Opinie 05 december 2014

Nieuwe ronde, gemiste kansen?

Binnenkort wordt de nieuwe COS 702N geïntroduceerd over de controleverklaring bij oob's. Wij stellen nog twee noodzakelijke aanpassingen voor. Anders is sprake van een gemiste kans.

Leja Gouwens en Stephan Broodbakker

Met standaard 702N wordt een uitgebreidere controleverklaring bereikt dan de huidige controleverklaring bij de jaarrekening. De nieuwe standaard is bedoeld voor oob's, maar mag ook worden gebruikt bij andere entiteiten. Sommige instellingen in de semi-publieke sector overwegen dit al en het is niet ondenkbaar dat ook andere organisaties zullen kiezen voor de nieuwe controleverklaring.

Punt 1: Kernpunten bij een oordeelonthouding

Een punt dat wij ter discussie willen stellen betreft paragraaf 31 van de conceptstandaard. Daarin staat datde accountant als hij een oordeelonthouding verstrekt geen kernpunten - aangelegenheden die het meest significant waren in de controle - in de controleverklaring mag opnemen.Dit vinden wij erg onlogisch. Waarom zou je dit als accountant niet kunnen doen?

In de conceptstandaard staat dat een kernpunt geen vervanging is voor een aangepast oordeel. Waarom dan paragraaf 31? De verklaring hiervoor zou kunnen liggen in paragraaf 15 van standaard 705 die onder meer aangeeft dat de accountant bij een afkeurende verklaring of oordeelonthouding bij de jaarrekening als geheel niet tevens een goedkeurend oordeel mag afgeven over één of meer specifieke elementen, rekeningen of posten. Dit is namelijk in tegenspraak met de afgegeven afkeuring of oordeelonthouding.

De concept-standaard gaat echter voorbij aan het feit dat het voor de gebruiker wel degelijk relevant kan zijn om te weten wat de kernpunten waren in de accountantscontrole, óók bij een oordeelonthouding.

De accountant kan bijvoorbeeld tot een oordeelonthouding komen als hij onvoldoende geschikte controle-informatie kan krijgen over de volledigheid van de omzet. De accountant heeft dan veelal méér werkzaamheden moeten uitvoeren dan hij zou hebben gedaan bij een goedkeurende verklaring. Hij zal er namelijk alles aan moeten doen om een deugdelijke grondslag en wel voldoende en geschikte controle-informatie te verkrijgen.

Stel nu dat de accountant de waardering van de goodwill ziet als een significant risico en dit ook als een ‘kernpunt' beschouwt. Als hij beschrijft waarom hij dit als een kernpunt ziet, wat de verantwoordelijkheden van het management zijn ten aanzien van de waardering van goodwill, en duidelijk uiteenzet wat hij aan werkzaamheden heeft verricht om deze post te controleren, dan is dit geen verkapt oordeel en dit punt heeft ook niets met de omzetverantwoording te maken. Dit is dan ook niet in strijd met standaard 705.

Punt 2: Verantwoordelijkheid van de accountant

Bij een oordeelonthouding is de paragraaf over de verantwoordelijkheid van de accountant sterk verkort, hoewel er wel degelijk een volledige controle is uitgevoerd. Wij pleiten ervoor de volledige paragraaf ook op te nemen in de verklaring van oordeelonthouding, met een kleine aanpassing aangaande de oordeelonthouding. Maak dat ook gelijk mogelijk in standaard 705 of, voor de korte termijn, minstens in standaard 702N. De jaarrekeninggebruiker wordt zo beter geïnformeerd over de inhoud van de controle.

Kans aangrijpen

Uiteraard begrijpen wij dat de NBA zich zoveel mogelijk conformeert aan de regelgeving van de International Federation of Accountants. Artikel 15 van de introductie NV COS lijkt echter de mogelijkheid te geven af te wijken van de standaarden van de International Auditing and Assurance Standards Board. Wij doen een dringend beroep op de NBA om dit ook te doen op de twee door ons beschreven punten. Het komt de kwaliteit van de controleverklaring ten goede.

Tijdens de rondetafelbijeenkomst 'Uitgebreide controleverklaring' van 12 november 2014 is de oordeelonthouding ook besproken. Verrassend was dat het merendeel van de aanwezigen het eens was met het noemen van kernpunten bij een oordeelonthouding. Veel reacties op de consultatie blijken ook op dit punt in te gaan. Het zou ons dan ook zeer verbazen als de NBA voorbij gaat aan de wensen van haar leden en de gebruikers van de controleverklaring.

De NBA zou er daarom voor moeten kiezen om paragraaf 31 niet op te nemen en duidelijk moeten maken wat wel en niet kan. De gebruiker van de jaarrekening, en dus ook van de controleverklaring, zal namelijk ook bij een oordeelonthouding geïnformeerd willen worden over de zaken die voor de accountant het meest significant waren voor de controle.

Tevens zou de NBA moeten heroverwegen bij een oordeelonthouding méér te schrijven over de verantwoordelijkheid van de accountant.

Laten we deze kans aangrijpen om de kwaliteit van de controleverklaring in één keer naar het gewenste niveau te krijgen. Het zou zonde zijn als deze ‘nieuwe kans' resulteert in een ‘gemiste kans'.

Leja Gouwens RA en Stephan Broodbakker MSc RA zijn werkzaam bij het Bureau Vaktechniek van BDO. Het artikel is geschreven op persoonlijke titel.