Maak accountant weer relevant door focus op doelgroepen en afgeven garanties
De kloof tussen wat belanghebbende denkt dat accountant doet en diens feitelijke rol moet gedicht.
Het accountantsberoep zoekt naarstig naar uitwegen uit de impasse waarin het verkeert.
Echter, de door de politiek en accountants genomen maatregelen zullen niet afdoende blijken, want de kern van het probleem - de vaagheid van wat een controle eigenlijk oplevert en voor wie - wordt er niet door aangepakt.
Hoe groot dit probleem is, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek: er bestaat al tientallen jaren een onverminderd grote verwachtingskloof tussen wat belanghebbenden denken dat accountants doen en wat de controle feitelijk behelst.
Veelal wordt gedacht dat de accountant fraude opspoort en ervoor zorgt dat de jaarrekening geen fouten bevat. Accountants zullen echter het eerste ontkennen en het tweede nuanceren onder het mom van de door henzelf bedachte foutentolerantie, 'materialiteit' genoemd.
Dit roept de vraag op voor wie de accountant zich eigenlijk inzet.
In het begin van de twintigste eeuw was de inzet van accountants voor belanghebbenden duidelijker dan nu. Zo bedachten accountants toen verslaggevingsoplossingen die de bescherming van crediteuren verhoogde. Nu echter, moeten accountants voldoen aan de verslaggevingseisen zoals vastgelegd in dikke internationaal geldende handboeken.
De effectiviteit van deze handboeken is niet onomstreden. Zo is door de invoering van actuele waardebepalingen in jaarrekeningen het belang van schattingen sterk toegenomen. Schattingen zijn echter niet of maar ten dele controleerbaar en daarom moet erg gesteund worden op de inschattingen van het management.
Mijns inziens is dat geen controle meer, maar hopen dat het management gelijk heeft (en eerlijk is). Toch kan actuele waardebepaling relevant zijn voor bepaalde gebruikersgroepen, maar voor andere jaarrekeninggebruikers juist niet. Er zijn namelijk meerdere groepen jaarrekeninggebruikers, met elk hun eigen belangen en financiële onzekerheden.
En juist het verminderen van deze onzekerheid is de oorsprong van het accountantsberoep en daarmee de sleutel voor de weg uit de huidige impasse.
De focus van de accountant moet daarom liggen op de behoeften van elk van de verschillende gebruikersgroepen: maak een einde aan de 'one size fits all'- benadering. Accountants kunnen dit bereiken door te innoveren en glashelder te maken voor wie zij opkomen en wat de controle deze groep oplevert. Door bijvoorbeeld gebruik te maken van zogeheten 'standard business reporting' kunnen naast de jaarrekening meerdere alternatieve financiële rapportages worden verstrekt, waarmee tegemoet wordt gekomen aan de behoeften van de specifieke gebruikersgroepen. Zo kunnen accountants technieken ontwikkelen om de positie van crediteuren en banken beter te beschermen en hierbij garanties afgeven inzake terugbetalingsmogelijkheden.
Tegelijkertijd kunnen accountants technologie ontwikkelen voor het opsporen van (management)fraude en daarover zekerheid verschaffen, want juist fraude heeft in de afgelopen jaren een grote impact gehad op de financiële markten en de samenleving als geheel.
Om de garanties en verschafte zekerheiden concreet te maken, dienen accountants een schadefonds op te richten dat schade als gevolg van calamiteiten dekt. Deze aanpak helpt accountants om uit de schaduw van het management te durven stappen en zich weer te onderscheiden ten bate van de gebruikers van de jaarrekening die zij controleren.
Genoemde innovaties en het calamiteitenfonds kosten ongetwijfeld veel geld en tijd, maar zijn essentieel om de accountant weer relevant te maken en het beroep een nieuw elan te geven.
Deze bijdrage is ook verschenen in het Financieele Dagblad van 2 juli 2014.
Gerelateerd
![](/siteassets/accountant.nl/afbeeldingen-440x300/personen/tjibbebosman_440x300.jpg)
Promovendus Tjibbe Bosman: 'Clawback maakt accountants rijker en risicomijdender'
Tekeningsbevoegde partners die aan een clawbackregeling zijn onderworpen, voeren minder jaarrekeningcontroles uit en zijn voorzichtiger met het afgeven van een goedkeurende...
![](/siteassets/accountant.nl/afbeeldingen-440x300/far-conferentie_24juni2024_440x300.jpg)
FAR-conferentie over cultuur drukker bezocht dan ooit
Ruim honderdzestig internationale wetenschappers en praktijkmensen bezochten op 24 en 25 juni de jaarlijkse conferentie van de Foundation for Auditing Research (FAR),...
![](/siteassets/accountant.nl/afbeeldingen-440x300/personen/sikkoonnes_440x300.jpg)
'De goede accountant leert boven de partijen te staan'
Impact maken: hoe doe je dat als accountant? Volgens auteur Sikko Onnes, voormalig partner van executive-searchfirma Egon Zehnder, vergt dat de juiste gedragsvaardigheden....
In het publiek belang, tien jaar later
Waar staat het accountantsberoep, tien jaar na de publicatie van In het publiek belang, het rapport met de fameuze 53 hervormingsmaatregelen ter verbetering van...
![](/siteassets/accountant.nl/afbeeldingen-440x300/personen/petereimers_220_440x300.jpg)
Kernteam aan de slag met herijking beroepsprofiel
Na het eerdere rapport 'Stip aan de horizon' van NBA en CEA verscheen vorig najaar het rapport 'Tijd voor heldere keuzes' van de Expertgroep Educatie, als onderdeel...