Innovatie: tijd voor een schadefonds
Never waste a good crisis. Dat geldt ook voor de accountancy. Het huidige debat zou moeten leiden tot een sense of urgency dat het assurance-product zelf verbetering behoeft en we onszelf doelen gaan stellen.
De mogelijke doelen noemde ik in mijn vorige bijdrage. In 2020:
- is er een 25 procent relevantere jaarrekening: korter, bondiger, inzichtelijker, flexibeler;
- is er een 75 procent kleinere verwachtingskloof: gebruikers kunnen meebeslissen (democratisering van de controle);
- bieden accountants 20 procent meer concrete zekerheid: ze staan vierkant achter hun product.
Met minder mag de politiek geen genoegen nemen. Cursussen over cultuur, professionele scepsis en ethiek, verlaging van beloningen, nóg meer verantwoordelijkheden schuiven naar de raden van commissarissen/toezicht hebben de afgelopen jaren ook niet overtuigd en zullen niet afdoende blijken om de bovengenoemde doelen te behalen.
Ethiek blijkt mijns inziens vooral uit een product zelf en uit de after sales: het geeft weer waar een bedrijf voor wil gaan. De ethiek van de verzekeraars - met hun prachtige mvo-verslagen - was het afgelopen decennium twijfelachtig, met alle woekerpolissen en leaseaandelen. Zo is het ook met het accountantsproduct: wat is het ethische niveau van de huidige accountantscontrole eigenlijk? Heeft het beroep werkelijk actief moeite genomen de positie van de jaarrekeninggebruiker te verbeteren?
Stilstand lijkt me geen houdbare optie. Daarom stel ik het volgende voor om de drempel van productinnovatie in de accountancy te verlagen:
Ten eerste meer wetenschappelijk bewustzijn binnen kantoren. Kantoren moeten er naar streven dat er veel meer accountants gaan promoveren. Dit om innovatie in het kantoor-dna te krijgen, net zoals innovatie een vast onderdeel is van medische en technische beroepen. Een Accountancylab kan hierbij heel bruikbaar zijn, maar eigenlijk zouden alle accountantskantoren een afdeling onderzoek en ontwikkeling moeten hebben.
Ten tweede moet er een schadefonds worden ingesteld waaruit in geval van problemen schades kunnen worden vergoed. Dit schadefonds beoogt:
- De relevantie van de accountantsfunctie concreet te ondersteunen en de huidige praktijk van lange en dure juridische procedures te vervangen door de mogelijkheid laagdrempelig schades vergoed te kunnen krijgen. Vergelijk het depositogarantiestelsel bij banken. Essentieel zijn duidelijke regels vooraf en tijdige uitkering. De accountant zal bij iedere verklaring een duidelijke gebruikshandleiding moeten verschaffen, zodat ook niet-financieel geschoolde gebruikers de garantie goed kunnen begrijpen. Een geschillencommissie zal besluiten over de claims.
- Biedt de accountant de mogelijkheid te innoveren met nieuwe assurance-producten, zoals het bieden van garanties, zonder (te) grote financiële risico's te lopen. Innovaties komen nooit zonder problemen, daarom is een goed vangnet noodzakelijk;
- De objectiviteit van de accountant te verhogen. Het schadefonds biedt financiële rugdekking, zodat accountants voldoende hoge garanties durven te bieden ten behoeve van de gebruiker en zich niet te conservatief opstellen.
De accountantskantoren financieren het schadefonds. Die financiering kan plaatsvinden op basis van de lopende, afgegeven garanties. De AFM kan toezicht houden op de financiële gezondheid van het fonds.
Uiteraard voldoet de huidige vage 'getrouw beeld'-verklaring niet; alleen nieuwe en verbeterde assurance-producten komen er voor in aanmerking. Om de kwaliteit te borgen dienen deze nieuwe assurance producten te worden goedgekeurd door bijvoorbeeld de AFM of NBA.
Innovatie zal veel inspanning vergen, veel geld kosten en ook diverse mislukkingen opleveren. Maar ik ben er van overtuigd dat het voor het accountantsberoep uiteindelijk de uitweg biedt uit de huidige impasse!
Gerelateerd
Promovendus Tjibbe Bosman: 'Clawback maakt accountants rijker en risicomijdender'
Tekeningsbevoegde partners die aan een clawbackregeling zijn onderworpen, voeren minder jaarrekeningcontroles uit en zijn voorzichtiger met het afgeven van een goedkeurende...
FAR-conferentie over cultuur drukker bezocht dan ooit
Ruim honderdzestig internationale wetenschappers en praktijkmensen bezochten op 24 en 25 juni de jaarlijkse conferentie van de Foundation for Auditing Research (FAR),...
'De goede accountant leert boven de partijen te staan'
Impact maken: hoe doe je dat als accountant? Volgens auteur Sikko Onnes, voormalig partner van executive-searchfirma Egon Zehnder, vergt dat de juiste gedragsvaardigheden....
In het publiek belang, tien jaar later
Waar staat het accountantsberoep, tien jaar na de publicatie van In het publiek belang, het rapport met de fameuze 53 hervormingsmaatregelen ter verbetering van...
Kernteam aan de slag met herijking beroepsprofiel
Na het eerdere rapport 'Stip aan de horizon' van NBA en CEA verscheen vorig najaar het rapport 'Tijd voor heldere keuzes' van de Expertgroep Educatie, als onderdeel...