NBA 20 oktober 2014

Transparant over het samenstellen

Vorige week verscheen mijn column onder bijna dezelfde titel. Slechts twee woorden anders, maar een wereld van verschil.

Toen ging het over controleren en meer transparantie in de controleverklaring. Nu gaat het over samenstellen. En dan heb je het inderdaad over twee verschillende werelden.

Afgelopen vrijdag publiceerde de NBA de nieuwe samenstelstandaard 4410 met daarbij de nieuwe ‘Samenstelverklaring van de accountant'. Een verklaring die transparant is over de toegevoegde waarde van dit product. Waar zit die toegevoegde waarde dan? Drie zaken wil ik er uit halen: een volwaardig product, het lezen van de samengestelde informatie en het bespreken van significante oordeelsvorming.

Volwaardig product

Meer dan in de vorige standaard wordt duidelijk gemaakt dat de samenstelopdracht een volwaardig product is. Dit is gedaan door er een zelfstandig leesbare standaard van te maken met bijvoorbeeld ook aandacht voor de ethische verwachtingen van de accountant. Die verwachtingen met betrekking tot vakbekwaamheid en zorgvuldigheid, objectiviteit en integriteit maken dat het maatschappelijk verkeer terecht iets mag verwachten van de door de accountant samengestelde informatie. ‘Maar de accountant toetst niets' zullen critici misschien zeggen. Heel veel deskundigen geven geen zekerheid terwijl zij een positieve bijdrage geven. Het vertrouwen in hun deskundigheid maakt hun diensten waardevol. Denk bijvoorbeeld aan artsen. Bij het samenstellen zit de toegevoegde waarde erin dat de accountant erbij helpt dat de onderneming op een goede wijze verantwoording aflegt.

Lezen van samengestelde informatie

Iedere accountant zal het gevoel waarschijnlijk nog kennen. Had je als controleleider net je werkzaamheden afgerond en de jaarrekening opgeleverd bij de accountant. Kreeg je een paar scherpe vragen waarbij je dacht ‘waarom heb ik dat niet gezien'. De ervaring van een goed opgeleide accountant maakt dat hij scherpe vragen kan stellen. En daarvoor hoef je echt niet alle informatie te hebben gecontroleerd. Haal je daarmee alle problemen boven water? Nee, waarschijnlijk niet. Maar dergelijke vragen helpen wel om een goed product te maken van de samengestelde informatie. Dergelijke vragen worden, weet ik uit gesprekken, ook gewaardeerd door banken en andere gebruikers.

Bespreken significante oordeelsvorming

Hoe vaak hoor ik het niet. Accountants die aangeven dat hun klant blind vaart op de accountant. Klanten die vervolgens aan het eind van de samenstelopdracht bevestigen dat het hun jaarrekening is. Tekenen ze dan ook blind? Ik weet het niet, maar als je deze standaard goed toepast kan dat niet het geval zijn. Immers de accountant moet met zijn klant de significante oordeelsvorming bespreken en er dus voor zorgen dat de klant zijn verantwoordelijkheid voor de samengestelde informatie ook echt kan dragen. Betekent dat het in detail bespreken van de richtlijn over impairments? Nee dat betekent dat niet, dat betekent dat je als accountant klare taal spreekt met de ondernemer en hem in zijn woorden uitlegt welke keuzes er zijn gemaakt bij het samenstellen. Een mooie invulling van de fundamentele beginselen van professionaliteit, integriteit, vakbekwaamheid en zorgvuldigheid. Het is tevens een mooie bijdrage aan transparantie naar gebruikers.

Het bovenstaande hebben we verwoord in de nieuwe ‘Samenstelverklaring van de accountant'. En de NBA zal dit verder verduidelijken op haar website. Informatie waar de accountant in zijn verklaring naar kan verwijzen.

Peter Eimers, voorzitter Adviescollege Beroepsreglementering