Opinie

Strikte scheiding, heldere rolverdeling

Accountantskantoren hebben te maken met verschillende instanties op het gebied van wet- en regelgeving. Het ministerie van Financiën is de wetgever van het accountantsberoep, de NBA is de regelgever en de AFM is de toezichthouder.

De AFM en de NBA zijn beide verbonden met het ministerie van Financiën. De minister is politiek verantwoordelijk en benoemt het bestuur van de AFM. Het ministerie is ook de baas van de NBA en de organisatie waar de NBA verantwoording aan aflegt.  

Onduidelijkheid in de rolverdeling wordt gecreëerd door onderlinge accreditatie. De AFM accrediteert de NBA voor het uitvoeren van toetsingen en de kantorenorganisatie SRA wordt weer geaccrediteerd door de AFM en de NBA. 

De rollen - regelgever, toezichthouder en kantorenorganisatie - zijn daardoor in de praktijk niet meer strikt gescheiden, waardoor onderlinge afhankelijkheden ontstaan. Het gevolg is dat de belangen die voortkomen uit de eigen rollen van de drie organisaties niet meer goed zijn te behartigen.  

Recent kondigde de AFM aan dat zo'n 80 procent van de getoetste SRA-kantoren niet voldeed, terwijl uit eerder SRA-onderzoek nog bleek dat het gros van de SRA-kantoren de zaken wel goed op orde had. Het AFM-onderzoek naar de door de NBA getoetste kantoren liet eveneens een negatief beeld zien. 

Volgens AFM-bestuurder Gerben Everts zou de NBA te gevoelig zijn voor de belangen van accountantskantoren en te veel de neiging hebben om compromissen te sluiten op het gebied van regelgeving. Het kan natuurlijk ook gewoon zijn dat de toezichthouder zich gaat gedragen als regelgever. 

Er is maar één partij die met een goede oplossing kan komen en dat is het ministerie van Financiën. Verbiedt het ministerie de accreditatiemogelijkheid, dan is de taakverdeling weer helder: de regelgever (NBA) blijft de regelgever, de toezichthouder (AFM) blijft de toezichthouder, en de kantorenorganisatie (SRA) blijft gewoon de kantorenorganisatie en daarmee de belangenbehartiger van de aangesloten kantoren. 

Een strikte scheiding van taken leidt tot een duidelijke rolverdeling. Maakt de NBA zich als regelgever vervolgens hard voor heldere en eenduidige regelgeving, dan zal de AFM als toezichthouder op een consequente manier de kwaliteit van accountantskantoren gaan wegen. 

Uiteindelijk hebben de leden, de accountants die geacht worden goed werk te verrichten, daar baat bij en, niet in de laatste plaats, hun klanten.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Guus Ham is directeur van de Nederlandse organisatie van accountants en accountantskantoren (Novak), de branchevereniging van mkb-accountants.

Gerelateerd

6 reacties

Arnout van Kempen

Nog meer verwarring. Ik heb geen ruimte in Soesterberg. Dat ik de SAB adviseer op het terrein van regelgeving betekent niet dat ik SAB vertegenwoordig, me bemoei met het beleid van SAB, of me gehinderd voel te reageren op wat ik zie. Je bent van harte welkom op ons kantoor in Amsterdam. Als je in Soest wil gaan praten, moet je niet bij mij zijn. Ik wacht je bericht af.

Guus Ham

Beste Arnout, Vervelend dat je zo in verwarring raakt. Misschien is het een idee om samen een kop koffie te drinken? Ik nodig je van harte uit bij ons maar ik kom ook graag naar jou in Soesterberg (Extendum/ Stichting Accountantsbelang). Hoor graag van je, fijn weekend.

Mark Dongor

Guus, Even afgezien of je opinie mogelijke onjuistheden bevat ben ik het met je eens dat de AFM zich steeds meer als vervangend regelgever lijkt te gedragen. De AFM voegt zich als partij bij consultaties en neemt openlijk standpunten in ten aanzien van hoe zij het en een ander willen zien in de regelgeving. Voorts nemen ze ook openlijk standpunten in tegen uitspraken van individuele accountants (bijv. ‘de scharrelruimte uitspraak’). Vertegenwoordigers van de AFM hebben de afgelopen ledenvergadering van 16 december bijgewoond en tevens overleggen ze kennelijk met enige regelmaat met de NBA over de ontwikkeling van verdere regelgeving. Met deze ontwikkeling vraag ik me soms af of de NBA niet de regie aan het kwijtraken is ten aanzien van het maken van regels. Niets mis mee dat de NBA overlegt met de toezichthouder maar het zou de NBA sieren als ze meer laten zien wie nu de regelgever is en wie nu de toezichthouder. Op dit moment krijg ik de indruk dat partijen als de AFM en de Accountantskamer meer invloed hebben op de totstandkoming van de regels dan de leden van de NBA zelf. En of dat een juiste ontwikkeling is, is nog maar de vraag. Zodoende snap ik je initiatief wel en ook die van Stichting Accountantsbelang. Maar ik vraag me af of de manier waarop jullie het beiden nu doen de juiste manier is. Ik zeg dit om de volgende reden. Het accountancyberoep heeft zich sedert het verleden al gekenmerkt als een beroep waarbij belangenbehartiging altijd versplinterd is geweest (denk aan het NIvA, VAGA, NOVA etc.). Het heeft lang geduurd voor dat er überhaupt gemeenschappelijke ledenbehartiging (AA en RA) kwam vanuit de beroepsorganisaties als zelfstandig PBO. Nu dit het geval is rijst terecht de vraag of de belangen van alle leden even goed worden vertegenwoordigd, in het bijzonder jullie pleidooi voor de MKB accountant. Het SRA heeft zich altijd ingespannen voor de belangen van de MKB accountant bijvoorbeeld. Maar ik denk dat een kantoor wat aangesloten is bij het SRA zich meer in hun lobby zal herkennen (en hier ook kennis van hebben) dan een kantoor wat niet is aangesloten bij het SRA. Het zelfde kan worden gezegd van NOVAK aangesloten kantoren, of kantoren die aangesloten zijn bij een andere service organisatie binnen de accountancy. Dus hoewel op publiekrechtelijk niveau gemeenschappelijke belangenbehartiging nu geformaliseerd is d.m.v. een fusie tussen het NIVRA en de NOVAA, zie je dus dat het op privaatrechtelijk gebied versplintert. En dat is jammer.

Jan Weezenberg

AT:Arnout van Kempen - 23-1-2014, Geachte Heer van Kempen, Een collega van mij bij Philips, die een voortreffelijke gespreksleider was, vatte dit soort discussies samen als volgt: Geachte aanwezigen, Ik bespeur hier nogal wat verwarring tussen een aantal misverstanden. Laten we alles nog eens netjes op een rijtje zetten. Misschien een bruikbaar idee ? Hartelijke groet, Jan Weezenberg En daarna trok de mist meestal op.

Arnout van Kempen

Ik begin nu toch echt wat in verwarring te raken. Eerst kregen we de Stichting Accountantsbelangen, waarop NOVAK liet weten dat het toch allemaal wel verwarrend is, al die belangenbehartigers. Vervolgens werd de indruk toch een beetje gewekt dat NOVAk zoveel verwarrende moeite heeft met de SAB omdat men net zelf bedacht had ook in de belangenbehartiging te gaan. Toen kwam NOVAK vertellen dat kantoorbelangenbehartiging werd ingeleverd voor individuele belangenbehartiging. De website, de berichtgeving, het was allemaal vooral, eerlijk gezegd, verwarrend. Enerzijds door onheldere communicatie, anderzijds doordat men nog eens moest gaan nadenken over hoe de eigen rol toch in te vullen. En dan komt er nu een bericht van de directeur van de NOVAK waarin in feite de NBA min of meer verzocht wordt het grootste deel van haar (wettelijke) taken te beëindigen, de AFM verzocht wordt haar taken in te perken, en de SRA moet ook maar eens wat minder gaan doen. Verwarrend genoeg kloppen de feiten simpelweg niet, zoals de directie van het NBA hier al aangeeft. Maar als je even door het verhaal heen kijkt, ontstaat toch erg de indruk dat al die partijen vooral wat moeten inbinden, zodat voor NOVAK de ruimte ontstaat voor het invullen van de nieuw gekozen, maar nog niet ingevulde, rol van persoonlijk belangenbehartiger. Weet u, mij is het om het even. Maar als je propositie te verwarrend is om goed uit te leggen, ondersteund wordt door vooral erg verwarrende persberichten, website, etc., en het nodig heeft om allerlei andere partijen op verwarrend onjuiste "feiten" gestoelde adviezen te geven ruimte te maken, dan krijg ik het niet zo heel verwarrende gevoel dat de verwarring vooral bij NOVAK zelf heerst. Als dat klopt, dan is dat erg jammer. Een relevante club als NOVAK zie je liever als sterke speler, dan als schip met koers-verwarring. Als dat niet klopt, dan wordt het echt eens tijd om over de eigen, nogal verwarrende, communicatie advies in te gaan winnen bij iemand die er verstand van heeft.

Anne-Marike van Arkel en Berry Wammes

Beste Guus, Een interessante analyse, helaas gebaseerd op enkele onjuistheden. Graag voorzien we je van de feiten: De NBA is niet alleen regelgever, maar ook – volgens de wet - : a. bevorderaar van een goede beroepsuitoefening door accountants via educatie, voorlichting en toetsingen b. behartiger van de gemeenschappelijke belangen van accountants; c. bewaker van de eer van de stand van de accountants; en d. vormgever en aanbieder van de praktijkopleiding, Daarnaast oefent de NBA het toezicht op de niet-Wta kantoren uit, en toetst, onder auspiciën van de AFM, de niet-OOB-kantoren. De NBA is niet verbonden met het ministerie van Financiën, maar is een zelfstandige PBO. De minister voert het bestuurlijk toezicht uit. De NBA legt verantwoording af aan de leden. Zij zijn dus feitelijk de baas van de NBA. De kernvraag is natuurlijk waar samenleving en beroep het meeste baat bij hebben. Is dat een beroepsorganisatie die zich in opdracht van het ministerie beperkt tot het opstellen van regels of is dat een beroepsorganisatie die voor en van de leden is, en zich in brede zin bekommert om de ontwikkeling van een vitaal beroep dat midden in de samenleving staat? Wij denken het laatste.

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.