Opinie 20 augustus 2013

Maak van COS 4400 een assurance-dienst!

In december 2012 liet de NBA alert 27 het licht zien, onder meer over de scheiding van controle en advies voor wettelijke controles bij organisaties van openbaar belang.

Deze alert ontmoette veel kritiek, omdat de NBA de combinatie van controle en overeengekomen specifieke werkzaamheden (COS 4400) toelaatbaar achtte.

Deze interpretatie van de wet lag niet voor de hand in het licht van de tekst van de wet, Wta artikel 24b, waarin bij organisaties van openbaar belang een strikte scheiding wordt voorgeschreven tussen enerzijds wettelijke controles en anderzijds alle niet-controlediensten. Immers, op het eerste gezicht lijken COS 4400 opdrachten géén controlediensten.

In de alert kondigde de NBA aan te zijner tijd met een nadere uitwerking te komen in de onafhankelijkheidsregels. Die uitwerking ligt nu ter consultatie voor in de vorm van artikel 16 van de Conceptverordening inzake de Onafhankelijkheid van Accountants bij Assurance-Opdrachten (ViO).

De discussie in januari 2013 spitste zich toe op het begrip 'controlediensten', mede gezien de uitleg die Tweede-Kamerlid Ronald Plasterk (PvdA) daaraan had gegeven in zijn amendement (een uitleg die zeer restrictief was) en de motie van het Eerste-Kamerlid André Postema (PvdA), die poogde de speelruimte te vergroten tot het verstrekken van zekerheid over de door Plasterk in zijn uitleg met name genoemde verslagen.

Arnout van Kempen besloot deze discussie met opmerking dat het niet aan de heren Plasterk of Postema, maar aan de rechter is om te oordelen over de interpretatie van de wet, en dat het de NBA vrijstaat om als beroepsorganisatie daarvoor een voorzet te geven.

Wij staan nu op het punt om deze voorzet vast te leggen in een verordening. Doen wij daar verstandig aan? Ik meen van niet.

Artikel 16 ViO definieert het begrip controledienst op opportunistische wijze, blijkbaar alleen bedoeld om de combinatie van COS 4400 diensten met wettelijke controles mogelijk te maken onder Wta 24b, want overigens vervult het begrip geen enkele functie.

Het begrip controlediensten valt voorts niet samen met het begrip controle volgens de NV COS (een deelverzameling van het begrip assurance), noch met het begrip assurance; noch met het begrip 'aan assurance verwant' en evenmin met het begrip non-assurance zoals dat elders in de ViO voorkomt.

Het is, kortom, een gelegenheidsbegrip dat vloekt met de systematiek van de NV COS en de ViO zelf. Door bovendien gebruik te maken van de term controle, die een vaststaande betekenis heeft binnen ons vakgebied, brengt het verwarring teweeg. Generaties van studenten zullen zich nog afvragen wat de regelgever heeft bewogen om een dergelijk begrip in de regelgeving te introduceren.

Ter verduidelijking van mijn betoog hierbij wat voorbeelden van mogelijke tentamenvragen voor toekomstige studenten:

• Zijn alle controlediensten assurance opdrachten? (Nee, nl COS 4400 opdrachten niet).
• Zijn alle aan assurance verwante opdrachten controlediensten? (Nee, nl COS 4410 opdrachten niet).
• Zijn alle COS 4400 opdrachten controlediensten? (Nee, alleen voor zover daarbij de aard van de werkzaamheden overeenkomt met COS 100-3850).

Enzovoorts.

Wist u trouwens dat beoordelingsopdrachten ook controlediensten zijn?  U voelt wel, niet alleen studenten maar ook de collega's in het werkveld zullen hier hopeloos verdwalen.

Ik meen dat het beter kan en dat de consistentie en inzichtelijkheid van de regelgeving er mee gediend zouden zijn als wij er van af zouden zien om een definitie van het begrip controlediensten in onze verordeningen op te nemen; ook al vanwege het risico dat de rechter op grond van de wetsgeschiedenis tot een andere interpretatie zou komen.

Als wij per se COS 4400-diensten buiten het verbod van Wta 24b willen brengen, laten wij dan COS 4400 aanpassen in die zin dat we er een assurance opdracht van maken. Dan geven we de rechter de kans om de wet zo te interpreteren dat onder 'controlediensten' in de Wta, nu dat dit begrip niet in de wet wordt gedefinieerd,  assurance diensten moeten worden verstaan in de zin van NV COS.

Vooruitlopend daarop kan de NBA deze interpretatie propageren. Daarmee besparen we onszelf een moeras van regelgeving. Maak van COS 4400 een assurance-dienst!