Opinie 17 februari 2014

Helpt geheimhouding bij herstel van vertrouwen?

Met de komst van de nieuwe VGBA per 1 januari 2014 is het begrip ‘geheimhouding' als fundamenteel beginsel gesneuveld. Het begrip 'vertrouwelijkheid' is hiervoor in de plaats gekomen.

Wat mij opvalt in vergelijking met de oude VGC, is hetgeen is beschreven in artikel 17 lid 1a van de VGBA. Daar staat:

De accountant betrekt in zijn besluitvorming om op grond van artikel 16, onderdelen b tot en met e, al dan niet tot het verstrekken van vertrouwelijke gegevens of inlichtingen over te gaan: a. de belangen van betrokken partijen en derden, waaronder het algemeen belang.

Heel nadrukkelijk en in afwijking van de oude VGC komt hier het begrip 'algemeen belang' terug. Je zou je kunnen afvragen of deze passage de accountant nu de mogelijkheid biedt om in voorkomende gevallen meer openheid van zaken te geven dan tot op heden wordt gedaan.

Eerder al werden op deze site vraagtekens gezet bij dit fundamenteel beginsel. Het wordt vaker gezien als een blokkade, enkel ter bescherming van de belangen van de (gecontroleerde) onderneming.

Onlangs verscheen er een brief van de VEB, waarin wordt aangegeven dat beleggers meer informatie van de accountant willen. Men wil "corrigerend en waarschuwend optreden bij operationele tegenvallers, fraude of dreigende discontinuïteit". En meer ondernemingsspecifieke informatie. In de brief wordt ook gewezen naar de recente beursechecs. Beleggers willen meer comfort van de accountant.

Staat het fundamenteel beginsel 'vertrouwelijkheid' deze informatievraag in de weg? Ik denk van niet. Toch zullen veel accountants waarschijnlijk zeggen: "Als er daadwerkelijk iets aan de hand is op het gebied van bijvoorbeeld discontinuïteit of operationele tegenvallers, kun je dat lezen in de jaarrekening van de onderneming of in de verklaring van de onafhankelijke accountant."

Maar waarom dan toch die beursechecs, waarbij uit de jaarrekening of verklaring van de accountant niets van dat alles bleek?

In zo'n situatie zou de accountant in het kader van het algemeen belang moeten kunnen vertellen wat hij precies heeft gedaan. Welke belangen hij voor de verschillende belanghebbenden heeft afgewogen en gemaakt. Vooropgesteld dat de accountant dat natuurlijk aan zijn dossier heeft toevertrouwd. 

Uit verschillende bijdragen op deze site blijkt dat er maar al te vaak veel te weinig duidelijk wordt gemaakt bij deze debacles. De accountant(sorganisaties) geeft geen nadere informatie, met een beroep op de geheimhouding/vertrouwelijkheid. Het wordt dan al snel gissen wat er is gebeurd. Voor een beroepsgroep die bezig is om vertrouwen te herstellen is dat het slechtste wat er kan gebeuren.

Moet de accountant dan maar gewoon de vuile was buiten hangen? Of zijn dossier ter inzage leggen op zijn kantoor? Ik denk dat dat te ver gaat. Maar hij zou wel aan het publiek moeten uitleggen welke belangen hij op welke wijze heeft gewogen en waarom hij bepaalde informatie in het kader van vertrouwelijkheid/geheimhouding niet verstrekt. Je komt er als accountant(spraktijk) dan niet mee weg als je dat uitsluitend in algemene bewoordingen doet. 

Zoals eerder betoogd zou gewoon je werk goed doen en dat uitleggen niet onder het begrip vertrouwelijkheid moeten vallen. Sterker, je mag er trots op zijn als je je werk goed doet! Dat niet onder stoelen of banken steken is werken aan vertrouwen.