Accountants bewandelen dwaalwegen bij poging vertrouwen te herstellen
Lichtzinnig denken over het vermijden van belangentegenstellingen is funest
Op de opiniepagina van het FD van 20 augustus 2013 staan twee artikelen die exemplarisch zijn voor de dwaalwegen die accountants bewandelen om het vertrouwen in de beroepsgroep te herstellen.
Manfred Zurhorst stelt dat het volgens de regels uitvoeren van accountantscontroles, samen met monitoring door de AFM, een voldoende voorwaarde is voor onafhankelijkheid. De verplichte roulatie van accountants en de scheiding tussen controle en adviesdiensten zouden dan niet meer nodig zijn. Onafhankelijkheid is echter geen gevolg van kwaliteit, maar een belangrijk aspect daarvan. Het vergt het creëren van omstandigheden waarin belangentegenstellingen zorgvuldig worden vermeden.
Roulatie van accountants heeft als doel een te grote vertrouwdheid tussen accountant en gecontroleerde te vermijden. Scheiding van controle en adviesdiensten helpt voorkomen dat een controlerende accountant een oordeel moet vellen over adviezen die zijn kantoorgenoot (of hijzelf!) heeft gegeven. Beide zijn noodzakelijke maatregelen om de onafhankelijkheid van de controlerende accountant te borgen.
In het tweede artikel juichen Barbara Majoor en Rients Abma onlangs uitgevaardigde regels in Engeland toe die een nieuwe accountantsverklaring verplicht stellen. Deze nieuwe verklaring biedt de accountant mogelijkheden om proactief zijn signalerende rol maatschappelijk vorm te geven. Hiermee wordt beoogd tegemoet te komen aan de kritiek dat de huidige accountantsverklaring voor gebruikers onvoldoende informatie bevat.
Deze kritiek snijdt echter geen hout. Met een goedkeurende verklaring verwoordt de accountant zijn conclusie dat de jaarrekening aan de wettelijke eisen voldoet. Wanneer de jaarrekening onvoldoende informatief wordt geacht dan dienen deze wettelijke eisen aangepast te worden, niet de inhoud van de accountantsverklaring.
Het is verontrustend als accountants tamelijk lichtzinnig denken over onafhankelijkheid en blijmoedig tegemoetkomen aan kritiek waartegen zij zich juist teweer zouden moeten stellen. Dit kan enkel leiden tot een verdere erosie van het vertrouwen in de beroepsgroep.
Deze opiniebijdrage is ook geplaatst in het Financieele Dagblad van 26 augustus 2013.