Het accountantsberoep moet in september met voorstellen komen om het eigen functioneren te verbeteren. Ik heb het graag mis, maar ik voorspel nu al wat de teneur van de reacties zal zijn: 'too little, too late'.
Misschien komt de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) met een halfbakken voorstel, maar ik denk eerder dat de accountants verzeild zijn geraakt in een debat dat ze niet meer kunnen winnen. Dat is natuurlijk jammer voor de accountants. Het is ook jammer voor lezers van het FD die artikelen over accountants langzamerhand mogelijk beu zijn. Maar het is vooral jammer voor de maatschappij, want het is de maatschappij die een probleem heeft. Accountants kunnen dat probleem hanteerbaar maken, maar ze kunnen het niet wegnemen. In het huidige debat lijkt het echter of de accountants de kern van het probleem zijn, en dat kan alleen maar op teleurstelling uitlopen.
Het probleem is niet nieuw: onze complexe economie is niet vanzelf transparant. Er is voortdurend financiële informatie nodig om organisaties inzichtelijk te maken en te beheersen. Die financiële informatie is kwetsbaar: voor slordigheid, voor onkunde, voor misplaatst optimisme, voor belangenverstrengeling, voor fraude. We nemen maatregelen om die kwetsbaarheid te beperken, en accountantscontrole is er één van. Maar ook accountantscontrole is kwetsbaar: slordigheid, onkunde, misplaatst optimisme, belangenverstrengeling en fraude liggen ook hier op de loer.
Daarom verwacht ik dat, wat de NBA ook zal voorstellen, het makkelijk zal zijn om te wijzen op de blijvende kwetsbaarheid van de accountantscontrole. Het zal makkelijk zijn om te beweren dat die voorstellen geen einde zullen maken aan het veelgeciteerde rijtje van Ahold, Imtech, Vestia, SBM, enzovoorts. De conclusie ligt dan voor de hand dat 'het accountantsberoep er niet in slaagt zelf orde op zaken te stellen'. Vervolgens kan iedereen weer zijn of haar favoriete oplossingen aandragen: scheiding van controle en advies, salarisplafond, betere governance van kantoren, geen oligopolie van de big four, onafhankelijke hoogleraren, aanstelling door raad van commissarissen, onbeperkte aansprakelijkheid, accountantsverklaring met oordeel over de continuïteit, strenger toezicht, overheidsaccountants enzovoorts.
Het gaat mij er nu niet om of die oplossingen zinvol zijn. Ik veronderstel ook niet dat het Nederlandse accountantsberoep zich op wonderbaarlijke wijze heeft kunnen onttrekken aan de risico's van slordigheid, onkunde, en erger. Ik zou alleen graag een ander debat willen. Geen debat met de pretentie dat we een systeem kunnen ontwerpen dat boekhoudschandalen uitsluit. Maar een debat over hoeveel zekerheid accountants nu eigenlijk kunnen leveren, wie daarvoor wil betalen, en wat het mag kosten. Vanuit het besef dat we de accountants in oktober uit pure verontwaardiging wel kunnen afschaffen, maar dat we ze dan in november weer moeten uitvinden omdat het onderliggende probleem blijft bestaan. En met de realistische verwachting dat, welke vorm we dan ook kiezen, er in de toekomst nieuwe schandalen zullen opduiken.
Deze bijdrage is ook gepubliceerd in het Financieele Dagblad van 23 juli 2014.
Kees Camfferman is registeraccountant en hoogleraar Financial Accounting aan de Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde van de Vrije Universiteit Amsterdam.
Bij uw eerste reactie op deze site vragen wij om een bevestiging.
Er is een bevestigingsmail naar het door u opgegeven e-mailadres gestuurd.
Wim Nusselder
Beste Jan Weezenberg, Ik heb je per e-mail een overzicht gestuurd van mijn analyse tot nu toe met hyperlinks naar plekken op deze website waar e.e.a. gepubliceerd is. Voor de anderen: dat overzicht is ook te vinden onder “Naar een passend verdienmodel” dd. 2/7 in mijn reactie dd. 21/7. Ik houd mij aanbevolen voor verduidelijkingsvragen en specifieke twijfels bij het nuttig effect van mijn aanbevelingen (het best daar of per e-mail: wim.nusselderAT:antenna.nl). Ik ben hier tot nu toe inderdaad alleen expliciet ingegaan op de inhoudelijke reacties op het voorstel van Kees om de discussie te verbreden. De reacties waarnaar jij verwijst, waar ik tot nu toe niet op in ging, wijzen er -terecht- op dat goede analyses en goede aanbevelingen op zich onvoldoende zijn: alles is al eens gezegd, maar toch gebeurt er niets. Om dat te verklaren en op te lossen is niet alleen inhoudelijke analyse van de problematiek nodig en niet alleen aanbevelingen voor wat accountants en hun organisaties zouden moeten doen, maar ook een sociologische en in zekere zin politicologische analyse en zijn (niet zozeer aanbevelingen als wel) concrete initiatieven nodig om veranderingen te organiseren. Zo’n sociologische en politicologische analyse van het gebrek aan veranderingsgeneigdheid van accountants en accountantsorganisaties is lastig (verder) te concretiseren (dan dat er kennelijk mensen en organisaties zijn die belangen hebben bij de status quo) zonder man en paard te noemen. Tot dat laatste geef je een aanzet in de e-mail die je me stuurde. Het is denk ik niet handig om dat via een website als deze uit te werken. Zoals ik in en onder “Naar een passend verdienmodel” benadrukt heb: het lijkt me niet terecht om daarbij alleen naar werk- en stuurgroep van het project “Toekomst accountantsberoep” en/of naar het NBA-bestuur te kijken en af te wachten waarmee zij komen. Elke accountant en elke accountantsorganisatie kan het initiatief nemen om te experimenteren met een ander verdienmodel (of een andere manier van governance of aansturing van accountantscontroles, binnen de grotere accountantskantoren). Wie wil, maar steun nodig heeft van anderen, kan zich aansluiten bij de “initiatiefgroep passend verdienmodel”.
Vanus
Marcel, Dit zijn niet de berichten waar velen op zitten te wachten. Edoch als jij van mening bent dat het establishment daar ( waarschijnlijk ) niet op zit te wachten, dan is het jammer dat het zo voelt, maar wellicht meer onbegrijpelijk dat een hoogleraar, docerend in de betreffende discipline, blijkbaar vastloopt. Over wie zegt dit iets? Margriet, Anonieme input. Geniaal bedacht en bijtijds ingeschoten. Kan Marcel, anoniem, toch zijn ding doen. Mijn input. Volgorde a-selectief. Relevantie en aanvulling mogen anderen bepalen. A. Betrek het ministerie van economisch zaken in jullie traject. De voorstellen kunnen wellicht gevolgen hebben voor de Nederlandse economie en de internationale economie. B. Betrek het ministerie van juridische zaken in jullie traject. De voorstellen kunnen wellicht gevolgen hebben voor de Nederlandse wet- en regelgeving en het internationale recht. C. Betrek het ministerie van buitenlandse zaken in jullie traject. De voorstellen kunnen wellicht gevolgen hebben voor alle landen behalve Nederland of andere gebieden die vallen onder Nederlandse wet- en regelgeving. Een kleine kanttekening is dat vermelde departementen financieel worden onderhouden door de overheid en dat het mogelijk is dat vermelde departementen elkaar gaan steunen om te voorkomen dat het allemaal uitloopt of dat er onenigheid optreed. Om neutraal tegenwicht te realiseren zou het mogelijk zinrijk zijn om echte onafhankelijke partijen te betrekken in het traject. Partijen die dus volledig los staan van de overheid, niet schromen de barricade op te gaan en een lange adem hebben. Nationale en internationale partijen met een bewezen staat van dienst lijkt mij wenselijk.
Jan Weezenberg
Geplaatst door margriet - 4-8-2014 22:42:32 Geachte Mevr. Margriet, U schrijft: " Waarom geen breed uitgevoerde en anonieme enquête? " U geeft zakelijk de aanpak op duidelijke wijze aan. Ik heb de indruk dat onze bekende Werkgroep onder begeleiding van een eveneens enthousiaste Stuurgroep haar inventarisaties op de door U aangegeven wijze uitvoert.. Misschien doen ze uit Uw bijdrage nog wat extra inspiratie op. Over een maand zullen we het zien, inclusief voorstellen tot verbetering die door de opdrachtgevers worden herkend en erkend. Met vriendelijke groet, Jan Weezenberg
margriet
Als alles al is gezegd, lijkt het nu de tijd om tot stemmen over te gaan. Waarom geen breed uitgevoerde en anonieme enquête? De vragen zouden moeten dwingen tot heldere keuzes. Het zou tot extra inzicht leiden om een dergelijke enquête niet alleen door accountants, maar ook door het brede publiek cq maatschappelijk verkeer te laten invullen. Voorwaarde voor bruikbare resultaten is dat de enquête wordt opgesteld door enkele werkelijk kritische en onafhankelijke mensen. Er is nog een maand te gaan.
Jan Weezenberg
AT: Wim Nusselder - 4-8-2014 21:08:53 Geachte Heer Nusselder, U schrijft: "versterk jezelf als professie (door meer onderlinge discussie en samenwerking) en beschouw jezelf meer als dominee dan als koopman " U gaat met deze tekst voorbij aan de reacties van de Heren Pheijffer, Goossens, Wietsma, alsmede mijzelf, waaruit blijkt dat Uw aanbeveling dermate vaag is, dat hiervan geen belangrijke verbetering kan worden verwacht. Uiteraard ben ik benieuwd naar een analyse van Uw kant, waarbij wel rekening wordt gehouden met de gesignaleerde andere reacties. Met vriendelijke groet, Jan Weezenberg
Wim Nusselder
Beste Fouk, Ja, ‘hoeveel zekerheid kunnen accounants bieden’ kan inderdaad beter vervangen worden door ‘hoeveel zekerheid wenst het maatschappelijk verkeer’, ‘wat is daarvoor nodig’ en ‘hoe moeten accountants zich daarop aanpassen’. Ook omdat die vragen nauwer aansluiten bij de opdracht van de Tweede Kamer aan het accountantsberoep: “De Kamer, [...] overwegende dat betrouwbare, begrijpelijke en toereikende informatie over bedrijven en instellingen onmisbaar is voor een goed functionerende economie; constaterende dat de Autoriteit Financiële Markten en enkele affaires laten zien dat de kwaliteit van de controles door accountants verbeterd moet worden; constaterende dat er zowel in de governance, de aansturing als in het verdienmodel verbeteringen aan te brengen zijn in het borgen van kwaliteit en onafhankelijkheid; verzoekt de regering om, met de accountancysector in gesprek te gaan met als doel om deze tegelijk met de rapportage van de AFM in september met voorstellen te laten komen en de Tweede Kamer daarover te informeren”. Als we de Tweede Kamer even als minst slechte representant van ‘het maatschappelijk verkeer’ beschouwen, dan zijn je vragen daarmee al voor een belangrijk deel beantwoord: - De Kamer wenst rapportages van de AFM waaruit blijkt dat accountants beter controleren en minder ‘affaires’. - De Kamer acht daarvoor veranderingen nodig in governance, aansturing en verdienmodel en geeft en passant als tip om die veranderingen te zoeken in de richting van grotere onafhankelijkheid (van de gecontroleerden, neem ik aan). Slechts de vraag hoe het beroep zich daarop moet aanpassen vulde de Kamer nog niet in. Mijn suggestie (in diverse bijdragen op deze website en tijdens de regionale bijeenkomsten op 14 en 16/7): versterk jezelf als professie (door meer onderlinge discussie en samenwerking) en beschouw jezelf meer als dominee dan als koopman (als je wilt vermijden tot ambtenaar te worden gemaakt).
Jan Weezenberg
AT:Jan Wietsma - 4-8-2014 18:14:14 Geachte Heer Wietsma, Ik lees 'All is said and done' . Een betere situatieschets lijkt me "All is said, but nothing is done " Vriendelijke groet, Jan Weezenberg
Jan Wietsma
AT:Toine je snjdt een aantal terechte punten aan en inderdaad 'All is said and done'
Toine Goossens
.....het trekken van conclusies NIET worden gezet.............
Toine Goossens
Ik schreef in mei al dat alles al is gezegd en dat nu noodzakelijk is om al het zinvolle dat is gezegd te bundelen en de kennis en de toepassing daarover periodiek bij partners te toetsen. Ik verbaas mij dat er nog geen hoogleraren zijn die hun beste studenten aan het schrijven van scripties hierover hebben gezet. Veranderingen komen op gang door veel tegenspraak te leveren, maar die veranderingen komen niet tot stand als de stap naar het trekken van conclusies worden gezet. Wij, accountants, moeten nu niet meer blijven navelstaren, maar ons realiseren hoe diepgaand het specifieke controlewerk hier over de knie is gelegd en dat daar zoveel zinvols over is gezegd dat je daar mee naar buiten kan treden. Waar blijft de inbreng van al die in het wetenschappelijk onderwijs werkende accountants. Zij zijn vrijgemaakt om onderzoek te doen en om meningen, opinies en bevindingen gestructureerd en helder bij elkaar te zetten. (Ik stel Marcel daar van vrij. Hij doet al zoveel). Of past het u beter om alleen cursussen en symposia op te zetten die louter de kas van uw eigen onderwijsinstelling spekken. In tegenstelling tot de transparantie in ß gericht onderzoek waar de wet 1 + 1 = 3 geldt, zonderen onze vrijgemaakten zich af en beschermen en exploiteren de aan hen toevertrouwde kennis louter voor het eigen welzijn. U heren en dames hebt nog vier weken te gaan.
Marcel Pheijffer
Dank Vanus, voor het in (Arnout, Gerben, Pieter en) mij gestelde vertrouwen. Maar dergelijk vertrouwen is er bij velen kennelijk niet. Ik heb het idee dat anderen en ondergetekende - al dan niet op erudiete wijze - alles al eens hebben geduid. Ik heb de afgelopen drie jaar tweemaal een lijvig stuk geschreven ten behoeve van debatten met Tweede Kamerleden. Nagenoeg niets daarvan wordt door het Accounting Establishment opgepikt. Het is makkelijker om analyses, suggesties en aanbevelingen weg te zetten als afkomstig van criticasters in plaats van deze te omarmen. Ik ben (bestuurlijk) aangesproken en weggehoond om mijn kritiek op de eerste versies van de transparantieverslagen (inhoudsloze compliance-documenten). zo kan ik veel meer voorbeelden noemen (bijvoorbeeld de overgangsregeling controle/advies, een pijnlijk dieptepunt. Of de opname van PKI en kwaliteit in de VGBA). Mede via mijn betrokkenheid bij de Parlementaire Enquetecommissie Bouwnijverheid is toentertijd (2002) de suggestie in het rapport opgenomen om een Openbaar Aanklager voor het accountantsberoep in te stellen; daar was toen al alle reden voor. We spreken er nu nog over. Ben overigens benieuwd wat de werk- en stuurgroep met deze - door anderen inmiddels ook overgenomen - suggestie doen. Laat staan dat mijn opmerkingen en soms diepgaande analyses over concrete casuistiek worden overgenomen. als er al op wordt gereageerd, dan is het 'dat het incidenten betreft'. De rechter heeft inmiddels wel over de casuistiek geoordeeld of zal dat de komende jaren doen. Enfin, geen klaagzang hoor. Maar realisme. Ik geloof niet dat het Accounting Establishment op mijn (bijdrage aan een verdere) analyse zit te wachten. Laat staan dat ze er iets mee doen. Neemt niet weg dat ik - met trots en passie en met als doelstelling een beter accountantsberoep - aan de discussie zal blijven deelnemen en met liefde voor het vak zal blijven schrijven en debatteren.
Arnout van Kempen
Beste Fouk, mag ik dat uitbreiden tot "welke mate van zekerheid, en zekerheid waarover precies"?
Fouk Tsang
Terug na wat weken vakantie maar natuurlijk heb ik wel online de discussie gevolgd en ook lang, met de voeten in het water, nagedacht over "het beroep". Ik kan mij goed vinden in de stelling dat we in debat zitten dat we niet kunnen winnen. Maar volgens mij komt dat vooral omdat we blijven denken in de huidige context. Kees Camfferman wil een discussie over hoeveel zekerheid een accountant kan verschaffen. Dat is een negatief uitgangspunt. De vraag moet zijn hoeveel zekerheid wenst het maatschappelijk verkeer en welke maatregelen zijn daarvoor nodig en op welke wijze moet het beroep zich daarop aanpassen. Kortom een herijking van het accountantsberoep in de huidige tijdgeest.
Arnout van Kempen
Beste Vanus, Ik denk dat ik je begrijp. Bedankt!
vanus
Marcel, Helder en dank. Wat te denken van een accountancy denktank, die maar eens bij elkaar moeten komen op de hei voor een paar dagen: Selectie : 1. Marcel Pheijffer. 2. Arnout van Kempen. 3. Gerben Evers. 4. Pieter Lakeman. Vermelde personen hebben jarenlang aangetoond verstrekkende kennis van zaken te hebben, zijn op nationaal niveau een autoriteit, hebben inspraak en zeggenschap, .. en schromen niet volmondig en openlijk eigenwijs te zijn. Dat impliceert niet naar daadwerkelijke daadkracht om de zaken te veranderen. Loop elkaar niet in de weg, luister naar elkaar en kom met een rapport welke met trots en erudiet wordt ondertekend. Bundel deze big 4 en delete de rest. Arnout, Ik hoop dat je iets meer begrijpt waar ik naar toe wil. Geen Tuacc, geen Accountancylab of ander clubjes. Niets in het nadeel van Pieter de Kok, Jan Bouwens en vele anderen. Dat zou niet te beschrijven dom en onbeschoft zijn, maar met name totaal respectloos. Mijn woordkeuze is wederom niet on-topic. Het zij zo. Trek waar nodig en gewenst een zeer selecte groep overige specialisten aan, ik denk dan met name aan advocaten en verzekeraars. Deze discipline is in de verhalen op het platform altijd sterk onderbelicht gebleven, maar maken een groot onderdeel uit in de malaise. Andere personen zijn mogelijk Jules Muis en Harry Mock. Doe velen een plezier, bundel visie en kennis, pak het op en kom met een verpletterend rapport. Ja Marcel, ... jij dan maar weer het voortouw.
Marcel Pheijffer
AT:Vanus Ik pik slechts een element uit je - goede - verhaal: de opleiding. Nee, daar is niet genoeg aan gedaan en ook dat moet (en kan) beter. Twee belangrijke redenen dat er te weinig aan is gedaan: (1) de internationale regels waaraan de opleiding moeten voldoen, stoppen de opleiding - gericht op de certificerende bevoegdheid - zodanig vol, dat er eenvoudigweg (gegeven de lengte van de opleiding) weinig meer bij kan. Wat er extra bij komt is 'on top'. Opleiding zijn daar niet happig op uit concurrentieoverwegingen: student willen de kortste studie, werkgevers willen niet altijd betalen voor extra's; (2) zeker de laatste jaren hebben de kantoren druk gezet op kosten- en tijdsbesparingen ten aanzien van de opleidingen. Verder hebben zij de studenten (hun werknemers) afgeknepen door studiefaciliteiten steeds meer te beperken. Opleidingen - niet alleen Nyenrode - proberen wel te vernieuwen en te verbeteren. Op Nyenrode via het concept van de 'Robuuste accountant' met meer aandacht voor integriteits- en gedragsvraagstukken. Maar het moet en kan beter. Ook qua interactie tussen opleiders en werkgevers. Nyenrode zet ook daarin stappen door tripartiete studieovereenkomsten tussen opleiding, werkgever en student. Zie verder elders bijvoorbeeld de opmerkingen van Endymion Struijs over onder meer filosofisch gerichte wetenschappelijke vakken in de academische opleiding.
vanus
Marcel, Tsja, als alle jaarrekeningen over de afgelopen 30 jaar nou gewoon goed waren geweest. Als de accountant de druk vanuit de opdrachtgever had weten te weerstaan, door gewoon nee te zeggen, de opvolgende accountant zegt ook gewoon nee, etc., dan lag de uitdaging om het vak een andere wending te geven niet bij de accountant en de politiek, maar was er mogelijk sprake geweest van een wenselijke cultuurverandering binnen de opdrachtgevers. Maar als de economie dan zo verandert is de afgelopen jaren, dan had toch ook de opleiding daarop moeten anticiperen ( ik weet nu al dat jij gaat aangeven dat daar al veel aan is gedaan ), het PE programma had daarop aangepast kunnen worden ( ik weet nu al dat de redactie gaat aangeven dat daar al veel aan is gedaan ). Merkwaardig dat de echte financiële instanties en het bedrijfsleven daar uitstekend mee om weten te gaan. Echter zijn de uitkomsten niet altijd rendabel. Dat noopt weer tot creatief gedrag, en dan, in een stadium waarin dit alles heeft afgespeeld komt de accountant in beeld om de afgesloten boekhoudperiode in kaart te brengen. Maar op de wens / eis van de opdrachtgever is geen boek geschreven en tijdens de colleges is daar mogelijk niet echt veel aandacht aan besteed. Er wordt ook al jaren geroepen om de bonussen van de bankiers aan banden te leggen. Is daar echt iets aan verandert? Nee. De huidige baas van ABN AMRO was voorheen werkzaam in de politiek en de DSB Bank en heeft zich destijds zeer sterk gemaakt voor de aanpassing de boekhoudregels. De huidige baas van KPMG was voorheen werkzaam voor ING. Dat zijn 2 banken die door de belastingbetaler overeind worden gehouden. Ik zal verder niet vragen naar de rol van de accountant in de jaren die vooraf zijn gegaan aan deze meesterlijke dossiers. Wie betaald die bepaald. Hoe was en is het gedrag van de bazen bij de grote rating organisaties? Enron is recentelijk een paar keer genoemd. Meer recent het dossier Kroymans ( ... een dochter ... ) en vele andere dossiers. Een mededeling vanuit Eumedion bijvoorbeeld. Niet tegemoet komen aan een oproep. Er wordt bovenstaand vermeld naar de criteria waaraan voldaan dient te worden conform de richtlijnen binnen AFM. Wie maakt zich nu echt druk om de Nederlandse wet- en regelgeving? Stel, maar dan ook echt stel, de Nederlandse wet- en regelgeving gaat drastisch veranderen, de positie van de accountant wordt weer zoals deze wellicht ooit was, in 1863 ( ... braaf ... ), hoeveel grote internationale bedrijven zullen Nederland dan nog echt interessant vinden? De omzet kunnen zij vanuit elke plek op deze planeet halen, maar de fiscale resultaten kan men alleen halen bij de belastingparadijzen. Laat Nederland nou net die status hebben. Iets wat jaren geleden is ontstaan kan men niet ongedaan maken zonder goed te overwegen voor wie dit echt serieuze gevolgen heeft. Maar, waar een wil is, is een we(g)t. Even een leukje ( ... nieuw Nederlands woord ... ), ik kwam voor mijn vakantie 2014 aangeschafte boeken tegen van de auteur Pieter Lakeman. Ik dacht, hoe zaten die ook alweer in elkaar. ik heb de boeken meegenomen en weer eens gelezen. Gevolg, kramp in de kaken en een migraine. Ik vind het leuk om er mee af te sluiten, hoeveel jaarrekeningen moeten er nog gedeponeerd worden? Beste redactie, qua schrijfstijl absoluut niet on-topic, maar mag deze alstublieft blijven staan?
Jan Wietsma
Als we de gedragscomponent in het handelen van de accountant niet serieus nemen, dan blijft het dweilen met de kraan open.
Wim Nusselder
Beste Kees, Ja, een discussie over hoeveel zekerheid accountants kunnen bieden, hoeveel dat mag kosten en wie dat wil betalen zou in die zin beter zijn dan de opdracht die de beroepsgroep kreeg van de politiek dat er een vollediger palet aan oplossingen uit zou komen. De politiek heeft echter -begrijpelijk- de opdracht aan de beroepsgroep ingeperkt: ‘doe wat je kan om méér zekerheid te bieden, want we zijn ontevreden over jullie; de rest mag je aan ons overlaten; daar zijn wij voor’. Het gaat even niet aan om de bal terug te spelen: ‘jullie hebben de economie te complex laten worden om met de huidige hoeveelheid accountancy het soort schandalen te voorkomen waar jullie over struikelen en als je meer zekerheid wilt, zul je daarvoor moeten betalen’. Hoe terecht dat ook zou zijn. Dat neemt niet weg dat we die bredere discussie hier kunnen voeren. De politiek vraagt slechts om een beperkt deel van de oplossingen die uit die discussie zouden kunnen komen: oplossingen waar de beroepsgroep zelf mee aan de slag kan, oplossingen op de drie genoemde terreinen governance, aansturing en verdienmodel. Twijfels of dergelijke (institutionele) oplossingen voldoende zijn, twijfels of ‘men’ niet teveel transparantie en ‘onkwetsbare’ financiële informatie verwacht gegeven de complexiteit van de economie zijn terecht, maar ze al te publiekelijk uiten zal als boemerang terugkomen: ‘ze proberen onder hun verantwoordelijkheid uit te komen’ of ‘ze doen gewoon hun werk niet’. Ik mis argumentatie voor je stelling dat accountants de discussie ‘niet kunnen winnen’ zoals die op basis van genoemde opdracht gevoerd wordt. Waarom zou de beroepsgroep het niet beter kunnen doen dan nu? Waarom zou aan die opdracht een veronderstelling ten grondslag liggen dat accountants de kern van ‘het probleem’ zijn? Alsof de politiek niet aanzienlijk meer tijd heeft gestoken in -pak hem beet- de aanpak van de financiële sector en daarbij beslist ook andere verantwoordelijken heeft aangewezen dan de controlerend accountants daar. Ik denk dat accountants wat bij te dragen hebben aan de discussie zoals die gevoerd wordt. Winnen/verliezen lijkt mij de verkeerde insteek, maar ik denk dat de beroepsgroep daar wel degelijk ook sterker uit kan komen. Door te kiezen voor versterking van de professie en minder nadruk te leggen op commercie en naleving van regelgeving, zoals ik elders betoogd heb. Door te kiezen voor meer professionaliteit en voor minder commercie en voor minder bureaucratisering en juridisering van het beroep kan accountancy zelfs een voorbeeldfunctie vervullen voor andere beroepsgroepen die in het verdomhoekje zitten, zoals bankiers. Accountants hebben een voorsprong op dergelijke beroepsgroepen door het relatief sterke besef van saamhorigheid, beroepseer en beroepsethiek en -middels dit forum- zelfs een zekere traditie van relatief open en zelfkritische discussie. Daar kan op voortgebouwd worden en dat is mijns inziens de belangrijkste manier om -als je het per se zo wilt uitdrukken- ‘deze discussie te winnen’. Nogmaals: het kan geen kwaad om hier ook de bredere discussie te voeren die jij suggereert. - ‘Hoeveel zekerheid kunnen accountants nu eigenlijk leveren?’ Zekerheid is niet kwantificeerbaar en meetbaar; alleen aantallen normafwijkingen zijn dat. Tegenvraag: Kunnen accountants voldoen aan de normen waaraan ze getoetst worden door de AFM? Meer kan de politiek denk ik niet vragen. - ‘Wat mag het kosten?’ Ga gemakshalve maar even uit van: niet meer dan nu. - ‘Wie wil daarvoor betalen?’ Met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid zal de politiek daar geen (extra) belastinggeld in steken. Het is dus zaak om als beroepsgroep zelf belanghebbenden te overtuigen dat de financiering effectiever kan en hen te organiseren zodat dat ook gebeurt. Mijns inziens valt er vooral kwaliteitswinst te behalen door minder concurrentie (!) en meer samenwerking tussen accountantskantoren, door in mindere mate los van elkaar allerlei vaktechnische wielen uit te vinden.
Hans van Capelleveen
Met de suggestie van Cees Camfferman over het soort debat kan ik grotendeels instemmen. Wat me in het huidige debat verbaast, is dat er voorbij wordt gegaan aan welke zekerheid een accountantscontrole kan bieden. Voor accountants is dat duidelijk. Maar voor het publiek, inclusief de politiek? Volgens mij heeft dat daar een verkeerd beeld van. In mijn eigen woorden - een account ziet alle problemen en ontdekt alle fraudes bij een gecontroleerde en als hij een goedkeurende verklaring afgeeft is de gecontroleerde gezond. Waarom de beperkingen van een accountantscontrole niet heel duidelijk communiceren richting publiek? En dat niet eenmaal en terzijde, maar keer op keer en heel duidelijk. Niet als verdediging in een concreet geval, maar als een van de algemene uitgangspunten over accountantscontrole. Niet in plaats het huidige debat, maar als aanvulling daarop. Zo'n bekentenis doet natuurlijk pijn en kan betekenen dat mensen (nog meer) gaan zeuren over het beloningsniveau. Maar dat lijkt me minder pijnlijk dan allerlei corrigerende maatregelen die gebaseerd op een onjuiste probleemstelling.
Arnout van Kempen
* instemmend gemompel * Niks toe te voegen aan reactie Struijs. Wel aan de titel overigens. Als ik het artikel goed lees, moet de titel worden aangevuld met "maar ook niet kunnen verliezen"
Endymion Struijs
Discussie is veel fundamenteler en existentiëler...dan de vraag welke organisatorische en daarmee in zekere zin symbolische maatregelen passend zijn. De primaire competentiebasis van de gemiddelde accountant, namelijk overwegend mathematisch i.c. bedrijfseconomie, is te oppervlakkig geworden. Dat is niet in de laatste plaats te danken aan de sterk "verzuilde" organisatie van faculteiten op universiteiten. De invloed van geesteswetenschappen als filosofie, sociologie en psychologie convergeert nauwelijks met de accountantsopleiding. Terwijl juist deze meer kwalitatieve aspecten het noodzakelijke contemplatieve vermogen van accountants zouden kunnen verrijken. Als die competentiebasis dan zou veranderen ten opzichte van de huidige....dan is wellicht de conclusie dat de samenstelling van de beroepsgroep anders wordt: laten we zeggen wat intellectueler...en wat minder die meritocratie...die mensen die handig met cijfers zijn en bereid zijn heel hard te werken vanzelf omhoog stuwt. Wat dat betreft is de beroepsgroep op dit punt vergelijkbaar met de meer opportunistische onderdelen van de financial services industry!
Marcel Pheijffer
En overigens: accountants zijn nergens in verzeild geraakt. Ze hebben de discussie zelf veroorzaakt. Kwestie van oorzaak en gevolg even goed scheiden!
Marcel Pheijffer
Tsja. Voor de grote gemene deler van accountantsonderzoeken lijkt dit verhaal te kloppen. Maar het gaat geheel voorbij aan het menselijk gedrag en falen in de accountantsschandalen. Die hebben relatief weinig te maken met wat klant wil betalen en de mate van zekerheid. Voor dat probleem, menselijk gedrag gestimuleerd door de cultuur binnen accountantsorganisaties, draagt de auteur nog niet het begin van een oplossing aan. En voor hetgeen hij het wel doet zal het meer omzet en winst opleveren voor accountantsorganisaties. Dat lijkt me in het huidig tijdsgewricht een paradoxale oplossing.
Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.
Aanmelden nieuwsbrief
Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.
