M/V of X/Y
In de recente uitzending van DWDD over accountants spraken Matthijs van Nieuwkerk en Jeroen Smit over de masculiene en feminiene verhoudingen binnen accountantskantoren. Ik zoek het onderscheid meer in X en Y.
Vele jaren geleden ben ik bekend geraakt met de twee mensbeelden over het functioneren van personen binnen een organisatie. Douglas McGregor heeft deze theorie beschreven. Als gevolg van het aanhoudende negativisme rond het accountantsberoep moet ik steeds vaker over deze twee mensbeelden nadenken.
Er wordt gepleit voor meer regels. Accountants die terug moeten in het korset en hun werk goed moeten uitvoeren. Maar ook de stok waarmee geslagen kan worden wordt veelvuldig benoemd. Enerzijds door de publieke opinie en anderzijds door extern toezicht door bijvoorbeeld de AFM. Een angstcultuur begint te heersen.
Dit lijkt op theorie X van McGregor. Werknemers worden streng gecontroleerd, opereren binnen een hiërarchische cultuur en hebben een kleine span of control. Deze aspecten horen echter bij een mensbeeld van werknemers die niet zouden willen werken, lui zijn en weinig tot geen ambitie hebben.
We zijn juist opzoek naar accountants die wel willen, ambitie hebben, plezier willen maken en vooral willen innoveren. Dit sluit meer aan met theorie Y van McGregor. Werknemers die graag werken, zichzelf onder controle kunnen houden en ook creatief zijn.
Juist die creativiteit hebben we nodig om als beroep te overleven. Het korset waarin we als accountantsberoep worden geduwd remt de innovatiekracht en op langere termijn daardoor ook de kwaliteit van de controle, samenstelwerkzaamheden en onze adviesfunctie. Daarnaast moeten we ook blijven anticiperen op veranderingen om ons heen.
Voorbeelden kennen we allemaal rondom bijvoorbeeld integrated reporting, continuance monitoring, SBR, crowdfunding, onlineboekhouden of zelfs hele processen en systemen in ‘de cloud'. Eigenlijk het hele assurance- en advieslandschap gaat de komende jaren veranderen.
Wat me dan ook erg stoort in de actuele discussie is dat we heel veel tijd besteden aan het negativisme terwijl we ook kunnen focussen op de oplossing en de innovatie die we als beroep nodig hebben. Er zijn best al wat aardige voorstellen gedaan waar amper op wordt gereageerd. Zoals Bas Herrijgers over de synergie tussen advies en assurance, Michael de Ridder over de nadrukkelijkere koppeling tussen inkomen en kwaliteit en Jan Bouwens (zie reactie) over de organisatiestructuur en benoeming door de raad van commissarissen. Sommige van deze hervormingen kunnen al snel worden doorgevoerd. Dus waar wachten we nog op?
Ik heb het niet eens gehad over IT en data-analyses. Over 'data' wordt zoveel gesproken, maar hoeveel honderd procent data-gedreven controles voeren accountants daadwerkelijk uit? Kom toch uit die comfortzone en blijf niet hangen in traditionele controlemethodieken!
De Nederlandse kantoren moeten dan eerst starten met loskomen van de internationale organisatie zodat zij hun eigen honderd procent data-gedreven controleplan kunnen opstellen. Uiteraard methodologisch verantwoord.
Creativiteit is niet per definitie slecht voor ons beroep. In combinatie met de professioneel-kritische instelling versterkt innovatie de status en toegevoegde waarde van ons beroep. Beloon daarom niet alleen kwaliteit maar ook creativiteit.
Geen gezeur meer. Eén titel, één opleidingsmodel met diverse specialisaties en een sterke beroepsorganisatie die mag en kan ingrijpen wanneer nodig.