 16) staan dat de vertrouwelijkheid wordt opgeheven als de accountant op grond van de wet of zijn beroepsregels tot het verstrekken van gegevens verplicht is.

De VGBA, maar ook de NV COS waar in dit kader naar wordt verwezen in de toelichting op de VGBA, zijn bij of krachtens de Wet op het accountantsberoep opgesteld.  De accountant handelt dus niet in strijd met de vertrouwelijkheid als hij de Belastingdienst informeert op grond van artikel 9 van de VGBA.

Waarom wordt er in de toelichting op de beroepsregels dan toch geadviseerd dat het soms verstandig is om met een jurist te overleggen alvorens actie te ondernemen? De Accountantskamer wijst hier in haar vonnis ook op. Dat is omdat de genomen actie wel proportioneel moet zijn. In het geval van belastingfraude in een belastingaangifte is het niet nodig om een advertentie in de krant te zetten om dit wereldkundig te maken. Het is dan voldoende om de Belastingdienst en eventuele bij wet genoemde partijen te informeren. Een advertentie kan in een dergelijk geval wel degelijk leiden tot het schenden van de geheimhoudingsplicht.

In algemene zin kun je dus stellen dat de geheimhoudingsplicht in ieder geval beperkt wordt door de andere fundamentele beginselen in de VGBA: beginselen die de accountant toepast om te handelen in het algemeen belang (VGBA Artikel 2).

Zie ook
» Marcel Pheijffer - Tuchtuitspraak van groot belang
» FD: 'Terechte inperking accountantsgeheim'