Opinie 26 juni 2014

Maatschappelijk belang: ook in het mkb

Op 17 juni 2014 kwam de Stichting Accountantsbelang met een voorstel voor een ViO-light voor kleine accountantskantoren.

Daarnaast stelde men voor om te komen met specifieke kwaliteits-regelgeving voor kleine kantoren die slechts een paar assurance-opdrachten uitvoeren.

Om met het laatste te beginnen: dat zou kunnen. Naast de Nadere voorschriften accountantskantoren (NVAK) voor assurance-opdrachten en die voor aan assurance verwant kan er best een NVAK voor maximaal twee  assurance-opdrachten komen. Het is  wel de vraag of dat echt iets toevoegt;  je zult maar vier assurance-opdrachten doen.

Waar het om gaat bij kwaliteitssystemen is dat de leiding van het kantoor zeker weet dat de opdrachten kwalitatief goed worden uitgevoerd. Je mensen leveren de kwaliteit die jij wilt en die voldoet aan de minimumeisen die we als accountants hebben samengesteld.

Als je bijvoorbeeld zeker wilt weten dat jouw personeelsleden klanteninformatie vertrouwelijk behandelen, heb je op een groot kantoor procedures en richtlijnen nodig. Als je alleen werkt, hoef je daarvoor natuurlijk niks te regelen. En ook met één personeelslid kunnen de regels beperkt blijven.

Maar ook het soort opdracht maakt verschil. Daarom maakt de NBA-regelgeving ook onderscheid in regels voor kantoren die assurance geven en kantoren die dat niet doen. Die regelgeving maakt ook  onderscheid tussen groot en klein. In Artikel 3 van de NVAK assurance staat dat bij het toepassen van een groot deel van de regels rekening moet worden gehouden met de aard en de omvang.

En ja, dat is best moeilijk. Daarom heeft de NBA begin 2014 handreiking 1125 uitgegeven, opgesteld door de Subcommissie non-assurance, die uitlegt hoe dat kan bij een kantoor dat naast veel samenstelwerk een beperkt aantal assurance opdrachten uitvoert. Voor twee, vier of meer opdrachten.

Dan de ViO light (Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten) die de Stichting Accountantsbelang voorstelt. Beperktere onafhankelijkheidsregels wanneer slechts een paar van die opdrachten worden gedaan.
Dat lijkt mij eigenlijk een vreemd voorstel. Stel dat een kleine visboer die alleen maar haring verkoopt zich niet aan de eisen voor een goede koeling zou hoeven te houden? Daar kun je als haringeter dan mooi ziek van worden.

Datzelfde geldt als de mkb-accountant die slechts een paar opdrachten doet minder onafhankelijk moet zijn dan zijn buurman die er meer doet.  Stel dat dat leidt tot een minder objectief oordeel? Wat moet je daarmee als gebruiker?

Natuurlijk  is het maatschappelijk belang in het mkb minder dan bij oob's en dat erkennen de nieuwe onafhankelijkheidsregels ook. In de ViO zijn de onafhankelijkheidseisen afhankelijk van het maatschappelijk belang van de opdracht en niet van wie hem uitvoert.  En als de gebruikers het goed vinden, dan hoeft de accountant aan bepaalde eisen in de ViO niet te voldoen.

Maar ook in het mkb kan een jaarrekening of ander stuk belangrijk zijn voor (on)bekende gebruikers zoals personeelsleden, een nieuwe bankier of een nieuwe leverancier. En die moeten dan gewoon gebruik kunnen maken van de jaarrekening.

Bij het opstellen van de ViO is hierover gesproken met maatschappelijke partijen en ook zij wilden heldere onafhankelijkheidsregels. Over de regelgeving voor kwaliteitssystemen gaat het Adviescollege Beroepsreglementering het komende jaar nadenken. Als u ideeën heeft, horen wij het  graag.