NBA 16 december 2014

Zeg wat je doet - materialiteit

Accountants gaan (bij oob's) meer vertellen over de aanpak van hun controle. Naast de kernpunten van de controle willen opdrachtgevers en gebruikers met name meer duidelijkheid over de gehanteerde materialiteit. Gaan accountants hun best bewaarde geheim prijsgeven?

Nee niet echt, de materialiteit is niet geheim. Maar toch is het wel even wennen. Vooral omdat blijkt dat er bij opdrachtgevers en gebruikers nog veel onduidelijk is over hoe accountants de materialiteit bepalen en toepassen in hun controle. Dat bleek ook uit de reacties die het Adviescollege Beroepsreglementering kreeg naar aanleiding van de consultatie over de nieuwe controlestandaard 702N. Opstellers (VNO-NCW) aan de ene kant, de investeerders aan de andere kant (Eumedion, VEB). En de accountant in het midden. Treffender kan het eigenlijk niet.                   

De afgelopen weken vielen mij een paar dingen op:

1. Gebruikers hebben behoefte aan meer duidelijkheid over de black box van materialiteit. Hoe bepaalt de accountant wat de beslissingen van gebruikers kan beïnvloeden? En als hij dan een bedrag bepaalt, gebruikt hij dat dan voor de hele controle of zijn er (kwalitatieve) factoren die een rol spelen en voor bepaalde posten maken dat de materialiteit lager wordt bepaald?
2. Accountants wordt gevraagd duidelijker te maken hoe de bepaalde materialiteit de controleaanpak beïnvloedt. Leg uit hoe je als accountant op basis van de materialiteit hebt bepaald welke posten in de balans en de resultatenrekening en welke toelichtingen het waard zijn om te onderzoeken. Welk effect dit heeft op de omvang van je testwerkzaamheden zoals steekproeven of cijferanalyses? En hoe speelt de kwaliteit van de interne beheersingsmaatregelen daarbij een rol?
3. Het is van belang om duidelijk te maken hoe de accountant de gevonden fouten evalueert. De accountant kijkt niet alleen naar gevonden materiële fouten. Want vele kleine fouten kunnen namelijk wel degelijk samen materieel zijn. Ook zal de accountant extra aandacht besteden aan afwijkingen als gevolg van fraude.
4. Materialiteit is zeker ook een verslaggevingsaspect. Standaard 320 paragraaf 3 stelt dat het verslaggevingsstelsel de accountant een referentiekader kan geven voor het bepalen van de materialiteit. Communicatie over materialiteit met gebruikers en opstellers lijkt dan ook niet meer dan logisch.

Waar leidt de rapportage van materialiteit toe? Ervaringen in het Verenigd Koninkrijk leren ons dat beleggers de gehanteerde materialiteit per onderneming gaan benchmarken. Dat kun je als accountant een bedreiging vinden, maar je kunt het ook zien als een uitdaging om goed te communiceren over je afwegingen. Dat zal ongetwijfeld leiden tot discussies in de algemene vergadering van aandeelhouders, ik zie dat als een kans voor de accountant om toe te lichten dat hij een goede controle heeft uitgevoerd en daarmee te werken aan vertrouwen. In dat kader kan generieke uitleg over materialiteit op de NBA-site ook bijdragen aan een beter begrip. Zeg wat je doet is dat. De aandacht in de AvA's in het voorjaar van 2015 kan de accountant helpen de materialiteit voor de controle 2015 nog beter te bepalen. Vooraf dus. En dat is goed voor de kwaliteit van de controle.

Deze bijdrage is ook als column geplaatst in het decembernummer van Accountant.