Linksrijdende accountants
Mateloos irritant: file veroorzakende, veelal in gedachten verzonken weggebruikers die de rechterbaan links laten liggen ervan overtuigd dat deze baan alleen bedoeld is voor slome vrachtwagens en oude omaatjes.
Of ze nu vergeten zijn dat ook zij die (veelal helemaal lege) baan ook mogen gebruiken of dat het gewoon onoplettendheid is, geen idee. Misschien zijn ze alleen maar bang dat ze er later niet meer tussen worden gelaten als ze toch iemand willen inhalen.
Analoog met dit soort automobilisten kom je ook op de accountancysnelweg structurele linksrijders tegen. Accountants vastgeroest aan heilige huisjes, ploegen zich relax en onverstoorbaar een weg door het werk heen. Ze voelen geen enkele behoefte om aan de kant te gaan voor anderen die hen voorbij willen. En wee het gebeente van degene die hen rechts wil inhalen! Schande!
Bij tijd en wijlen willen ze best zelf eens iemand inhalen, zolang ze maar vooral lekker op hun eigen tempo door kunnen blijven tuffen.
Wat ze zich vaak niet realiseren is dat hun gedrag verandering en vernieuwing enorm in de weg staat. Je ziet dit gedrag terug in alle lagen van de accountantsorganisatie. Het kan de oude vennoot zijn die geen zin heeft om nog van alles over hoop te halen voordat hij (eindelijk) met pensioen mag. Maar het kan net zo goed de assistent zijn die zich niet geroepen voelt zich de nieuwe tooling eigen te maken die hem panklaar wordt voorgeschoteld.
Veel is terug te herleiden naar gedrag. Hele boekenkasten zijn volgeschreven met (semi-) wetenschappelijk onderzoek naar gedrag en vooral hoe moeilijk het is om het menselijk gedrag te veranderen.
Een collega wees mij laatst op het onderzoek Unified Theory of Acceptance and Use of Technology van Venkatesh uit 2003. Vrij vertaald benoemt dit onderzoek onder andere de volgende vier factoren die een belangrijke rol spelen bij de acceptatie en het gebruik van (nieuwe) technologieën:
- Wat verwacht ik dat het mij oplevert?
- Hoeveel inspanningen verwacht ik zelf te moeten leveren?
- Is er sociale druk om van de nieuwe technologie gebruik te maken?
- Maken de faciliterende omstandigheden het mij zo makkelijk mogelijk?
In de praktijk blijkt vaak dat als één of meer van deze factoren negatief worden beoordeeld, de acceptatiegraad voor nieuwe technologieën heel snel afneemt. Deze factoren zijn naar mijn idee ook breed toepasbaar op veel verschillende vormen van verandering en vernieuwing.
Komend najaar is een mooie tijd om hier eens over na te denken en de veranderingen van het verleden, het heden en de toekomst tegen het licht te houden. Is er iets dat u tegen houdt?
Deze bijdrage is ook als column geplaatst in het oktbernummer van Accountant.