Opinie 05 december 2014

NBA: veranderen of verdwijnen

Wanneer de NBA niet verandert door echt ruimte te bieden aan alle gelederen binnen de achterban en de dominante aandacht voor de oob-kantoren te kantelen, zakt het draagvlak voor de beroepsorganisatie steeds verder weg.

'Veranderen of verdwijnen', luidde het motto van de Accountantsdag op 28 november. Helaas bleek de aandacht voor mkb-accountants en andere accountants dan de collega's in het oob-segment te zijn verdwenen in het programma.

NBA-voorzitter Huub Wieleman beloofde nog dat de Accountantsdag "een dag zou zijn die interessant en aantrekkelijk is voor alle soorten accountants". Die belofte werd niet waargemaakt, met uitzondering van enkele deelsessies. Met de komst van onder anderen een minister, een AFM-toezichthouder, een AEX-commissaris en een big four-bestuurder was het ook niet verwonderlijk dat de plenaire discussie zich toespitste op de agenda van de grote kantoren in het oob-segment. Dit jaarlijkse pronkjuweel van de NBA vraagt om een prestigieus programma en dan kun je natuurlijk niet komen aanzetten met een mkb-accountant uit Delfzijl of een dga uit Scherpenzeel.

De Accountantsdag liep wederom als een geoliede machine, maar had de mkb-accountant van het kleine kantoor weinig te bieden. Die bleven dan ook massaal weg. Misschien omdat zij prioriteit gaven aan klantenwerk. Maar waarschijnlijk ook omdat zij de toegevoegde waarde van een dagje Amsterdam voor hun eigen beroepspraktijk niet meteen inzagen.

Het blijvende onvermogen van de NBA om het gros van de mkb-accountants te binden en te boeien is geen reden voor leedvermaak. Met alle respect voor de oprecht goede bedoelingen van onder anderen voorzitter Huub Wieleman wil de NBA maar geen warm huis voor mkb-accountants worden en blijft de natuurlijke neiging om vooral schatplichtig te zijn aan de grote kantoren en de 'oude' NIVRA-leden dominant. Dat kwam naar voren bij de werkgroep Toekomst accountantsberoep, dat werd zichtbaar tijdens de Accountantsdag en dat blijkt ook uit het volledige gebrek aan animo om een 'gewone' LOA-ledenvergadering te bezoeken. Daar wordt niemand beter van.

De zeer lauwe reacties van NBA-prominenten op het voorstel van Novak om een eigen hervormingsagenda voor mkb-accountants op te stellen, spreken eveneens boekdelen. Dit initiatief is nota bene door minister Dijsselbloem in een vergadering met de Tweede Kamer met instemming begroet. Ook PvdA-parlementariër Henk Nijboer spoorde tijdens dat overleg de beroepsgroep aan om de aandacht voor mkb-accountants niet te laten ondersneeuwen. Pogingen van Novak om dit van de grond te trekken, stranden niettemin op een volstrekt gebrek aan urgentie in Amsterdam.

Het is tijd om kleur te bekennen. De NBA richt zich primair op het behartigen van de belangen en de beeldvorming van de oob-kantoren en de daar werkzame openbare RA's. Daar valt ook het nodige voor te zeggen want de media, de politiek en andere stakeholders in het maatschappelijk verkeer denken bij ‘accountants' in eerste instantie aan de collega's die actief zijn als de externe accountant van beursgenoteerde ondernemingen en financiële instellingen. Daar vallen de grootste klappen op reputatiegebied. En daar is de kloof het grootst tussen de maatschappelijke verwachtingen en wat er in de praktijk wordt waar gemaakt.

Maar mkb-accountants dreigen door deze prioritering buiten de boot te vallen en missen maatwerk. De door politiek Den Haag afgedwongen fusie tussen NIVRA en NOvAA heeft een gedrocht opgeleverd waarin mkb-accountants als vijfde wiel aan de wagen fungeren. De dienstverlening aan deze doelgroep is minimaal, zeker wanneer dat wordt afgezet tegen de ‘opbrengst' uit de contributie die mkb-accountants bijdragen. Het lidmaatschap van de NBA wordt in toenemende mate als een moetje ervaren waarbij uitschrijving steeds vaker als aanlokkelijk alternatief wordt gezien.

Novak is daar niet blij mee maar begrijpt het sentiment wel. Ook voor mkb-accountants is ‘veranderen of verdwijnen' een dagelijkse realiteit die menigeen een slechte nachtrust bezorgt. De beroepsorganisatie slaagt er maar niet in om antwoorden te bieden op de specifieke vragen die deze groep accountants bezighoudt, zoals het onderwijs, het toezicht, ondernemerschap en de reputatie van mkb-accountants in de markt.

Mkb-accountants willen serieus worden genomen. Een gelikte show in de RAI met spannende hapjes, veel BN'ers en een verlengde editie van RTL-Z is daarvoor niet de oplossing. Het wordt de hoogste tijd dat de NBA werk maakt van de duizenden mkb-accountants die verplicht zijn aangesloten bij een belangenbehartiger die blind is voor de diversiteit van haar achterban. Ook voor de NBA geldt daarom het adagium "veranderen of verdwijnen".