Opinie 25 juli 2013

NBA-verordening rondom onafhankelijkheid accountant schiet doel voorbij

De Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) publiceerde onlangs een conceptverordening over de onafhankelijkheid van accountants. Als die regelgeving definitief wordt, leidt dat tot een uitbreiding en aanscherping van de onafhankelijkheidsregels in het midden- en kleinbedrijf (mkb). Dat is niet gewenst.

De Nederlandse wetgever heeft de onafhankelijkheidsregels met ingang van dit jaar belangrijk verzwaard voor accountants die de jaarrekening controleren van beursfondsen, banken en verzekeringsmaatschappijen (zogenoemde organisaties van openbaar belang). Zij mogen bij die ondernemingen geen advieswerkzaamheden verrichten. Dat is een goede zaak.

Maar in de verordening van de NBA lijken die strenge regels ook door te sijpelen naar bedrijven in het mkb die geen organisaties van openbaar belang zijn. Zo wordt fiscale advisering nu expliciet genoemd als een bedreiging voor de onafhankelijkheid van de controlerend accountant, en dat terwijl fiscale advisering een belangrijke dienst is waarvoor ondernemingen in het mkb en familiebedrijven een accountantskantoor inhuren. Daarnaast beperken de nieuwe regels zich niet tot de jaarrekeningcontrole, maar hebben ze ook betrekking op andere assurance-werkzaamheden - zoals de beoordeling van de jaarrekening - waarvoor een accountant kan worden gevraagd. De beoordelingsopdracht is een 'light' versie van de opdracht voor het controleren van de jaarrekening.

Laat een ding duidelijk zijn: het vertrouwen in het accountantsberoep is geschaad. Dat aan herstel moet worden gewerkt is helder. Hoewel de boekhoudschandalen plaatsvonden in het grootbedrijf en de kredietcrisis haar oorsprong vond in de financiële sector, hebben de maatregelen die zijn getroffen of worden voorgesteld - bedoeld of onbedoeld - vaak een uitstraling naar delen van het bedrijfsleven die part noch deel hebben aan de veroorzaakte problemen.

Voor familiebedrijven en het mkb is het niet gewenst dat de scheiding tussen controle en advies verder wordt aangescherpt. Deze bedrijven zouden naast de controlerend accountant een andere accountant moeten inhuren voor de additionele dienstverlening, terwijl de controlerend accountant van de hoed en de rand weet. Dit werkt onherroepelijk kostenverhogend en de belanghebbenden zijn er niet mee gediend. Veel mkb'ers hebben behoefte aan een accountant die het bedrijf door en door kent en een objectief en kritisch geluid laat horen, gevraagd en ongevraagd. Bovendien doen ondernemingen in het mkb geen beroep op de openbare kapitaalmarkt en is de kring van belanghebbenden kleiner dan bij beursfondsen en financiële instellingen.

De voorzitter van de NBA klopte zich in Het Financieele Dagblad van 2 juli 2013 op de borst met de constatering dat de Nederlandse accountants straks zijn onderworpen aan een van de strengste regimes van de wereld. Het kan toch niet zo zijn dat in het accountantsberoep 'het braafste jongetje van de klas zijn' koste wat het kost een doel op zich is geworden.

Deze opinie is ook gepubliceerd in het Financieele Dagblad van 24 juli 2013